ΠΑΛΑΙΟΔΙΑΘΗΚΙΚΑ

Σχόλια στό Α΄ Ἀνάγνωσμα τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Πέμπτης τῆς Δ΄ Ἑβδομάδας τῶν Νηστειῶν: Γεν 10:32-11:9

Γένεσις (κεφ. ι΄ 32 – ια΄ 9)

 

Κεφάλαιον Ι΄

[…]

32 Αὗται αἱ φυλαὶ υἱῶν Νῶε κατὰ γενέσεις αὐτῶν, κατὰ ἔθνη αὐτῶν· ἀπὸ τούτων διεσπάρησαν νῆσοι τῶν ἐθνῶν ἐπὶ τῆς γῆς μετὰ τὸν κατακλυσμόν.

Κεφάλαιον ΙΑ΄

1 Καὶ ἦν πᾶσα ἡ γῆ χεῖλος ἕν, καὶ φωνὴ μία πᾶσι. 2 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ κινῆσαι αὐτοὺς ἀπὸ ἀνατολῶν, εὗρον πεδίον ἐν γῇ Σενναὰρ καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ. 3 Καὶ εἶπεν ἄνθρωπος τῷ πλησίον αὐτοῦ· Δεῦτε πλινθεύσωμεν πλίνθους καὶ ὀπτήσωμεν αὐτὰς πυρί. Καὶ ἐγένετο αὐτοῖς ἡ πλίνθος εἰς λίθον, καὶ ἄσφαλτος ἦν αὐτοῖς ὁ πηλός. 4 Καὶ εἶπαν·Δεῦτε οἰκοδομήσωμεν ἑαυτοῖς πόλιν καὶ πύργον, οὗ ἔσται ἡ κεφαλὴ ἕως τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ποιήσωμεν ἑαυτοῖς ὄνομα πρὸ τοῦ διασπαρῆναι ἡμᾶς ἐπὶ προσώπου πάσης τῆς γῆς. 5 Καὶ κατέβη Κύριος ἰδεῖν τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον, ὃν ᾠκοδόμησαν οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων. 6 Καὶ εἶπε Κύριος· Ἰδοὺ γένος ἓν καὶ χεῖλος ἓν πάντων, καὶ τοῦτο ἤρξαντο ποιῆσαι, καὶ νῦν οὐκ ἐκλείψει ἀπ’ αὐτῶν πάντα, ὅσα ἂν ἐπιθῶνται ποιεῖν. 7 Δεῦτε καὶ καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τὴν γλῶσσαν, ἵνα μὴ ἀκούσωσιν ἕκαστος τὴν φωνὴν τοῦ πλησίον. 8 Καὶ διέσπειρεν αὐτοὺς Κύριος ἐκεῖθεν ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς, καὶ ἐπαύσαντο οἰκοδομοῦντες τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον. 9 Διὰ τοῦτο ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτῆς Σύγχυσις, ὅτι ἐκεῖ συνέχεε Κύριος τὰ χείλη πάσης τῆς γῆς, καὶ ἐκεῖθεν διέσπειρεν αὐτοὺς Κύριος ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς.

***

Ἡ ἱστορία τοῦ πύργου τῆς Βαβέλ, πού ἀποτελεῖ μιά ἀπό τίς πιό γνωστές ἀφηγήσεις τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀναφέρεται σέ ἕνα τεχνολογικό ἐπίτευγμα τῶν ἀνθρώπων τῆς ἀρχέγονης ἐποχῆς καί στίς ἐπιπτώσεις του. Μέ ζωντανή γλῶσσα καί παραστατικές εἰκόνες περιγράφεται ἀπό τόν ἱερό συγγραφέα τό πέρασμα ἀπό τήν προϊστορία στήν ἱστορία, πού ἀρχίζει μέ τίς μεγάλες μετακινήσεις τῶν λαῶν καί τή διασπορά τους σ’ ὁλόκληρη τή γῆ.
Διαβάστε περισσότερα »

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΙΑΛΕΓΕΤΑΙ

Ἡ Γένεση, τό πρῶτο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, περιγράφει, μεταξύ ἄλλων, τή δημιουργία τοῦ κόσμου. Ἀρχικά δημιουργήθηκαν ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, στή συνέχεια τό φῶς, ἔπειτα διαχωρίστηκαν τά νερά ἀπό τήν ξηρά, βλάστησαν τά φυτά, δημιουργήθηκαν ὁ ἥλιος, τό φεγγάρι, καί τά ἀστέρια, ἀργότερα τά ζῶα, καί τέλος ὁ ἄνθρωπος. Ὁ κόσμος δημιουργήθηκε σέ ἕξι μέρες. Ἡ ἕβδομη ἡμέρα καθιερώθηκε ὡς ἡμέρα ἀνάπαυσης καί λατρείας τοῦ Θεοῦ.

Διαβάστε περισσότερα »

ΠΑΛΑΙΟΔΙΑΘΗΚΙΚΑ

(15 Ιουνίου)

Ο προφήτης Ἀμώς, οἱ λόγοι τοῦ ὁποίου περιέχονται στό ὁμώνυμο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, καταγόταν ἀπό τό χωριό Θεκουέ, χτισμένο στά ὑψώματα τῶν δυτικῶν παρυφῶν τῆς ἐρήμου τοῦ Ἰούδα, 17 χλμ. νότια της Ἱερουσαλήμ. Ἦταν κτηνοτρόφος (1:1· 7:14) καί γεωργός (7:14), ἀλλά ἔδρασε περιστασιακά ὡς προφήτης στό βασίλειο τοῦ Ἰσραήλ. Ἀπό τή συλλογή τῶν προφητειῶν κατά τῶν λαῶν τῆς νοτιοδυτικῆς Ἀσίας (1:3-2:16), οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται σέ γεγονότα πού προηγήθηκαν τῆς ἀσσυριακῆς κυριαρχίας στήν περιοχή, προκύπτει ὅτι ἡ προφητική δράση τοῦ Ἀμώς ὑπῆρξε σύντομη καί δέν συνεχίστηκε μετά τή βασιλεία τοῦ Ἱεροβοάμ Β ́ (787-747 π.Χ.), καθώς διακόπηκε βίαια, ὅταν οἱ σκληροί λόγοι του κατά τοῦ βασιλιᾶ προκάλεσαν τήν ἀντίδραση τοῦ ἱερέα Ἀμασία τοῦ βασιλικοῦ ἱεροῦ τῆς Βαιθήλ, ὁ ὁποῖος καί τοῦ ἀπαγόρευσε νά κηρύττει, ἐκδιώκοντάς τον ἀπό τή χώρα (7:10-17). Ἔτσι, ὡς χρόνος δράσης τοῦ προφήτη Ἀμώς πιθανολογεῖται ἡ περίοδος τῆς ἀκμῆς τοῦ βασιλείου τοῦ Ἰσραήλ, γύρω στό 760 π.Χ.

Διαβάστε περισσότερα »

«Αυτός γαρ (ενν. ο Χριστός) εστιν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα έν και το μεσότοιχον του φραγμού λύσας» (Εφεσ 2, 14)

Η Προς Εφεσίους επιστολή τού Απ. Παύλου, καθώς σημειώνει ένας από τους αξιολογότερους αρχαίους της Εκκλησίας ερμηνευτές της, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «είναι γεμά­τη από νοήματα και δόγματα υψηλά». «Αυτή», συνεχίζει ο ίδιος ερμηνευτής, «είναι γεμάτη από πολύ υψηλά και πολύ σημαντικά νοήματα. Όσα σχεδόν πουθε­νά αλλού δεν είπε (ο Παύλος), αυτά τα δηλώνει εδώ». «Απαιτείται λοιπόν από εμάς», παρατηρεί και ο Θεοφύλακτος, «πολλή προσοχή για την κατανόηση των μυστηρίων που περιέχονται σε αυτήν». Πραγματικά η επιστολή αυτή εκθέτει το «μυστήριο που ήταν κρυμμένο προ­αιώνια στον Θεό» (3,9), μυστήριο που αποκάλυψε στην ανθρωπότητα ο Ιησούς Χριστός και που συνίσταται στην, διά της Εκκλησίας, πραγματοποίηση της προαι­ώνιας βουλής τού Θεού για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων. Μέσα στο χάος και τη διάσπαση του αρχαίου κόσμου η ιστο­ρική πραγματικότητα της Εκκλησίας εκπροσωπεί τη φιλάνθρωπη προσφορά τού Θεού, ο οποίος συγκροτεί σε ένα σώμα, σε μία κοινωνία πίστης, ειρήνης και αγάπης τους πρώην εχθρούς μεταξύ τους, Ιουδαίους και εθνικούς. Η συμμετοχή στη νέα αυτή κοινωνία, στο σώμα τού Χριστού, συνεπάγεται και ανάλογη ζωή των μελών του, ζωή «εν Χριστώ». Διαβάστε περισσότερα »

Στο εξαιρετικό βιβλίο του “Οι αυτα­πάτες των αθεϊστών”, ο Ντέιβιντ Μπέντλεϋ Χαρτ αναφέρεται στην εικόνα της παγανιστικής αρχαιότητας ως ενός κόσμου συμφιλιωμένου με τη φύση και το σώμα, χαρούμενου και αισιόδοξου, γεμάτου από τις απολαύσεις τής ζωής και αδιάφορου για την προοπτική τού θανάτου — προτού, βέβαια, πέσει επάνω του η βαριά και παγερή σκιά τού χρι­στιανισμού. Συγχρόνως, όμως, ο Χαρτ μάς εξηγεί ότι η εικόνα αυτή αποτελεί ρομαντική ανακατασκευή τής νεότερης ευρωπαϊκής ελληνοφιλίας, που δεν έχει σχεδόν καμμία σχέση με την πραγματι­κότητα. Ο Χαρτ επισημαίνει κάτι που κάθε χριστιανός μελετητής τής κλασικής αρχαιότητας (θα περιμέναμε να) γνωρί­ζει, ότι δηλαδή τη χαρακτηρίζει ένα είδος υπαρξιακής μελαγχολίας. Σύμφωνα με τις κυρίαρχες αντιλήψεις της, ο κόσμος αποτελεί ένα περίκλειστο σύμπαν, στο οποίο υπάγονται ακόμα και οι θεοί, και το οποίο κυριαρχείται από την ειμαρ­μένη. Η μυθολογία της είναι σκοτεινή, οι θεοί της εμπαθείς και ιδιότροποι (ή, ας προστεθεί, αδιάφοροι για τον άνθρωπο), και η προοπτική τού θανάτου αναπόδρα­στη. Η έλλειψη αξιόπιστης και εμπνευ­σμένης μεταφυσικής πρότασης που θα φώτιζε και θα ερμήνευε το αίνιγμα της ζωής καθόριζε αρνητικά τον αρχαίο κόσμο – παρά τις αναμφισβήτητες αρετές και ομορφιές του. Αυτός ο κόσμος τής απογοήτευσης και της μελαγχολίας γέννησε ή φιλοξένησε φιλοσοφικές θεωρίες και θρησκευτικές απόπειρες διαφυ­γής από μια πραγματικότητα στενάχωρη και αδιέξοδη. Οι μυστηριακές θρησκείες και ο γνωστικισμός ανήκουν εδώ. (*)

Σ’ αυτό τον μελαγχολικό κόσμο ο χρι­στιανισμός ήρθε ως καλά και χαρούμενα νέα, ως Ευαγγέλιο. Η διδασκαλία για ένα Θεό που δημιούργησε τον άνθρωπο και τον αγαπά, η εκ μέρους του προσφο­ρά συγχώρεσης και δυνατότητας για νέα ζωή, το κήρυγμα της ισότητας και της αγάπης για κάθε άνθρωπο, και η προ­οπτική τής υπέρβασης του θανάτου που θεμελιώνεται στην Ανάσταση του Χρι­στού αποτελούσαν θεμελιώδη στοιχεία τής νέας πίστης. Η λατρεία τής Εκκλη­σίας μετέδιδε πρόγευση αιώνιας ζωής, ενώ η για πρώτη φορά οργανωμένη και ευρείας έκτασης φιλανθρωπία προσέφερε ανακούφιση και παρηγοριά στους φτωχούς και τους άρρωστους αυτής της ζωής. Ήταν τέτοια η πνευματική δύνα­μη της νέας θρησκείας, ώστε οι Έλληνες, παρά τους εις βάρος της συχνούς και απηνείς διωγμούς, γίνονταν μέλη της σε όλο και μεγαλύτερους αριθμούς, ώσπου στο τέλος έγιναν όλοι τους χριστιανοί. Επρόκειτο για επιλογή ορθή και σωτή­ρια, τους καρπούς τής οποίας γευόμαστε μέχρι και σήμερα, καθώς ακόμα και εκείνοι που δεν πιστεύουν πια στον Χριστό παραμένουν σε μεγάλο βαθμό πολιτιστι­κά και αξιακά χριστιανοί. Διαβάστε περισσότερα »