«Να θεωρείς σίγουρο και αληθινό πλούτο την ολιγάρκεια. Σταθερός πλούτος δεν είναι να έχεις πολλά, αλλά να μην χρειάζεσαι πολλά. Γιατί αυτό εξαρτάται από σένα, ενώ το άλλο από εξωτερικά γεγονότα»
Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος
«Να θεωρείς σίγουρο και αληθινό πλούτο την ολιγάρκεια. Σταθερός πλούτος δεν είναι να έχεις πολλά, αλλά να μην χρειάζεσαι πολλά. Γιατί αυτό εξαρτάται από σένα, ενώ το άλλο από εξωτερικά γεγονότα»
Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος
Αλλά τι θέλει να ειπή καθολικά αιώνιος ζωή; Οι θεολόγοι μάς δίδουσι, μίαν υλικήν ιδέαν και την εξηγούσι τέτοιας λογής.
Το δείπνο που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα μέσα στο Βρετανικό Μουσείο (Πρώτο Θέμα 20.10.2025), προκάλεσε δικαιολογημένα την αγανάκτηση της Ελλάδας. Δεν είναι τυχαίο· τα μάρμαρα του Παρθενώνα δεν αποτελούν απλώς ελληνικά αγάλματα, αλλά ιερά σύμβολα της ταυτότητάς μας, της πίστης και της συλλογικής μας μνήμης. Η αντίδραση αυτή δείχνει πως, μέσα στην εποχή της βιασύνης και της λήθης, υπάρχει ακόμα ευαισθησία απέναντι στην ιστορία της χώρας μας, που έκανε τον άνθρωπο πρωταγωνιστή με σεβασμό προς το παρελθόν.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή, μέσα στην ίδια την πατρίδα μας, υπάρχουν έργα τέχνης που προσβάλλονται καθημερινά· ιεροί ναοί, εικόνες, και σύμβολα που για εκατομμύρια ανθρώπους αποτελούν σημεία πίστης και πολιτισμού. Αυτά τα έργα, εντός και εκτός των τειχών της Εκκλησίας, δεν είναι «αντικείμενα»· είναι ζωντανοί φορείς της ελπίδας και της προσευχής. Η Ελληνική ψυχή δεν εκφράζεται μόνο με τα αρχαία της σύμβολα, δεν θα πρέπει να μοιάζει αδιάφορη απέναντι στα ιερά της.
(Λουκ. ιστ’ 19-31)
– Ο πλούσιος του ευαγγελίου κατεδικάσθη σε φοβερά βάσανον παρότι ούτε ειδωλολάτρης, ούτε επίορκος, ούτε εορτών περιφρονητής, ούτε γονέων υβριστής, ούτε μοιχός, ούτε κλέπτης, ούτε φονεύς, ούτε ψευδομάρτυς, ούτε ξένων πραγμάτων επιθυμητής ήταν! Άραγε λοιπόν είναι τόσο αναγκαία για την σωτηρία μας η αρετή της ελεημοσύνης;
– Είναι η ελεημοσύνη προς τους πένητας εντολή του δεκαλόγου; Και αν όχι, τότε γιατί είναι χρέος των χριστιανών;
– Ο Θεός δεν με έχει καταστήσει κύριο των υπαρχόνντων που μου χάρισε; Εάν ναι, τότε γιατί κολάζομαι εάν δεν θελήσω να δώσω εξ αυτών σε φτωχούς;
– Πώς σώζεται ο πλούσιος και πώς ο φτωχός;
– Πού οφείλεται η πλάνη ότι η ελεημοσύνη δεν αποτελεί χρέος;
– Ποια είναι η αληθινή ελεημοσύνη, η ηγαπημένης στον Θεόν;
– Ο φόβος της κολάσεως και η ελπίς της ανταποδόσεως αρκούν ως αιτίες ελεημοσύνης;
– Εάν κάποιος είναι φύσει ασυμπαθής, έχει αμαρτία εάν δεν ελεήσει τον πτωχόν; Πώς γίνεται να υπερνικήσει την φύση του; Πώς μπορεί να γίνει δηλαδή από ασυμπαθής, φιλεύσπλαγχνος;
Ἡ διαφορὰ τοῦ ἀνθρώπου ἀπ’ τὰ ἄλλα ἔμβια ὄντα, καλοί μου φίλοι, εἶναι καὶ κατὰ τὸ ἑξῆς πολὺ σημαντικό: Κάθε φορὰ ὁ ἄνθρωπος θέτει σκοποὺς στὴ ζωή του ποὺ τὸν ὁδηγοῦν στὸ πιὸ πέρα, στὸ πιὸ μεγάλο, στὸ πιὸ ὑψηλό, ἀκόμη δὲ καὶ στὸ ἀνώτερο καὶ στὸ ἁγιότερο. Ὑπερβαίνει ἔτσι τὴν ὅποια κατάστασή του, καὶ διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ, ἀκόμη καὶ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό!
Μὲ ἄλλα λόγια οἱ σκοποί του αὐτοί, γίνονται τὸ ἐφαλτήριο ἢ τὸ ἐλατήριο ποὺ τὸν ὁδηγοῦν εἴτε πρὸς τὰ μπρός, εἴτε πρὸς τὰ πάνω, πέραν ἀπ’ τὰ καθιερωμένα καὶ ὅσα ὥς τότε ἔχει κατορθώσει.
Οἱ σκοποὶ πάλι, κάνουν καὶ τὴ διαφορὰ ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο, διακρίνουν τοὺς νέους ἀπ’ τοὺς μεγαλύτερους, ἀλλὰ καὶ τοὺς ξεχωρίζουν μεταξύ τους.
Γιὰ νὰ ὑπάρχουν, ὅμως, σκοποί, χρειάζεται ὅραμα ζωῆς. Οἱ σκοποὶ προέρχονται ἀπ’ αὐτὸ ποὺ λέμε «ὅραμα βίου».
[Λουκά, 16, 19-31]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία που εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 2-11-1997
Όλοι γνωρίζομε, αγαπητοί μου, την θαυμασία παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου. Κάθε της φράση, κάθε της λέξη, είναι και μία θεολογική αποκάλυψις. Και είναι αποκάλυψη, γιατί Αυτός ο Κύριος την εδίδαξε. Μέσα σε όσα ειπώθηκαν, διαλογικά, ανάμεσα στον πλούσιον και τον Αβραάμ, είναι και τούτα τα λόγια. Σας διαβάζω: «Ἐρωτῶ οὖν σε, πάτερ, ἵνα πέμψῃς αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου· ἔχω γὰρ πέντε ἀδελφούς· ὅπως διαμαρτύρηται αὐτοῖς, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ ἔλθωσιν εἰς τὸν τόπον τοῦτον τῆς βασάνου. Λέγει αὐτῷ ᾿Αβραάμ· ἔχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν. Ὁ δὲ εἶπεν· οὐχί, πάτερ ᾿Αβραάμ, ἀλλ᾿ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς, μετανοήσουσιν. Εἶπε δὲ αὐτῷ· εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ, πεισθήσονται».