“Μυστικά Άνθη”

Ρημαγμένες ψυχές. Από τις βαθυστόχαστες θεωρίες. (Φώτης Κόντογλου)

Σύγχυση και ταραχή και χάος ανάμεσα στα έθνη! Ταραχή και σάστισμα και χάος και στους ανθρώπους, έναν – έναν. Πού να βρεθεί κανένας να πορεύεται στη ζωή του μ’ έναν υψηλόν σκοπό, με σταθερότητα και ελπίδα! Σπάνιο πράγμα. Οι σημερινοί άνθρωποι έχουνε γίνει οι περισσότεροι κάποια πλάσματα άδεια από κάθε ζωντανή ιδέα, που να τους κάνει να αρμενίζουνε μέσα στο πέλαγος της ζωής χαρούμενοι και ζωηροί, σαν το καράβι που είναι φορτωμένο με καλό φορτίο, και, γεμάτο ελπί­δα και λαχτάρα, τραβά κατά το περιπόθητο λιμάνι, ανάμεσα σε ξέ­ρες κι άγρια βραχόνησα. Σήμερα βρίσκει κανένας συχνά μπροστά του ανθρώπους που είναι τόσο κούφιοι από κάθε τι, που να απορεί, γιατί δεν πίστευε να υπάρχει στον κόσμο τόση ανοησία, τόση στενομυαλιά, τόση στενοκάρδια και μικρολογία. Σ’ αυτές τις στεγνές ψυχές δεν υπάρχει τί­ποτα που να σε ζεστάνει, ας είναι και το παραμικρό. Δεν μιλώ για εξαιρετικά αισθήματα, για κάποια σπάνια ευαισθησία. Όχι! Μι­λώ για τα συνηθισμένα αισθήματα, που άλλη φορά βρισκόντανε σε όλους τους ανθρώπους. Ναι, σήμερα δεν υπάρχουνε. Σχεδόν όλοι οι σημερινοί άνθρωποι περνάνε τη ζωή τους ξεπλυμένοι από κάθε ου­σία, δίχως κανέναν αληθινόν σκοπό, δίχως αληθινή χαρά και ευχαρίστηση, δίχως καμμιά πίστη, και για τούτο, δίχως ελπίδα. Εί­ναι γαντζωμένοι απάνω σε κάποια πράγματα, που θέλουνε να τα παραστήσουνε για σπουδαία, ενώ δεν είναι τίποτα. Κι οι χαρές τους κι οι ευτυχίες τους και τα γλέντια τους, κι οι διασκεδάσεις τους, κι οι κουβέντες τους και τα αστεία τους, είναι όλα άνοστα και ψεύτι­κα. Γιατί λείπει το αλάτι που τα άρτυζε άλλη φορά. Διαβάστε περισσότερα »

Ο σημερινός κόσμος. Το μέγα φρενοκομείο (Φώτης Κόντογλου)

Να δούμε ακόμα που θα φτάξουμε! Δεν αφήσαμε βρωμιά, δεν αφήσαμε σιχαμένη πράξη, που να μην την κάνουμε, δεν αφήσαμε πονηρό διαλογισμό που να μην τον πούμε ή να μην τον γράψουμε με τη μεγαλύτερη αδιαντροπιά. Ξεχαλινωθήκαμε πια ολότελα. Γινήκαμε ένα τρελλό κοπάδι, που μας σαλαγά ο διάβολος με μια βουκέντρα, κι εμείς τρέχουμε λαχανιασμένοι. Η ελευθερία που δώσαμε στον εαυτό μας, με τη διαστρεμμένη γνώμη μας, γίνηκε τυραννία και μας κάνει ό,τι θέλει. Μεταμορφώθη­κε σε μια μάγισσα Κίρκη, και μας μεταμόρφωσε κι εμάς σε χοί­ρους, και γρούζουμε ευτυχισμένοι, τσαλαβουτώντας μέσα στις κο­πριές και στις σάπιες ακαθαρσίες. Καταντήσαμε ακόμα να τρώμε τις δικές μας τις ακαθαρσίες και τα εμπυασμένα κρέατά μας. Πο­τέ ο άνθρωπος δεν είχε φτάξει ούτε στη μισή αναισθησία και σιχαμένη παραμόρφωση, απ’ όσο έφταξε σήμερα. Διαβάστε περισσότερα »

Ξενομανίας το ανάγνωσμα. Γίναμε δυτικολάτρες (Φώτης Κόντογλου)

Ξενομανία δεν θα πει τίποτα. Μια φορά κι έναν καιρό είχαμε ξενομανία, δηλαδή κάποια λαφριά ψυχική αρρώστεια, ένα συνάχι. Τώρα πάθαμε μια πολύ βαρειά αρρώστεια, θες πανούκλα, θες γρίππη κακοηθέστατη, μα όχι ασιατική, αλλά ευρωπαϊκή. Πώς νά τήν πούμε; Ξενολατρία; Ξενοπροσκύνημα; Εγώ τουλάχιστο, μ’ όλο που λένε πως είμαι καλός λογομάστορας, δε μπορώ να βρω κάποια ονομασία, που να μπορεί να δώσει μια μικρή ιδέα γι’ αυτή τη θανατηφόρα αρρώστεια που μας δέρνει, και που όλο και χειροτε­ρεύει. Διαβάστε περισσότερα »

Ζωή πολυμέριμνη, χωρίς καμμιά εσωτερική ευτυχία (Φώτης Κόντογλου)

«Τί γαρ ωφελείται άνθρωπος, κερδήσας τον κόσμον όλον, εαυτόν δε απολέσας ή ζημιωθείς;» (Λουκ. Θ’, 25)

Ο άνθρωπος είναι σε όλα αχόρταγος, θέλει ν’ απολάψει πολλά, χωρίς να μπορεί να τα προφτάξει όλα. Και βασανίζεται. Διαβάστε περισσότερα »

Ο μύθος του χταποδιού. Χαμογελαστοί εχθροί (Φώτης Κόντογλου)

Στον καιρό μας βγήκανε πολλές νέες θρησκείες, θρησκείες, που τις πρεσβεύουνε οι άπιστοι κι οι άθεοι. Μια απ’ αυτές είναι κι ο τουρισμός, που τον γέννησε η κούφια και χασομέρικη περιέργεια του ανθρώπου που θέλει να σκαλίζει και να μαθαίνει χωρίς να δίνει καμμιά σημασία σ’ εκείνο που βλέπει κι ακούει. Οι περισσότεροι τουρίστες βαριούνται τη ζωή τους και θέλουνε να περάσουνε την ώρα τους, χωρίς να σκοτίζουνται μήτε για τα μνημεία, μήτε για τα ιστορικά που τους λένε οι ξεναγοί, που μοιάζουνε σαν να περιποιούνται σ’ ένα τραπέζι κάποιους ανθρώπους που έχουνε ανορεξία. Όσα λένε, από τόνα τ’ αυτί τους μπαίνουν κι από τ’ άλλο βγαίνουν. Ωστόσο, ποιός έχει το θάρρος να μιλήσει με ασέβεια γι’ αυτή την καινούρια θεότητα, την τουριστική ψυχαγωγία, που φέρνει μαζί της και πολλά προικιά; Γιατί, στην εποχή μας, είναι ιερά και όσια όσα πράγματα φέρνουν λεφτά. Που να τολμήσεις να πεις τίποτα γι’ αυτά! Έβρισες τον Μωάμεθ, έβρισες τον Μαμωνά. Διαβάστε περισσότερα »