Η έρευνα της περιόδου του «Ελληνικού Διαφωτισμού» (1700-1821) έχει ήδη στραφεί στη μελέτη της «γλώσσας», του γλωσσικού κώδικα, των εκπροσώ­πων των αντιπάλων παρατάξεων, διότι η ωφέλεια που προκύπτει από τη διακρίβωση του εννοιολογικού περιεχομένου της χρησιμοποιουμένης εκατέρωθεν ορολο­γίας, τόσο της εισαγόμενης από τον ευρωπαϊκό χώρο, όσο και της ελληνικής, συμ­βάλλει στην ορθή κατανόηση και αξιολόγηση της αποφασιστικής για την πορεία του Ελληνισμού ιδεολογικής αυτής διαπάλης. Η μελέτη των πολεμικών κειμένων του αγίου Αθανασίου του Παρίου με έπεισε, ότι κάποιοι όροι, που αναδύονται συνεχώς στο λόγο του ως termini προσφέρονται σε μία παρόμοια ερμηνευτική διερεύνηση, διότι κατέχουν καθοριστική θέση στο πολεμικο-απολογητικό οπλοστάσιό του. Τέτοιοι είναι λ.χ. οι όροι αθεΐα, μακαριότης, ευδαιμονία, ελευθερία, φιλο­σοφία κ.α., που συνιστούν πραγματικά κλειδιά στην προσέγγιση της ιδεολογίας και ευρύτερα της σκέψεώς του. Με τον όρο «αθεΐα» και τα παράγωγά του, αλλά και τις χρηστικές προεκτάσεις και εφαρμογές του θα ασχοληθούμε στη συνέχεια.

Διαβάστε περισσότερα »

1. Ἡ ζωὴ μέσα στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Ἐκκλησία (Κολ. 1,24) εἶναι θεανθρώπινη. Τὸ ἀνθρώπινο στοιχεῖο, ἐκκλησιαζόμενο, πορεύεται πρὸς τὴν ἔνωση μὲ τὸ θεῖο, τὴν ἄκτιστη θεία χάρη γιὰ τὴν πραγμάτωση τοῦ μόνου σκοποῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς, πού εἶναι ἡ θέωσή του. Γι’ αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος ὁλόκληρος καταφάσκεται καὶ «προσλαμβάνεται» ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ τὴν Κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Ἰησοῦν Χριστόν, ὡς ψυχὴ καὶ σῶμα. Ἡ θέωση ἀναφέρεται στόν ἄνθρωπο ὡς ὅλο, ὡς ψυχοσωματικὴ ἑνότητα καὶ ὁλότητα, κατὰ τὸν λόγο τῶν Ἁγίων Πατέρων μας: «Ὁ Χριστὸς ὅλον ὅλος ἀνέλαβέ με καὶ ὅλος ὅλω ἠνώθη, ἵνα ὅλω τή σωτηρίαν χαρίσηται. Τὸ γὰρ ἀπρόσληπτον ἀθεράπευτον».

Ἡ πρόσληψη τοῦ ἀνθρώπου ὁλόκληρου, ὡς ψυχοσωματικῆς ἑνότητος, ἀλλὰ καὶ ὡς κοινωνικοῦ ὄντος, ὡς ἄρρενος καὶ θήλεος, πραγματώνεται στὸ Μυστήριο τοῦ Γάμου, πού ἐντάσσει τὴν κοινωνικὴ καὶ διαπροσωπικὴ ζωὴ τοῦ ζεύγους στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἐν Χριστῷ κοινωνία. Γι’ αὐτὸ απ’ ἀρχῆς ὁ γάμος ὡς μυστήριο συνδεόταν μὲ τή θεία Λειτουργία, τὴ λειτουργικὴ σύναξη καὶ τὴν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας. Διαβάστε περισσότερα »

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

1. Την μνήμη των Αγίων Πατέρων της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου (787) εορτάζει σήμερα η Εκκλησία μας. Διαβάστε περισσότερα »

Ὁ λόγος γιά τήν χρήση δυτικῶν πηγῶν ἀπό τόν ἃγιο Νικόδημο, παλαιότερα τουλάχιστον, ἦταν εὐρύτατος. Συνεχίζεται δέ καί σήμερα ἀπό ἐκείνους, πού δέν παρακολουθοῦν τήν πορεία τῆς ἐπιστημονικῆς ἒρευνας καί ἀγνοοῦν τά νεώτερα πορίσματά της. Ὑπάρχουν ὃμως καί ἐκεῖνοι, πού παρασύρονται ἀπό τήν γλώσσα τοῦ Ἁγίου καί καταλήγουν σέ ἀνέρειστα συμπεράσματα. Δυτικές ἐπιδράσεις στόν ἃγιο Νικόδημο δέχθηκε καί ἓνας ἀπό τούς ἐγκυρότερους ἐρευνητές του, ὁ γερμανός ἰησουϊτης Gerhard Podskalky1, ἀπό τόν ὁποῖο ἒχουν ἐπηρεαστεῖ καί Ἓλληνες συγγραφεῖς. Διαβάστε περισσότερα »

Στην ελληνορθόδοξη παράδοσή μας υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των όρων «παιδεία – αγωγή» και «μόρφωση». Η παιδεία, ως εκπαίδευση του ανθρώπου, είναι η αγωγή και καθοδήγησή του προς έναν συγκεκριμένο στόχο, που αποβλέπει στη μόρφωση, την εν Χριστώ διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Η μόρφωση είναι ο σκοπός της αγωγής. Αντίθετα, η εκπαίδευση είναι η ανάπτυξη -με τη σχολική γνώση- των δεξιοτήτων του ανθρώπου προς ανταπόκριση σε πρακτικά προβλήματα του βίου. Αληθινή παιδεία είναι εκείνη που τον 11ο αιώνα έθεσε υπό την προστασία των Τριών Ιεραρχών ο ορθόδοξος Ελληνισμός και καταθέτουμε συνοπτικά τα κύρια χαρακτηριστικά της: Διαβάστε περισσότερα »