Ο Τύπος έχει επανειλημμέ­να ασχοληθεί με μια τηλε­φωνική έρευνα που πραγ­ματοποιήθηκε πριν από δύο χρόνια από το Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπι­στημίου Αθηνών, με αντικείμενο την ιδιω­τική δαπάνη υγείας στη χώρα μας. Η πληροφορία που προβλήθηκε ιδιαίτερα ήταν ότι το 36% των νοσηλευθέντων σε δημόσια νοσοκομεία δήλωσαν τουλάχι­στον μία άτυπη πληρωμή προς γιατρούς με τη μορφή είτε εκβιαστικής αμοιβής είτε φιλοδωρήματος. Όμως, το εύρημα της έρευνας που έμεινε ουσιαστικά ασχολίαστο είναι ότι υπάρχει ένα ποσο­στό γιατρών 4% που αρνείται να πάρει αμοιβή από ασθενείς, παρά την επιμο­νή των τελευταίων να εκφράσουν με αυ­τό τον τρόπο την ευγνωμοσύνη τους ή και να εκβιάσουν προνομιακή μεταχεί­ριση.

Κανείς δεν φάνηκε να διερωτάται ποιοι να είναι, αλήθεια, αυτοί οι ελάχιστοι που αντιστέκονται και ποια μπορεί να εί­ναι τα κίνητρα που τους οδηγούν να πη­γαίνουν αντίθετα στο ρεύμα, σε μια επο­χή όπου ο αθέμιτος προσπορισμός αγα­θών είναι τόσο διαδεδομένος, ώστε να εκλαμβάνεται από τους πολλούς ως εί­δος εθιμικού δικαίου.
Σύμφωνα με τα λεξικά,«ιδιορρυθμία» σημαίνει «κάθε απόκλιση από το συνη­θισμένο». Ο ορισμός αυτός φαίνεται ότι ισχύει ακόμη και όταν αυτό που έχει επι­κρατήσει ως συνήθεια αποκλίνει από αυτό που χαρακτηρίζεται συμβατικά ως ηθικό. Ιδιόρρυθμοι λοιπόν θεωρούνται όσοι μένουν προσηλωμένοι στα ατομι­κά τους ιδεώδη, αρνούμενοι να συμπο­ρευτούν με το πλήθος όταν δεν συμ­φωνούν με την πορεία που εκείνο ακο­λουθεί. Αυτοί οι λίγοι αντιμετωπίζονται με καχυποψία από τους πολλούς, απο­καλούνται φίλαυτοι και εγωκεντρικοί και δεν είναι σπάνιες οι φορές που λοιδορούνται με ειρωνικά και χλευαστικά σχό­λια. «Μας παίζει τον υπεράνω» ακούγε­ται συχνά από γιατρούς όταν αναφέρο­νται σε συνάδελφό τους που μένει ατα­λάντευτος στις αρχές του, προσπαθώ­ντας να διατηρήσει τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπειά του. Ακόμη και άρρω­στοι (όσοι είναι εύποροι, φυσικά) δεί­χνουν να προσβάλλονται όταν ένας για­τρός αρνείται να δεχτεί την αθέμιτη χρηματική αμοιβή που του προσφέρουν. «Ποιος είσαι εσύ», μοιάζουν να λένε, «που δεν καταδέχεσαι τα λεφτά μου;» Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν είναι καθόλου περίερ­γο το ότι το ποσοστό των γιατρών που αρνούνται να δεχτούν οποιαδήποτε άτυπη αμοιβή δεν ξεπερνά το 4% – μόλις 2.000 από τους περίπου 50.000 γιατρούς που εργάζονται στη χώρα. Αυτοί οι ελάχιστοι που αντιστέκονται θα μπορούσε να είναι πο­λύ περισσότεροι αν η συμπεριφορά τους υποστηριζόταν ου­σιαστικά (και όχι απλώς με υποκριτική συγκατάβαση) από το κοι­νωνικό σύνολο. Αν κάποιος αμφιβάλλει γι’ αυτό, αρκεί να συζη­τήσει με φοιτητές της Ιατρικής που ετοιμάζονται να αποφοιτή­σουν για να αλλάξει γνώμη. Το κείμενο ενός ανώνυμου τελειο­φοίτου της Ιατρικής που ακολουθεί εκφράζει πολύ παραστατι­κά την αγωνία αυτών των νέων λίγο πριν από τη στιγμή της αλή­θειας, που είναι γι’ αυτούς η στιγμή της αποφοίτησης: «Η εικό­να μου όμως για το ιατρικό επάγγελμα κλονίστηκε και από μία ακόμη πτυχή της ιατρικής πραγματικότητας: την απουσία ήθους και ιδανικών σε μεγάλο μέρος των σημερινών γιατρών. Η άκρα­τη κερδοσκοπία, η έλλειψη ανθρωπιάς και ο κυνισμός ήταν στοι­χεία που ομολογώ ότι με τρόμαξαν, μια και αγωνιώ στη σκέψη ότι οι συνθήκες μπορεί να με παραμορφώσουν κι εμένα με αυ­τό τον τρόπο – ενδεχόμενο που με όλη μου τη δύναμη απεύχο­μαι και αγωνίζομαι σκληρά να το αποτρέψω».
«Ευτυχία», υποστήριζε η ρωσικής καταγωγής Αμερικανίδα συγγραφέας Ayn Rand, «είναι η συναίσθηση της επίτευξης των προσωπικών αξιών του καθενός». Οι αντίπαλοί της την είχαν κατηγορήσει ότι, δίνοντας έμφαση στις ατομικές επιλογές, προωθούσε την ιδέα της αποξένωσης από το κοινωνικό σύνολο. Ο Οδυσσέας Ελύτης όμως έχει τοποθετήσει το ζήτημα στη σωστή του διάσταση: «Το καίριο στη ζωή αυτή κείται πέραν του ατόμου. Με τη διαφορά ότι, αν δεν ολοκληρωθεί κανείς ως άτομο -κι όλα συνωμοτούν στην εποχή μας γι’ αυτό-, αδυνατεί να το υπερβεί».