Κάθε εποχή έχει τη νοοτροπία της. Κάποιοι επιβάλλουν έναν τρόπο, ανεξαρτήτως πως τελικά οι ιδέες τους λαμβάνουν σάρκα και οστά. Η απόσταση μεταξύ θεωρίας και εφαρμογής μπορεί να γίνει το άλλοθι τόσο του ακραίου όσο και του ρεαλιστή. Σε κάθε περίπτωση όμως, ορισμένοι επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους τον ρόλο της άσπιλης συνείδησης της εποχής. Στο μεταξύ, δίνουν τον τόνο, αλλά δεν τους πιάνεις από πουθενά. Κάπως έτσι, μια «προοδευτική» νοοτροπία – «ηγεμονία στο εποικοδόμημα», όπως θα έλεγαν και οι ίδιοι – με κύριο μέλημα στις διακηρύξεις της το δημόσιο σχολείο, κατόρθωσε μέσα σε τριάντα χρόνια να το αφανίσει και να καταστήσει το ιδιωτικό σχολείο, από ανυπόληπτο εκπαιδευτήριο μέχρι τη δεκαετία του ’70, desideratum και συγχρόνως πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας.

Ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ σύγχυσης ἐξαιτίας τῆς παρατηρούμενης ἀνάμειξης ἰδεολογιῶν, βιοθεωριῶν, τυποποιημένων ὁραμάτων, ἐμπορευματοποιημένων πολιτικῶν σχημάτων καὶ ποικίλων εὑρημάτων τῆς καλούμενης μετανεωτερικότητας. Παρὰ τὶς βαρύγδουπες διακηρύξεις γιὰ τὴν ἀξία τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου καὶ τὸ δικαίωμα τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς, ἀόρατα πολυεθνικὰ πολιτικὰ καὶ πολιτιστικὰ σχήματα λειτουργοῦνὡς ἰσοπεδωτικὸς ὁδοστρωτήρας πάνω σὲ ἀνθρώπους καὶ στὰ προϊόντα τοῦ πολιτισμοῦ. Τὸν τελευταῖο μάλιστα καιρὸ φαίνεται νὰ εἶναι γεγονός, πὼς ἡ καλούμενη οἰκονομικὴ κρίση εἶναι πρωτίστως κρίση κοινωνικὴ καὶ θεσμική, κρίση ἀξιῶν καὶ πὼς εἶναι ἐμφανὴς ἡ συρρίκνωση στοὺς ἀνθρώπους τῆς πίστης, τῆς ἐλπίδας, τῆς ἀγάπης…

Ὅλα τὰ παραπάνω, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν κοινὴ διαπίστωση πὼς ἰδιαίτερα σήμερα ἰσχύει αὐτό, ποὺ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἐπισήμανε γιὰ τὴν ἐποχή του, τονίζοντας μὲ ἔμφαση πὼς «ἀγρίεψε τὸ Γένος μας», ἀσφαλῶς ὄχι ἀπὸ τὴν ἀμάθεια, ἀλλὰ λόγω ἀπουσίας Παιδείας, καὶ πώς, κατὰ τὸν Ἅγιο Κοσμᾶ, «ἐγινήκαμενὡς τὰ θηρία»[1], θέτουν ἐπὶ τάπητος τὸ παρατηρούμενο στὴν Πατρίδα μας ἔλλειμμα Παιδείας.Ἔτσι, ἐπειδὴ πρὶν ἀπὸ λίγο καιρὸ ἀκούγαμε ἀπὸ ἐπίσημα χείλη πὼς ὅλα εἶναι θέμα Παιδείας, πιστεύω πὼς καθίσταται ἀναγκαία ἡ διερεύνηση τῶν ἀκόλουθων ἐρωτημάτων: Ἀπαρτίζεται, καὶ σὲ ποιὸ βαθμό, ἡ σημερινὴ ἑλληνικὴ ἐκπαίδευση ἀπὸ παιδαγωγοῦντα – προσωποκεντρικὰ σχολεῖα καὶ σχολές, στὰ ὁποῖα κεντρικὴ θέση ἔχει ἡ, κατὰ τὸν Ἅγιο Μέγα Βασίλειο, «ὠφέλιμος παιδεία», ἡ ὁποία βρίσκεται στὸν ἀντίποδα «τῆς ἀνοήτου καὶ βλαβερᾶς»[2]; Μήπως, ἆραγε, διεξάγεται στὸν τόπο μας ἕνας πολυμέτωπος κρυφὸς καί, παράλληλα, δόλιος πόλεμος ἐναντίον τῆς ὠφέλιμης Παιδείας;

Δημοσιεύσαμε την προηγούμενη εβδομάδα τον «πρώτο τόμο του σχολικού τσελεμεντέ». Τα υλικά παρασκευής του αντλήθηκαν από τα βιβλία Γλώσσας των τριών πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου. Στο παρόν άρθρο θα καταγράψουμε το εδεσματολόγιο, τις συνταγές μαγειρικής των υπολοίπων τάξεων του Δημοτικού καθώς και του Γυμνασίου. Γράμματα πολλά μπορεί να μην μαθαίνουν οι μαθητές, αλλά είναι σίγουρο ότι περατώνοντας την εννιάχρονη υποχρεωτική, κατά το Σύνταγμα, εκπαίδευση, θα γνωρίζουν επαρκώς τα μυστικά της κουζίνας και τη περιποίηση της δέσποινας κοιλίας τους. Λέγαμε παλιότερα ότι η Εκπαίδευση εγκατέλειψε την ψυχή του παιδιού και στράφηκε μονομερώς στον εγκέφαλό του, για να θεραπεύσει τις ανάγκες του κράτους, της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων. Τώρα με την κρίση και την τρομακτική ανεργία εγκαταλείπει την χρησιμοθηρική της αποστολή και στρέφεται στο στομάχι του μαθητή για να θεραπεύσει τις ανάγκες του σώματός του. Εκπαίδευση, δηλαδή, σαρκολατρική, ηδονοθηρική. Αποστολή πια του εκπαιδευτικού δεν είναι να μεταδίδει γνώσεις και ήθος – αυτά είναι μισητά πράγματα- αλλά να μεταβληθεί σε «βοηθό μάθησης» σε «εμψυχωτή ομάδας της τάξης» σ’ ένα είδος «σεφ», αρχιμάγειρα. Για το «Νέο Σχολείο» προτιμότερη είναι η διδαχή μιας συνταγής για «μακαρόνια με κιμά», παρά το απόσπασμα από τον «Επιτάφιο» του Περικλή, ο ύμνος στην δημοκρατία, που περιείχαν τα παλαιότερα βιβλία. «Ώρα με την ώρα μακραίνουμε απ’ όλα όσα θα μπορούσαν να μας γνωρίσουν τον αληθινό εαυτό μας. Κόβουμε τις ίδιες μας τις ρίζες ή προδίδουμε την ιστορική μας μνήμη. Αγνοούμε την αλήθεια του αρχαίου ρητού: Γένοιο οίος έσσι μαθών ή, όπως με άλλα λόγια την εξέφρασε ο Χριστός: Ουκ έχουσιν ρίζαν εν εαυτοίς αλλά πρόσκαιροι εισίν…». (Δ. Πικιώνης).

Συνεχίζουμε τις σχολικές συνταγές.