Κάποια ἀπό τά παλιά περιοδικά διατηροῦν καί σήμερα τήν ἀξία τους, ὄχι μόνο γιά τήν ἱστορία ἤ τήν λαογραφία, ἀλλά κυρίως γιά τήν πείρα τῆς ζωῆς πού εἶναι ἀποθησαυρισμένη στίς σελίδες τους κι ἄς εἶναι πρόσκαιρα καταχωνιασμένα μέσα σέ ἀποθήκη μέ ἀντικείμενα «διατηρητέας μνήμης».

Ὁ λόγος μας εἶναι γιά τό περιοδικό «Ἀθωνικοί διάλογοι» τοῦ μακαριστοῦ Ναυπάκτιου μοναχοῦ Θεοκλήτου Διονυσιάτη, πού δέν ἀποτελεῖ ἕνα ἁπλό «διατηρητέο συναίσθημα» τῶν φοιτητικῶν μας χρόνων, ἀλλά εἶναι ἀληθινά ἕνας «κῆπος χαρίτων», ἕνας «παράδεισος», πού ἀναζωογονεῖ στήν μνήμη τήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῶν συγχρόνων ὁσίων Πατέρων του, τοῦ φιλοκαλικοῦ ἡσυχασμοῦ, τῆς εὐαγγελικῆς ἄσκησης, τῆς προσευχόμενης ἐκκλησιαστικῆς θεολογίας.

Τό συνέδριο πού ὀργάνωσε ἡ Μητρόπολη Ναυπάκτου γιά τόν μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη, μᾶς παρώθησε νά ἀνασύρουμε τεύχη τῶν «Ἀθωνικῶν διαλόγων» καί νά ἀφεθοῦμε στήν μελέτη τους.

Διήγηση, ἔμπνευση, θεολογία, ἄσκηση, μύηση στά ἐνδότερα τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου, στόν πυρήνα τῶν ἐκκλησιαστικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων καί εὔλαλη σιωπή, ὅταν ὁ λόγος φθάνη στό ἀπόρρητο τῆς μυστικῆς κοινωνίας τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό.

Ἀπό τό τεῦχος 41-42, Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου 1976 θά παραθέσουμε κάποια ἀποσπάσματα πρός ἀναζωογόνηση τῆς μνήμης τοῦ «ἁγιασμένου Ἄθω». Τό κείμενο ἐπιγράφεται «Διάλογος στόν Ἄθω». Περιγράφει τήν ἀπροσδόκητη συνάντηση τοῦ μοναχοῦ συγγραφέα καί ἑνός συντρόφου του νεώτερου μοναχοῦ μέ ἕναν θεόπτη Γέροντα, κρυμμένο σέ σπηλιά στούς «ἀπορρώγας» βράχους τοῦ Ἄθω. Γράφει:

Ὁμιλία στὸ Θ’ Θεολογικὸ Συνέδριο 2023 – «Ὁ Ναυπάκτιος π. Θεόκλητος Διονυσιάτης»

Στήν Ἐκκλησία ὅταν μιλᾶμε γιά ἀκρίβεια, συνήθως τήν ἐννοοῦμε μέσα στό πλαίσιο τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου, ὡς ἀκριβῆ τήρηση τῶν ἱερῶν κανόνων, καί τήν διαστέλλουμε ἀπό τήν οἰκονομία, δηλαδή τήν προσωρινή ἀπόκλιση ἀπό τό γράμμα τῶν ἱερῶν κανόνων, ἀποβλέποντας στήν θεραπεία τῶν μετανοούντων πιστῶν ἤ στήν εἰρήνη, ὁμόνοια καί συμψυχία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἀκρίβεια ἡ ὁποία χαρακτήριζε τόν μακαριστό μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη δέν ἀφοροῦσε μόνο τούς ἱερούς κανόνες, ἀλλά καί τούς ὅρους τῆς πίστεως· ἀφοροῦσε τό σύνολο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς· τήν θεολογία, τήν εὐαγγελική ἄσκηση, τήν καθοδήγηση τοῦ λαοῦ μέ τήν ἀποστολική καί πατερική διδαχή, τήν γνώση τοῦ Θεοῦ καί τήν ἡσυχαστική μέθοδο τῆς θεραπείας τῶν γνωστικῶν ὀργάνων τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό τήν ἀκρίβεια τοῦ π. Θεοκλήτου δέν τήν διαστέλλουμε ἀπό τήν οἰκονομία, ἀλλά τήν συνδέουμε μέ τήν πνευματική διάκριση, δηλαδή τήν διάκριση τῶν πνευμάτων «εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι».

Στήν εἰσήγησή μας θά ἀναφερθοῦμε σέ «προβλήματα»· δέν θά ἀναφερθοῦμε σέ αὐτά πού πραγματικά ἀγαποῦσε ὁ π. Θεόκλητος, δηλαδή σέ ἀναβάσεις πνευματικές ἤ σέ φωτιστικές καταδύσεις στά καρδιακά βάθη τοῦ ἀνθρώπου. Τήν ἀκρίβεια καί τήν πνευματική διάκρισή του θά τίς δοῦμε σέ τρία, ἀπό τά πολλά, πεδία προβλημάτων μέ τά ὁποῖα ἀσχολήθηκε, ὡς γρηγοροῦσα ἐκκλησιαστική συνείδηση. Μέ χρονολογική σειρά θά τήν δοῦμε: (1) στήν κριτική του πρός αὐτούς πού ἐνέπλεκαν τήν Ἐκκλησία μέ τήν πολιτική μέ τήν ἵδρυση κόμματος, (2) στήν ἐπισήμανση τῶν θεολογικῶν ἀστοχιῶν τῶν λεγομένων Νεορθοδόξων καί (3) στίς παρεμβάσεις του σέ δύο ἐκκλησιολογικά προβλήματα.

Θά προσπαθήσουμε νά παρακάμψουμε τήν τοξικότητα τῶν γεγονότων, πού γέννησαν τά προβλήματα, ἐπικεντρώνοντας τήν προσοχή μας στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τά ἀντιμετώπισε ὁ π. Θεόκλητος.