Παντελής Μπουκάλας

Στρουθοκαμηλισμός στην άμμο των νησιών (Παντελής Μπουκάλας)

Πάνε κάµποσα χρόνια τώρα που το διεθνές έθιμο τηρείται απαρεγκλίτως. Μόλις ανοίγει η άνοιξη τα τεφτέρια της, αν βέβαια ισχύει ακόμα ο χωρισμός του έτους σε τέσσερις διακριτές εποχές, αρχίζει το πανηγύρι της αριστείας, του ποσοτικοποιημένου κάλλους, της βαθμολογημένης αίγλης νησιών, ακρογιαλιών, λιμνών, ποταμών, ορεινών «απομονωτηρίων», τουριστικών προορισμών εν γένει: «οι εκατό καλύτερες αμμουδιές του κόσμου», «τα δέκα ωραιότερα νησιά», «είκοσι μυστικές “Μπαχάμες” στη Μεσόγειο»… Κι από κοντά, αφού τα ταξίδια ανοίγουν την όρεξη (ιδίως τα καθιστικά ταξίδια, από το σπίτι σου κατευθείαν για άραγμα στο ξενοδοχείο με τις τρεις πισίνες, εκατό μέτρα από τη θάλασσα), «οι πενήντα καλύτερες σαλάτες του κόσμου», «τα είκοσι νοστιμότερα τυριά του ευρωπαϊκού Νότου», «τα 49+1 γευστικότερα πιάτα της Ευρώπης», «τα τριάντα καλύτερα κρασιά»…

Όλα υπάγονται στα μαθηματικά πλέον. Ακόμα και τα υποκειμενικότερα των πραγμάτων και των αισθημάτων. Και το ίδιο το γούστο σου, το απλούστατο μα και ταυτοτικό «μ’ αρέσει – δεν μ’ αρέσει», πρέπει να προσαρμοστεί, να εκπαιδευτεί στα «in», τα «must» και τα «the best of…». Πρέπει να αποδεχτεί σαν επιστημονικά τεκμηριωμένη την εκκωφαντική αυθαιρεσία τους, για να μη μοιάζει παράταιρο, αλλόκοτο, απειλητικό. Διακονώντας τον χόμο τουρίστικους, τον μαζικό άνθρωπο που καταναλώνει ξένους τόπους δίχως να ενδιαφέρεται να τους μάθει, ξένες εφημερίδες μεγάλου εκτοπίσματος, περιοδικά ειδικευμένα ή γενικού περιεχομένου και ιστοσελίδες αφιερωμένες στην τουριστική βιομηχανία δημοσιεύουν καταλόγους με τις δεκάδες ή τις εκατοντάδες των «καλύτερων». Το ίδιο κάνουν και οι περιβόητοι ινφλουένσερ, αφού ο πλανήτης έχει πια στριμωχτεί στο φέισμπουκ ή είναι συντονισμένος στον ρυθμό Τικ-Τοκ. Έτσι τουλάχιστον πιστεύουμε ανιστόρητα όσοι ταυτίζουμε τον πλανήτη με τη Δύση.

Διαβάστε περισσότερα »

Η τηλεθέαση αναξιοπρέπειας (Παντελής Μπουκάλας)

Όποιο περιεχόμενο κι αν έχουν τα παιγνίδια ανταγωνισμού που προβάλλονται στα ιδιωτικά κανάλια, ένα γνώρισμα τα εξομοιώνει: το απόλυτο δικαίωμα των κριτών να εξευτελίζουν τους παίχτες. Αυτούς δηλαδή που βιάζονται να πιστέψουν πως είναι παίχτες, ελπίζοντας ότι η πίστη τους αυτή θα θεραπεύσει τα τραύματα της αξιοπρέπειάς τους. Στην πραγματικότητα είναι πιόνια. Για λίγες μονάδες τηλεθέασης, οφείλουν να συμμορφωθούν, να ανεχθούν τις λοιδορίες των κριτών. Αυτός είναι ο κανόνας, είτε για διαγωνισμούς μαγειρικής πρόκειται είτε για την «επιβίωση σε άγρια νησιά» ή την επιλογή σούπερ μοντέλου. Διαβάστε περισσότερα »

Η δεσποτεία του κυνισμού νέου τύπου (Παντελής Μπουκάλας)

Με κάθε καινούργιο «ριάλιτι σόου» ή «τάλεντ σόου», η μόνη παρηγοριά απορρέει από τη σκέψη ότι δεν πάει παρακάτω, ότι φτάσαμε πια στο τελευταίο σκαλοπάτι στου κακού τη σκάλα. Αλλά κι αυτή η παραμυθία πολύ γρήγορα αποδεικνύεται σκέτο παραμύθι, γιατί αν παντού αλλού ισχύει ο νόμος σύμφωνα με τον οποίο ο αντίπαλος του κακού είναι το κακό, στον γυάλινο κόσμο ο αντίπαλος του κακού, αυτός που θα φέρει μεγαλύτερη τηλεθέαση δηλαδή, άρα και περισσότερες διαφημίσεις, είναι το χειρότερο. Είναι τέτοια λοιπόν η χυδαιότητα που εκπέμπεται προς το πανελλήνιο με το εκάστοτε καινούργιο σόου, είναι τόσο αυτάρεσκος και επιβλητικός ο τρόπος με τον οποίο το αφύσικο πλασάρεται σαν φυσικό και το ανήθικο σαν χαριτωμένο, που από τα νεύρα σου, τα αμήχανα εντέλει νεύρα σου, φτάνεις να νοσταλγήσεις τα προηγούμενά του. Διαβάστε περισσότερα »

«Ανθρώπινο κρέας μυρίζει…» (Παντελής Mπουκάλας)

«Kλείστε την επιτέλους»… Μ’ αυτήν την προτροπή, που υιοθετεί συνήθως τον τόνο της ειρωνείας, απαντούν οι επικρινόμενοι άρχοντες του γυαλιού στους επικριτές τους, και μάλλον δεν αυθαιρετεί κανείς αν υποθέσει ότι κατά βάθος θέλουν να πούνε «κλείστε το στόμα σας κι αφήστε μας στην ησυχία μας και στην εξουσία μας», αλλά τους λογοκρίνει η ευγένειά τους. Πολύ δύσκολα όμως ξεφεύγεις από την τηλεόραση. Και καθόλου να μην την ανοίγεις, και συσκευή να μη διαθέτεις στο σπίτι σου, εφόσον ο κόσμος γύρω σου συγκροτείται με την τηλεόραση και από την τηλεόραση, δεν γίνεται να μείνεις άθικτος σε κάποιο καλά ασφαλισμένο «έξω». Η τηλεόραση είναι ένα διαρκές «παντού», ένα «πανοπτικόν» που μας εμπεριέχει έστω κι αν ανήκουμε στην αποφασισμένη μειονότητα των μη χρηστών. Αν οι εννιά στους δέκα ανθρώπους με τους οποίους συναναστρεφόμαστε θα μιλήσουν οπωσδήποτε κάποια στιγμή για τις τηλεοπτικές εικόνες της καθημερινής δίαιτάς τους (οι οποίες για ολονέν περισσότερους ισούνται με τον κόσμο όλο, υποκαθιστώντας την κοινωνία, την πολιτική, τη διασκέδαση, τον αθλητισμό κτλ.), γινόμαστε κι εμείς υπήκοοι της τηλεπικράτειας, θέλοντας και μη· γινόμαστε χρήστες, κι ας έχουμε θέσει σε εφαρμογή το επιτοίχιο σύνθημα «Σπάστε το γυαλί και βγείτε στη ζωή».

Διαβάστε περισσότερα »

Δεν ξέρουν πού να παίξουν τα παιδιά… (Παντελής Mπουκάλας)

“Τα παιδιά μπορεί να μαζεύουν με θρησκευτική ευλάβεια τα αυτοκόλλητα με τη φάτσα των ποδοσφαιριστών του Μουντιάλ και να μαθαίνουν επί τη ευκαιρία τις τεχνικές της ανταλλακτικής οικονομίας («σου δίνω δέκα Γκατούζο για έναν Ρομπίνιο»), μπορεί να ξέρουν απέξω κι ανακατωτά ενδεκάδες, συστήματα και ονόματα προπονητών, μπορεί να βλέπουν επί ώρες ποδόσφαιρο, όμως δεν έχουν πού να παίξουν ποδόσφαιρο. Δεν έχουν τον κατάλληλο τόπο όπου, μέσα από το τυπικό του παιχνιδιού, θα ενταχθούν σε μια ομάδα, θα αναγκαστούν να περιστείλουν κάπως τον ατομισμό τους για να μην τ’ ακούσουν από τους συμπαίκτες τους, θα μαλώσουν, θα ανοίξει το σώμα τους, θα γλεντήσει η ψυχή τους, θα μάθουν να χάνουν και να κερδίζουν με πραγματικούς όρους…” Διαβάστε περισσότερα »