επιστήμη

«Η νηστεία κάνει θαύματα» (Σεβασμ. Μητροπ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος)

Μέ αυτόν τόν τίτλο η Εφημερίδα «Τό Βήμα» (21-2-2010) παρουσίασε μελέτη τού Πανεπιστημίου Κρήτης πού έγινε σέ 609 παιδιά ηλικίας 5 έως 15,5 ετών από τήν Θεσσαλονίκη, από τά οποία τό 12,1% «ακολουθούν πλήρη νηστεία» σύμφωνα μέ τό τυπικό τής Εκκλησίας.
Ο επιστημονικός υπεύθυνος τής μελέτης κ. Αντ. Καφάτος, Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής καί Διατροφής τής Ιατρικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Κρήτης επεσήμανε ότι «η νηστεία δέν επηρεάζει τήν φυσιολογική τους (τών παιδιών) ανάπτυξη, όπως πίστευαν παλαιότερα».

Διαβάστε περισσότερα »

Περί επιστήμης ή «κενής απάτης» (Σωτήρης Γουνελάς)

Όταν ο άνθρωπος ζει εν Θεώ, κάτι τον κράτα στραμμένο προς την λάμψη του θεϊκού φωτός και κάτι τον στρέφει προς τη λάμψη τού ίδιου θεϊκού φωτός που κρατούν τα κτίσματα και αυτός ο ίδιος, μέσα τους, μυστικά. Ο κόσμος που τον περιβάλ­λει έχει ένα φως, μια διαύγεια, μια απλότητα. Οι γραμμές του είναι καθαρές, αδρές, μονοκοντυλιές που ορίζουν το χώρο χωρίς να τον περιορίζουν. Τα στοιχεία διακρίνονται με ευκρίνεια: το χώμα, ο αέρας, το νερό, η φωτιά, η διαφάνεια του ορίζον­τα, οι ώρες της αυγής και του δειλινού, η ανατολή και η δύση τού ήλιου, το φέγγος της σελήνης, οι διακυμάνσεις τών χρωμάτων και του φωτισμού απ’ τη μέρα στη νύχτα, οι σκιές της νύχτας, το μεγαλείο της θάλασσας, η σιωπή της λίμνης, το μουρμούρισμα του ρυακιού, το φουρφούρισμα στις φυλλωσιές, το κελάιδισμα, τα ζώα που τρέχουν γύρω του ή που αναπνέουν ήσυχα και υποταγμένα, η βροχή που ξεπλένει και αναζωογονεί και τόσα άλλα, συνθέτουν τον κόσμο γύρω του κι αυτός φροντίζει να στέκεται εκεί στη μέση κρατώντας την ισορροπία: ισορροπία ανάμεσα στο μυστικό φως του Θεού που φέρει μέσα του από ψηλά και στο φως των κτισμάτων. Δουλειά του είναι να μην αφήσει να χαλάσει αυτή η ισορροπία. Δουλειά του είναι να διατηρήσει την τάξη τού Θεού στον κόσμο. Γιατί υπάρχει ο κίνδυνος η τάξη αυτή να σαλευθεί. Υπάρχει ο κίνδυνος, μέσα στον άνθρω­πο, να γεννηθούν επιθυμίες και πάθη που να ζητή­σουν να επιβάλλουν ή να αναζητήσουν μια άλλη τάξη, μια άλλη ισορροπία. Διαβάστε περισσότερα »

Ορθόδοξη θεολογία και επιστήμη (Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος)

Υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ θεολογίας και επιστήμης, αφού η θεολογία ασχολείται, όπως η λέξη το υπονοεί, με τον Θεό, τί είναι ο Θεός, και πώς κανείς μπορεί να φθάση στην κοινωνία μαζί Του, ενώ η επιστήμη αχολείται με τον κτιστό κόσμο και ενδιαφέρεται κυρίως για την χρήση του κόσμου.
Αν μελετήσουμε αυτήν την απλή πρόταση, θα διαπιστώσουμε ότι τόσο η θεολογία, όσο και η επιστήμη κινούνται δε διαφορετικά επίπεδα, καί, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπάρξη καμμιά σύγκρουση μεταξύ θεολογίας και επιστήμης, ούτε μεταξύ θεολόγων και επιστημόνων. Η σύγκρουση έγινε ιστορικά στην Δύση, όταν ταυτίστηκε η μεταφυσική με την θεολογία. Και είναι γνωστόν ότι άλλο είναι το περιεχόμενο της μεταφυσικής, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ο αγέννητος κόσμος των ιδεών, από τον οποίο προήλθε ή εκ πτώσεως ή εξ απορροής ο κόσμος, και άλλο είναι το περιεχόμενο της αποκαλυπτικής θεολογίας. Όταν, λοιπόν, στην Δύση ταυτίστηκε η μεταφυσική με την θεολογία και όταν μάλιστα η ανάπτυξη των φυσικών επιστημών είχε σαν αποτέλεσμα να κλονισθούν τα θεμέλια της μεταφυσικής, τότε χτυπήθηκε και η θεολογία, που είχε ταυτισθή με την μεταφυσική. Γι’ αυτό ένας αγιορείτης μοναχός, χαριτολογώντας κάποτε, είχε πη ότι η σύγκρουση μεταξύ πίστεως και επιστήμης είναι τα “καλαμπούρια” των δυτικών.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως την εκφράζουν οι άγιοι Πατέρες, βλέπουμε ότι άλλο είναι το περιεχόμενο της θεολογίας και άλλο της επιστήμης. Η θεολογία ομιλεί για τον Θεό, για το ότι δημιουργός του κόσμου είναι ο Θεός, για την πτώση και ασθένεια της ανθρωπίνης προσωπικότητος και για την θεραπεία της, ώστε να φθάση ο άνθρωπος σε κοινωνία με τον Θεό. Η επιστήμη ασχολείται με το επιστητό, για εκείνα που ελέγχουν οι αισθήσεις και προσπαθεί να κάνη την ζωή του ανθρώπου υποφερτή μέσα στην πτωτική κατάστασή του.
Δυστυχώς όμως, πολλές φορές παρατηρούμε ότι επικρατεί μεγάλη σύγχυση μεταξύ των δύο αυτών ορίων και αρμοδιοτήτων. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν η επιστήμη (οι επιστήμονες) ιεροποιήται, μυθοποιήται, και όταν η θεολογία εκκοσμικεύεται.
Η επιστήμη ιεροποιείται όταν διάφοροι επιστήμονες χρησιμοποιούν τα επιστημονικά δεδομένα και μερικές ανακαλύψεις για να καταρρίψουν την διδασκαλία περί του Θεού ή ακόμη για να ταυτισθούν με τον Θεό, πράγμα το οποίο συνιστά την ύβρη, με την αρχαία σημασία της λέξεως, ή ακόμη όταν προσπαθούν να βρουν ένα σύστημα για να λύσουν όλα τα προβλήματα του ανθρώπου, ακόμη δε και αυτά τα υπαρξιακά. Είναι χαρακτηριστική, αυτής της περιπτώσεως, η δήλωση την οποία έκανε πρόσφατα ένας γενετιστής, ο οποίος προτίθεται να κλωνοποιήση τον άνθρωπο: “Θα γίνουμε ένα με τον Θεό. Θα έχουμε σχεδόν τις ίδιες γνώσεις και την ίδια δύναμη με τον Θεό. Ο κλωνισμός μέσω της αναδιάταξης του άαα είναι το σοβαρό βήμα για να φθάσουμε τον Θεό. Είναι πολύ απλή η φιλοσοφία”.
Η θεολογία εκκοσμικεύεται όταν αποβάλη την ουσία της, που είναι να οδηγήση τον άνθρωπο στην κάθαρση, τον φωτισμό και την θέωση, όταν χάνη τον εσχατολογικό της προσανατολισμό, και όταν ιστορικοποιήται και κοινωνικοποιήται. Επίσης, η θεολογία εκκοσμικεύεται όταν διακατέχεται από το άγχος και την ανασφάλεια μπροστά στα επιστημονικά επιτεύγματα ή όταν ακόμη χρησιμοποιή την μεθοδολογία της επιστήμης για να μιλήση για τον Θεό. Σε τέτοιες περιπτώσεις δημιουργεί προβλήματα στην έρευνα. Πράγματι, εάν η θεολογία δεν έχει σαφή ορθόδοξα κριτήρια και ασφαλείς προϋποθέσεις, τότε χάνει την αποστολή της.
Τα όσα θα ακολουθήσουν θα δείξουν την σύγχυση που δημιουργείται, καθώς επίσης και τα διαφορετικά όρια και τα πλαίσια μέσα στα οποία κινούνται τόσο η θεολογία, όσο και η επιστήμη.

Διαβάστε περισσότερα »

Πτυχία επιστήμης χωρίς την επιστήμη (Ελένη Ανδρουλάκη, Καθηγήτρια)

(ΠΗΓΗ: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΓΛΥΦΑΔΑΣ)

Σάλος δημιουργήθηκε πρόσφατα στην Αγγλία, μετά το δημοσίευμα του Dr David Colquhoun, καθηγητή Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο University College London, στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nature». Το άρθρο του καθηγητή -που δημοσιεύτηκε το Μάρτιο, αναδημοσιεύτηκε στις μεγαλύτερες αγγλικές εφημερίδες, προβλήθηκε από το BBC και  φέρει τον εύστοχο τίτλο «Πτυχία επιστήμης χωρίς την επιστήμη»-  έριξε κυριολεκτικά βόμβα στο χώρο των εναλλακτικών «θεραπειών». Ο καθηγητής καταγγέλλει ότι κάποια νεότερα αγγλικά Πανεπιστήμια -ιδρυθέντα μετά το 1992- δίνουν σήμερα πτυχία επιστήμης (B.Sc) στην ομοιοπαθητική, τη ρεφλεξολογία και άλλες εναλλακτικές «θεραπείες», καταστρέφοντας έτσι τη φήμη τους, αλλά και την πιθανότητα να αναγνωριστούν ως ισάξια με τα παλαιότερα αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια. «Πολλοί επιστήμονες και υπέρμαχοι της τεκμηριωμένης ιατρικής θεωρούν ότι είναι αδικαιολόγητο το να δίδεται στην Ομοιοπαθητική επιστημονικό γόητρο, με την τοποθέτησή της δίπλα στη φυσική, τη χημεία και τη βιολογία» έγραψε το «Nature». Διαβάστε περισσότερα »

Από τα ρεπορτάζ της επιστήμης (Πρωτ. Θωμάς Βαμβίνης)

Κατά καιρούς δημοσιεύονται σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας άρθρα με θέματα αντλημένα από τις έρευνες της σύγχρονης επιστήμης. Ορισμένες εφημερίδες μάλιστα έχουν μόνιμες σελίδες αφιερωμένες στην σχετική αρθρογραφία. Τα άρθρα αυτά, όπως είναι φυσικό, προκαλούν το ενδιαφέρον κάθε φιλοπερίεργου αναγνώστη, προπαντός όταν οι τίτλοι τους είναι προκλητικοί. Διαβάστε περισσότερα »