Στήν Ἐκκλησία ὅλα τά θέματα τά βλέπουμε μέσα στό φῶς τῆς θεολογίας της, τά ἑρμηνεύουμε μαθητεύοντας στόν λόγο τῶν Ἀποστόλων καί τῶν ἁγίων Πατέρων. Δέν ὑπάρχει τμῆμα τῆς κτίσης στό ὁποῖο δέν εἶναι παρών ὁ Θεός. Δέν ὑπάρχει οὔτε ἀπειροελάχιστο μέρος τοῦ ἀτόμου τῆς ὕλης τό ὁποῖο νά εἶναι ἔξω ἀπό τήν δημιουργική, συντηρητική καί προνοητική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ὁπότε, δέν μποροῦμε νά δοῦμε τήν ζωή μας, τήν ζωή τῶν ἀνθρώπων, ἔξω ἀπό τόν δημιουργικό λόγο τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι φανερό, σέ συνάφεια μέ τά παραπάνω, ὅτι δέν μποροῦμε νά δοῦμε ἔξω ἀπό τό φῶς τῆς θεολογίας οὔτε τόν πολιτικό γάμο τῶν ὁμοφυλοφίλων. Τό ὅτι εἶναι πολιτικός καί ὄχι ἐκκλησιαστικός γάμος δέν ἀφαιρεῖ τήν δυνατότητα καί τό δικαίωμα ἀπό τούς ποιμένες καί τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας νά τόν κρίνουν μέ κριτήρια θεολογικά, πέρα ἀπό τίς συνταγματικές καί νομικές περιπλοκές πού δημιουργεῖ. Βέβαια, μιά τέτοια κριτική, ἀπευθύνεται σέ ὦτα ἀκουόντων πιστῶν· δέν εἶναι γι’ αὐτούς πού ἔχουν ἐπιλέξει νά ζοῦν ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, σέ κόσμο μονοδιάστατα ὑλικό, χωρίς θεολογική προοπτική.

Θά δοῦμε, λοιπόν, τήν θεολογική αἰτιολόγηση τῆς ὁμοφυλοφιλίας μέσα ἀπό τήν γνωστή ἀναφορά τοῦ ἀπ. Παύλου στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή. Προηγουμένως, ὅμως, θά παραθέσουμε μιά περιγραφή τῆς καταστάσεως πού ἐπικρατεῖ σήμερα στόν κόσμο, παίρνοντάς την ἀπό δύο ἄρθρα· ἑνός ψυχιάτρου (τοῦ Μ. Μελετιάδη) καί ἑνός καθηγητή Γεωπολιτικής καί Σύγχρονων Στρατιωτικῶν Τεχνολογιῶν (τοῦ Κ. Γρίβα), πού ἀναρτήθηκαν στήν σελίδα slpress.gr.

Ἡ χαρά ποιμαντικό πρόβλημα

Ἡ πολλή χαρά ἄρχισε νά γίνεται ποιμαντικό πρόβλημα. Ὁ καθαρτικός φόβος ἀποβάλλεται, ὄχι διότι «κόλασιν ἔχει», σύμφωνα μέ τήν πρώτη ἐπιστολή τοῦ ἀπ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ἀλλά διότι δέν τόν ἀνέχεται ἡ ὑπεροψία τῶν ἀνθρώπων πού ἔχουν δουλωθῆ στά πάθη τους, καί ἔχουν καταστήσει τό θέλημα τους ἱερό ἄσυλο, πού πρέπει νά γίνεται ἀπό ὅλους σεβαστό καί νά θεραπεύεται (μέ τήν ἀρχαιοελληνική θρηκευτική σημασία τοῦ ρήματος).

Κάποια ἀπό τά παλιά περιοδικά διατηροῦν καί σήμερα τήν ἀξία τους, ὄχι μόνο γιά τήν ἱστορία ἤ τήν λαογραφία, ἀλλά κυρίως γιά τήν πείρα τῆς ζωῆς πού εἶναι ἀποθησαυρισμένη στίς σελίδες τους κι ἄς εἶναι πρόσκαιρα καταχωνιασμένα μέσα σέ ἀποθήκη μέ ἀντικείμενα «διατηρητέας μνήμης».

Ὁ λόγος μας εἶναι γιά τό περιοδικό «Ἀθωνικοί διάλογοι» τοῦ μακαριστοῦ Ναυπάκτιου μοναχοῦ Θεοκλήτου Διονυσιάτη, πού δέν ἀποτελεῖ ἕνα ἁπλό «διατηρητέο συναίσθημα» τῶν φοιτητικῶν μας χρόνων, ἀλλά εἶναι ἀληθινά ἕνας «κῆπος χαρίτων», ἕνας «παράδεισος», πού ἀναζωογονεῖ στήν μνήμη τήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῶν συγχρόνων ὁσίων Πατέρων του, τοῦ φιλοκαλικοῦ ἡσυχασμοῦ, τῆς εὐαγγελικῆς ἄσκησης, τῆς προσευχόμενης ἐκκλησιαστικῆς θεολογίας.

Τό συνέδριο πού ὀργάνωσε ἡ Μητρόπολη Ναυπάκτου γιά τόν μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη, μᾶς παρώθησε νά ἀνασύρουμε τεύχη τῶν «Ἀθωνικῶν διαλόγων» καί νά ἀφεθοῦμε στήν μελέτη τους.

Διήγηση, ἔμπνευση, θεολογία, ἄσκηση, μύηση στά ἐνδότερα τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου, στόν πυρήνα τῶν ἐκκλησιαστικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων καί εὔλαλη σιωπή, ὅταν ὁ λόγος φθάνη στό ἀπόρρητο τῆς μυστικῆς κοινωνίας τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό.

Ἀπό τό τεῦχος 41-42, Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου 1976 θά παραθέσουμε κάποια ἀποσπάσματα πρός ἀναζωογόνηση τῆς μνήμης τοῦ «ἁγιασμένου Ἄθω». Τό κείμενο ἐπιγράφεται «Διάλογος στόν Ἄθω». Περιγράφει τήν ἀπροσδόκητη συνάντηση τοῦ μοναχοῦ συγγραφέα καί ἑνός συντρόφου του νεώτερου μοναχοῦ μέ ἕναν θεόπτη Γέροντα, κρυμμένο σέ σπηλιά στούς «ἀπορρώγας» βράχους τοῦ Ἄθω. Γράφει:

Ὁμιλία στὸ Θ’ Θεολογικὸ Συνέδριο 2023 – «Ὁ Ναυπάκτιος π. Θεόκλητος Διονυσιάτης»

Στήν Ἐκκλησία ὅταν μιλᾶμε γιά ἀκρίβεια, συνήθως τήν ἐννοοῦμε μέσα στό πλαίσιο τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου, ὡς ἀκριβῆ τήρηση τῶν ἱερῶν κανόνων, καί τήν διαστέλλουμε ἀπό τήν οἰκονομία, δηλαδή τήν προσωρινή ἀπόκλιση ἀπό τό γράμμα τῶν ἱερῶν κανόνων, ἀποβλέποντας στήν θεραπεία τῶν μετανοούντων πιστῶν ἤ στήν εἰρήνη, ὁμόνοια καί συμψυχία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἀκρίβεια ἡ ὁποία χαρακτήριζε τόν μακαριστό μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη δέν ἀφοροῦσε μόνο τούς ἱερούς κανόνες, ἀλλά καί τούς ὅρους τῆς πίστεως· ἀφοροῦσε τό σύνολο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς· τήν θεολογία, τήν εὐαγγελική ἄσκηση, τήν καθοδήγηση τοῦ λαοῦ μέ τήν ἀποστολική καί πατερική διδαχή, τήν γνώση τοῦ Θεοῦ καί τήν ἡσυχαστική μέθοδο τῆς θεραπείας τῶν γνωστικῶν ὀργάνων τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό τήν ἀκρίβεια τοῦ π. Θεοκλήτου δέν τήν διαστέλλουμε ἀπό τήν οἰκονομία, ἀλλά τήν συνδέουμε μέ τήν πνευματική διάκριση, δηλαδή τήν διάκριση τῶν πνευμάτων «εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι».

Στήν εἰσήγησή μας θά ἀναφερθοῦμε σέ «προβλήματα»· δέν θά ἀναφερθοῦμε σέ αὐτά πού πραγματικά ἀγαποῦσε ὁ π. Θεόκλητος, δηλαδή σέ ἀναβάσεις πνευματικές ἤ σέ φωτιστικές καταδύσεις στά καρδιακά βάθη τοῦ ἀνθρώπου. Τήν ἀκρίβεια καί τήν πνευματική διάκρισή του θά τίς δοῦμε σέ τρία, ἀπό τά πολλά, πεδία προβλημάτων μέ τά ὁποῖα ἀσχολήθηκε, ὡς γρηγοροῦσα ἐκκλησιαστική συνείδηση. Μέ χρονολογική σειρά θά τήν δοῦμε: (1) στήν κριτική του πρός αὐτούς πού ἐνέπλεκαν τήν Ἐκκλησία μέ τήν πολιτική μέ τήν ἵδρυση κόμματος, (2) στήν ἐπισήμανση τῶν θεολογικῶν ἀστοχιῶν τῶν λεγομένων Νεορθοδόξων καί (3) στίς παρεμβάσεις του σέ δύο ἐκκλησιολογικά προβλήματα.

Θά προσπαθήσουμε νά παρακάμψουμε τήν τοξικότητα τῶν γεγονότων, πού γέννησαν τά προβλήματα, ἐπικεντρώνοντας τήν προσοχή μας στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τά ἀντιμετώπισε ὁ π. Θεόκλητος.

Ἡ πυκνή εἰδησεογραφία δημιουργεῖ ἐθισμούς. Χειρότερος εἶναι ὁ ἐθισμός στίς εἰδήσεις γιά ἄδικους φόνους, στά πεδία τῶν μαχῶν ἤ στίς βομβαρδιζόμενες πόλεις.

Οἱ πολεμικές εἰδήσεις ὅμως δέν δείχνουν μόνον κτήρια νά βομβαρδίζονται καί νά γκρεμίζονται, οἱ ἴδιες (σέ ἄλλο πεδίο) γκρεμίζουν καί «βεβηλώνουν» εἰκόνες τῆς ἐκκλησιαστικῆς συναξαριακῆς μας μνήμης. Ἡ ἔρημος, μέσα στήν πνευματική μας παράδοση, εἶναι ταυτισμένη μέ τήν ἡσυχία, τούς λιπόσαρκους ἐρημίτες, τούς προσευχόμενους ἀντιπάλους τῆς ἰδιοτέλειας, τούς καλλιεργητές τῶν σπερμάτων τῆς ἀγάπης, πού ἐγκατέσπειρε μέσα στήν φύση μας ὁ Θεός. Τώρα τήν βλέπουμε νά γίνεται πρῶτα τόπος κοσμικῶν διασκεδάσεων, κατόπιν θέατρο φονικῶν τρομοκρατικῶν ἐπιθέσεων καί στήν συνέχεια πεδίο αἱματηρῶν στρατιωτικῶν ἐπιδρομῶν, μέ ἀσυγκράτητο μίσος, τό ὁποῖο τροφοδοτοῦν ἐθνικά συμφέροντα ἤ ἐθνικά δίκαια ἤ ἀκόμη ἀγωνίες ἐθνικῆς ἐπιβίωσης.

Πάντως, στά τελευταῖα γεγονότα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς εἶναι χαρακτηριστική ἡ συντομία μέ τήν ὁποία ὁ θύτης γίνεται θύμα καί τό θύμα θύτης· τό πῶς τό ἐθνικό δίκαιο χάνεται μέσα στήν ἀγριότητα μιᾶς τρομοκρατικῆς ἐπίθεσης καί πῶς τό δικαίωμα στήν αὐτοάμυνα ἐξανεμίζεται ἀπό τούς φόνους τῶν ἀμάχων, κυρίως τῶν παιδιῶν.

Ἡ ἔρημος τοῦ Ἄθω, μέ τό δυναμικό πνευματικό της περιεχόμενο, μᾶς ἄφησε μιά σημαντική μαρτυρία γιά τήν μεγάλη ἁμαρτία τοῦ πολέμου. Εἶναι τοῦ ὁσίου Σωφρονίου τοῦ ἁγιορείτου, ὁ ὁποῖος γράφει: