Στίς μέρες μας ἡ ζωή τοῦ κόσμου γέμισε μέ ἀναστατώσεις ἐξωτερικές καί ἐσωτερικές, κοινωνικές καί ψυχικές. Παρατηρεῖται «συνοχή ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ» (Λουκ. κ΄, 20). Ὁ διεθνής στίβος ἐκτός ἀπό σκληρούς οἰκονομικούς ἀνταγωνισμούς, εἶναι γεμάτος ἀπό πολέμους, ἀλλά καί ἀναμονές νέων πολέμων, πρίν ἀκόμη σβήσουν οἱ φωτιές ὅσων εἶναι ἤδη ἀναμμένοι. Τό δυστύχημα εἶναι ὅτι αὐτή ἡ εἰκόνα τοῦ κόσμου ἔχει ρίζες πού κρύβονται στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ἄλλωστε, κάθε κοινωνικό πρόβλημα ἔχει ἕνα ψυχικό ὑπόστρωμα, ἕνα ἔδαφος ἀπό τό ὁποῖο ἀντλεῖ τή νοσογόνο τροφή του. Ἀφήνοντας τόν αἱματοβαμμένο διεθνῆ στίβο, θά ἀσχοληθοῦμε μέ τούς πολέμους πού διεξάγονται σέ καιρό εἰρήνης μέσα σέ οἰκογένειες, σέ γειτονιές, σχολικές τάξεις καί σχολικές αὐλές, σέ πλατεῖες, σέ ἔρημους ἤ σκοτεινούς δρόμους καί σκοτεινά μαγαζιά. Θύματα αὐτῶν τῶν πολέμων (κάποιες φορές καί θύτες) εἶναι τά παιδιά.

Πληροφορούμαστε σχεδόν καθημερινά ἀπό τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημερώσεως γιά παραβατικότητες παιδιῶν καί νέων, οἱ ὁποῖες φτάνουν κάποιες φορές ἕως καί τό ἔγκλημα. Ἀκοῦμε, ἐπίσης, γιά κακοποίηση παιδιῶν καί παραμέληση παιδιῶν. Ἡ παραβατικότητα, ἡ κακοποίηση καί ἡ παραμέληση διαφέρουν μεταξύ τους, ἀλλά στίς πιό πολλές περιπτώσεις ἔχουν αἰτιώδη σχέση. Τά κακοποιημένα ἤ παραμελημένα παιδιά εὔκολα φθάνουν σέ παραβατικές συμπεριφορές. Ἡ παραμέληση ἤ ἡ κακοποίηση γεμίζει τήν ψυχή τῶν παιδιῶν μέ φόβους, ἀνασφάλειες, πού ἐξελίσσονται σέ ὀργές καί μίση. Βλέπουν παντοῦ ἐχθρούς, ἐπίβουλους τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς τους. Δέν μποροῦν εὔκολα νά ἐμπιστευθοῦν ἐκφράσεις ἀγάπης.

Ἡ Πολιτεία καί ἡ κοινωνία μέ τούς θεσμούς τους προσπαθοῦν μέ πολλούς τρόπους νά ἀντιμετωπίσουν τά φαινόμενα αὐτά. Γίνονται διάφορες συνάξεις, προγραμματίζονται δράσεις, ὑπάρχει γενικά μιά εὐαισθητοποίηση λόγω τῆς συχνότητας καί τῆς ἔντασης αὐτῶν τῶν φαινομένων. Ὅλα ὅσα γίνονται εἶναι πάρα πολύ καλά καί εἶναι σέ θετική κατεύθυνση. Προσπαθοῦν μέ κάθε τρόπο νά ἀντιμετωπίσουν τά ἀποτελέσματα τῆς παραμέλησης καί τῆς κακοποίησης τῶν παιδιῶν, ὥστε νά καταπολεμηθοῦν οἱ σημαντικότερες ἐμφανεῖς αἰτίες τῆς παιδικῆς καί νεανικῆς παραβατικότητας. Ὑπάρχουν ὅμως καί ἀφανεῖς αἰτίες, χωρίς παραμέληση καί χωρίς ἐμφανῆ κακοποίηση. Τό αὐτεξούσιο τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀπαραβίαστο καί μέ αὐτό ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά γίνη ἀπό θεός ἕως θηρίο.

Ὑπάρχει ἕνα κρυφό ὑπόστρωμα πού εἶναι ἡ αἰτία ὅλου τοῦ κακοῦ, εἶναι τό ἔδαφος πού εὐνοεῖ τήν ἀνάπτυξη ζιζανίων, τά ὁποῖα συμπνίγουν κάθε καλό σπόρο. Ὅλο τό κακό γεννιέται μέσα σέ ἀρρωστημένα μυαλά ἀνθρώπων, σέ ἀρρωστημένες καρδιές πού τέρπονται μέ νοσηρούς λογισμούς. Τό πρόβλημα εἶναι ἐσωτερικό. Ὅπως ἤδη σημειώσαμε, κάθε κοινωνικό φαινόμενο, κάθε τραῦμα, κάθε τί πού γίνεται μέσα στήν κοινωνία ἔχει ἀφετηρία ψυχική, εἶναι γέννημα πνευματικῆς κατάστασης. Καί τό μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα εἶναι ὅτι ἐκεῖ στά ἀρρωστημένα μυαλά καί τίς ἀρρωστημένες καρδιές τῶν ἀνθρώπων δέν μπορεῖ νά ἐπέμβη κανένα κοινωνικό ἤ πολιτικό σύστημα﮲ αὐτά εἶναι ἀπλησίαστα γιά κάθε ἀνθρώπινη ἐνέργεια. Ἐκεῖ ἐπεμβαίνει μόνον ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἄνθρωποι πού εἶναι φορεῖς τῆς θείας Χάριτος.

Κοινωνιολογικές καί ψυχολογικές μελέτες περιγράφουν συμπεριφορές παιδιῶν, προκειμένου νά ἐντοπίζονται κακοποιημένα παιδιά ἤ παιδιά μέ τάσεις παραβατικότητας. Κοντά σ’ αὐτά τά ὠφέλιμα χρειάζονται καί πνευματικά κριτήρια, ἐννοεῖται γιά ὅσους ἔχουν διάθεση νά ἀκοῦνε τόν λόγο τῶν Ἀποστόλων καί τῶν ἁγίων Πατέρων, ὁ ὁποῖος εἶναι θεραπευτικός τῶν κοινωνικῶν ἀρρωστημάτων﮲ χρειάζεται νά λέγεται ἀφτιασίδωτη ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας πού εἶναι καυστική, ἀλλά καί φωτιστική.

Ὅλο τό κακό πού ὑπάρχει εἶναι σύμπτωμα τῆς ἀποστασίας τῶν ἀνθρώπων ἀπό τόν ζωντανό Θεό. Γενάρχης, βέβαια, τοῦ κακοῦ εἶναι ὁ διάβολος, ὁ χαρακτηριζόμενος ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο «κοσμοκράτορας», γιά τόν ὁποῖο ὅμως ὁ κόσμος στόν ὁποῖο κυριαρχεῖ δέν θέλει νά μιλάη. Ἡ ἐπηρμένη λογική του τό θεωρεῖ σκοταδιστικό. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος λέει ὅτι, μόλις ἀποσκίρτησε ὁ νοῦς τῶν ἀνθρώπων ἀπό τόν Θεό, ἄρχισαν οἱ σκέψεις καί οἱ κρίσεις τῶν ἀνθρώπων νά πέφτουν χαμηλά. Ἡ ὅραση τοῦ νοῦ τους δέν μπορεῖ νά δῆ πέρα ἀπό τά αἰσθητά πράγματα. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικός ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ: «Νοῦς ἀποστὰς τοῦ Θεοῦ ἢ κτηνώδης γίνεται ἢ δαιμονιώδης». Ὁ νοῦς πού ἔφυγε μακριά ἀπό τόν Θεό ἤ «κτηνώδης γίνεται», μέ τήν βύθισή του στά σαρκικά πάθη καί τά θηριώδη πάθη τοῦ θυμοῦ, ἤ «δαιμονιώδης», δηλαδή ὑπερόπτης, ὑπερήφανος, τυφλωμένος ἀπό δαιμονική ἀλαζονία, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο νά κάνη φιλοσοφία τά σαρκικά του πάθη, σέ τέτοιο σημεῖο, ὥστε νά ἐντάσση στά νόμιμα τῆς ἀνθρώπινης δικαιοσύνης σκληρές ἀδικίες εἰς βάρος τῆς θεόπλαστης φύσης τῶν ἀνθρώπων.

Ὁ πράος καί «τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον» λόγος τοῦ Χριστοῦ μᾶς ἐπισημαίνει: «Ὁ λύχνος τοῦ σώματός ἐστιν ὁ ὀφθαλμός· ἐὰν οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινόν ἔσται· ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστί, τὸ σκότος πόσον;»(Ματθ. 6,22-23). Ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς εἶναι ὁ νοῦς. Δεχόμενος τό φῶς τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ εἶναι «λύχνος» τῆς ψυχῆς. Χωρίς τό φῶς τοῦ Θεοῦ ἤ τήν προσήλωσή του σέ διδασκαλίες φωτιστικές, εἶναι σκοτεινός. Καί ἄν εἶναι σκοτεινός αὐτός πού ἔπρεπε νά εἶναι τό ὄργανο πού μεταδίδει σέ ὅλες τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ, τό σκοτάδι τῶν ἀλόγων ἐπιθυμιῶν καί τῶν ἄκριτων θυμῶν πόσο θά εἶναι; Ἐκεῖ γεννιοῦνται οἱ αἰτίες ὅλων τῶν παραβάσεων, ὅλων τῶν ἀθέσμων πράξεων.

Ὡς κατάληξη τῶν παραπάνω θά ἀναφερθοῦμε στόν λόγο τοῦ ἁγίου Πορφυρίου, ὁ ὁποῖος ἀκουμπᾶ τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου καί διανοίγει τόν νοῦ του. Ρωτᾶ ὁ Ἅγιος: Γιατί τά παιδιά ἐπαναστατοῦν καί γίνονται παραβατικά; Γιατί ἔχουν μέσα τους ὀργή; Τί εἶναι ἀκόμα αὐτό πού κάνει παιδιά καλῶν χριστιανικῶν οἰκογενειῶν, νά παρουσιάζουν παραβατικότητες καί ἐπαναστατικότητες μέ ἀνεξήγητες ἐκρήξεις ὀργῆς; Καί ὁ ἅγιος Πορφύριος μέ ἁπλό καί ταυτόχρονα καυστικό λόγο ἀπαντᾶ, ὅτι φταῖνε οἱ γονεῖς τους. Κι αὐτό γιατί συνδέουν τή θρησκευτικότητά τους μέ τόν ἐγωισμό καί τήν ὑπερηφάνειά τους. Εἶναι εὐλαβεῖς καί θά πρέπει καί τά παιδιά τους νά εἶναι εὐλαβῆ. Αὐτοί βρῆκαν μέσα στήν Ἐκκλησία νόημα ζωῆς. Θέλουν καί τά παιδιά τους νά τό ἔχουν βρῆ ἐκεῖ. Καί δέν ξέρουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι αὐτεξούσιος κι’ ὅτι, ἄν δέν ἐμπνευσθῆ ὁ ἴδιος, δέν προχωρᾶ μπροστά.

Ἐπισημαίνει μάλιστα ὁ ἅγιος Πορφύριος ὅτι ἡ ἀγωγή τῶν παιδιῶν ξεκινάει ἀπό τήν κυοφορία, ἀπό τότε πού τό παιδί εἶναι ἔμβρυο. Θά πρέπει ἡ μητέρα νά περιμένη τό παιδί μέ χαρά καί νά προσεύχεται γι’ αὐτό. Καί νά τό ἔχη μέσα της μέ πολύ μεγάλη ἀγάπη. Ἐπίσης, ὅταν γεννηθῆ τό παιδί, νά ἐκφράζη μεγάλη ἀγάπη ἡ ἴδια της καί ὁ πατέρας. Καί θά πρέπει νά μιλοῦν στό Θεό συνεχῶς γι’ αὐτό. Ἐπιδροῦν οἱ γονεῖς στά παιδιά, ὅταν μέσα στίς τριβές πού δημιουργεῖ ἡ συμβίωση τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας, ἀφήνουν τόν ἑαυτό τους στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί προσπαθοῦν νά ἑξαγιάζονται μέ τήν ἄσκηση τῆς πραότητας, τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ἀγάπης. Τονίζει πολύ ἐμφαντικά: Δέν πιάνουν οἱ συμβουλές. Δέν ἔχει νόημα ἡ πειθαρχία. Δέν ἔχει νόημα νά λέμε λόγια. Θά πρέπει χωρίς λόγια νά δείχνουμε τό πῶς εἶναι κανείς, ὅταν πιστεύη στό Θεό, ὅταν ἀγαπᾶ τό θέλημά Του, ὅταν πιστεύη πραγματικά αὐτά πού μᾶς εἶπε ὁ Χριστός καί τά κάνη ζωή του. Ὅ,τι ἀγαπᾶ κανείς τό ἀπολαμβάνει, τό χαίρεται. Ὅταν ἕνας γονιός ἀγαπᾶ ἀληθινά τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία Του, αὐτός χαίρεται τήν ἐκκλησιαστική ζωή του, κι αὐτό ἀκτινοβολεῖ στό περιβάλλον του καί διδάσκει χωρίς λόγια.

Ὅταν ἕνας γονιός ζῆ μιά ἐκκλησιαστική ζωή χωρίς χαρά, ὅταν δέν χαίρεται τήν θεία Λειτουργία, δέν χαίρεται τήν ἐλευθερία πού δίνει ἡ ἐξομολόγηση, ἀλλά ὅλ’ αὐτά τά αἰσθάνεται σάν καταθλιπτικές ὑποχρεώσεις, τότε αὐτό πού μεταδίδει στό περιβάλλον του εἶναι κατάθλιψη, στήν ὁποία θέλει νά ὑποτάξη καί τά παιδιά του. Οἱ Ἅγιοι μᾶς διδάσκουν πολλά. Καί ἡ Ἐκκλησία διδάσκει τά παιδιά της μέσω τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι φωτίζονται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί ἐμεῖς ὀφείλουμε νά τούς ἀκοῦμε. Ἄς ἔχουμε στό νοῦ μας τίς διδασκαλίες τους. Καί νά ξέρουμε ὅτι ἡ θεραπεία ὅλων τῶν κοινωνικῶν πληγῶν καί ὅλων των προβλημάτων ξεκινάει κυρίως ἀπό τήν οἰκογένεια. Ἐκεῖ δημιουργοῦνται καί ἐκεῖ θεραπεύονται τά προβλήματα. Καί ἡ θεραπεία τους βρίσκεται στόν ἐξαγιασμό τῶν γονέων, ὅταν ἀφήνουν τόν ἑαυτό τους στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί συμπεριφέρονται καί πρός τά παιδιά τους, ἀλλά καί ὁ ἕνας πρός τόν ἄλλον μέ γρηγοροῦσα πραότητα, ἐλπιδοφόρο ὑπομονή καί ἀνυπόκριτη ἀγάπη.

(Πηγή: parembasis.gr)