Xωρίς χιόνι (και) τα Iμαλάια!

«Αλλαγές που φυσιολογικά θα συντελούνταν στην κλίμακα του γεωλογικού χρόνου, γίνονται ταχύτατα – στο διάστημα μιας μόνο γενιάς» δίνει το στίγμα ο Αμερικανός ερευνητής Ντάνιελ Φέιγκρε, ο οποίος εδώ και μια δεκαετία μελετά το λειώσιμο των πάγων στο Εθνικό Πάρκο Παγετώνων στη Μοντάνα των Ηνωμένων Πολιτειών, σε άρθρο που δημοσιεύεται στο τεύχος Σεπτεμβρίου της ελληνικής έκδοσης του «National Geographic» και υπογράφει ο Ντάνιελ Γκλικ.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως στο πάρκο που μελετά ο Ντάνιελ Φέιγκρε, το 1910 υπήρχαν 150 παγετώνες και σήμερα είναι λιγότεροι από 30, ενώ προβλέπεται πως μέσα στα επόμενα τριάντα χρόνια είναι πιθανό να έχουν εξαφανιστεί όλοι. Τα περίφημα χιόνια του Κιλιμάντζαρο από το 1912 μέχρι σήμερα έχουν λειώσει σε ποσοστό που ξεπερνά το 80%. Στο ινδικό τμήμα των Ιμαλαΐων οι παγετώνες υποχωρούν με τέτοια ταχύτητα, ώστε οι ερευνητές πιστεύουν πως μέχρι το 2035 θα έχουν εξαφανιστεί από τα Κεντρικά και Ανατολικά Ιμαλάια. Υποστηρίζουν παράλληλα πως ο θαλάσσιος πάγος της Αρκτικής δεν έχει μόνο λεπτύνει σημαντικά, αλλά και η έκτασή του έχει μειωθεί περί το 10% την τελευταία 30ετία. Ειδικά δε στο βόρειο ημισφαίριο, το λειώσιμο του πάγου γλυκού νερού ξεκινά εννιά ημέρες νωρίτερα από ό,τι πριν από 150 χρόνια, ενώ ο σχηματισμός του το φθινόπωρο αρχίζει δέκα ημέρες αργότερα.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πως ο σημερινός ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως έχει ξεπεράσει τον μέσο ρυθμό των προηγούμενων 3.000 ετών, με αποτέλεσμα τα νερά να ανεβαίνουν κάπου 2,4 χιλιοστά ετησίως. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, μπορεί να προκαλέσει δραματικές αλλαγές στις ακτογραμμές, ενώ ήδη πάνω από 100 εκατ. άνθρωποι (περισσότεροι από ποτέ) ζουν σε υψόμετρο ενός μέτρου από τη μέση θαλάσσια στάθμη – ανάμεσά τους και οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης, του Τόκιο και της Σαγκάης, που αντιμετωπίζουν σοβαρότατο κίνδυνο.

Όσο για την εικόνα του μέλλοντος; ʼνοδος της θερμοκρασίας – η οποία μετά το 1950 αυξάνεται ετησίως κατά 2,5 βαθμούς – στην ατμόσφαιρα και τη θάλασσα, πρώιμη τήξη του χιονιού, καθυστέρηση δημιουργίας πάγων, μείωση των θαλάσσιων πάγων, ενώ δριμύτερα καιρικά φαινόμενα παρατηρούνται ήδη στην Αλάσκα και όπως επισημαίνει η Αυστραλή ερευνήτρια Αμάντα Λιντς, «οι αλλαγές που συντελούνται εδώ προειδοποιούν για όσα θα συμβούν και στον υπόλοιπο πλανήτη».

Οι επιστήμονες που μελετούν την υγεία του πλανήτη πιστεύουν πως καθοριστικό ρόλο έχει παίξει η ανθρώπινη δραστηριότητα και κυρίως η χρήση ορυκτών καυσίμων και η συνακόλουθη αυξημένη εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Λουϊζιάνα: το δίκτυο φραγμάτων και τάφρων κατά μήκος του Μισισιπή διέκοψε τη φυσική διαδικασία εμπλουτισμού τού δέλτα με πλούσια ιζήματα. Τη δεκαετία του ’30 εταιρείες πετρελαίου και αερίου εκβάθυναν διώρυγες για τη διέλευση πλοίων, καταστρέφοντας τις ζώνες που βοηθούσαν στην απόσβεση των παλιρροϊκών κυμάτων. Γεωτρήσεις απομάκρυναν τεράστιες ποσότητες μαζών, γεγονός που επιτάχυνε τον ρυθμό καταβύθισης της ξηράς. Αποτέλεσμα; Σήμερα η Λουϊζιάνα χάνει 65 τετρ. χλμ. υγροτόπων τον χρόνο!