Πατέρες

Πατερικές διδαχές περί της αρετής της σιωπής

Ὁ ἅγιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι σέ ἔργο του λέγει γιά τήν σιωπή «Ὅποιος χαλιναγωγεῖ καί συγκρατεῖ τήν γλῶσσα του, αὐτός μπορεῖ, ξέρει καί χαλιναγωγεῖ καί ὁλόκληρο τό σῶμα του. Ὅποιος κρατάει τήν γλῶσσα του, ἀποφεύγει τό κάθε κακό, πού πηγή του ἔχει τήν γλῶσσα. Τήν γλῶσσα λέγει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος “κανείς ἀπό τούς ἀνθρώπους δέν εἰμπορεῖ νά τήν δαμάσει. Εἶναι κακό ἀσυγκράτητο, γεμάτη ἀπό δηλητήριο θανατηφόρο” Ἰακ. 3,8. Πολλοί ἐπῆγαν ἀπό κοφτερό μαχαίρι. Μά πιό πολλοί χάθηκαν ἀπό την γλῶσσα τους. Γιατί ἡ γλῶσσα εἶναι μία μάχαιρα δίστομος, πού ἔστω καί ἄν αὐτό δέν γίνεται αἰσθητό μέ τά σωματικά μάτια, κυριολεκτικά σφάζει και τήν ψυχή καί τό σῶμα ἐκείνων, πού τό ρίχνουν στήν ἀργολογία καί στίς μάταιες λογομαχίες. Ὤ γλῶσσα, ἐχθρέ τῆς δικαίωσής μου! Ὤ γλῶσσα, καταστροφή μου, πνεῦμα σατανικό! Καί πῶς ὄχι; Ὁ ἄνθρωπος χτίζει μέ κόπο πολύ τό πνευματικό του οἰκοδόμημα! Καί νά σύ, γλῶσσα, μέ μία σου μόνο λέξη καί σέ μία στιγμή, τό γκρεμίζεις καί τό ἰσοπεδώνεις! Γι᾽ αὐτό ἡ Γραφή λέγει: “Ἀνήρ δέ φρόνιμος ἡσυχίαν ἄγει” Παρ. 11,12»1.

Διαβάστε περισσότερα »

Πατερικές διδαχές περί πραότητος

Ὁ ἅγιος Νεκτάριος σχετικά μέ τήν ἀρετή τῆς πραότητος στο Γνῶθι σαυτόν, λέγει: «Ἡ πραότητα εἶναι ἠρεμία ψυχῆς, πού ἀγαπά- ει τόν Θεό καί τόν πλησίον της. Ἡ πραότητα εἶναι ἀρετή ἀγαπητή στον Θεό, πού εὐχαριστεῖ ὅσους βλέπουν τήν εἰκόνα της. Ἡ ἡμερότητα τοῦ χαρακτῆρος της ξεχύνεται σάν ὀμορφιά, πού διανθίζει μέ χάρη ὅλο το ἦθος του καί φέρνει εὐχαρίστηση σέ ὅσους τήν βλέπουν. Ἡ πραότητα εἶναι πλοῦτος ἀνεκτίμητος, εἶναι θεϊκό ὄνομα, εἶναι οὐράνιο χάρισμα, εἶναι σκάλα, πού ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό. Ἡ πραότητα κάνει τόν ἄνθρωπο εἰκόνα τοῦ πράου Ἰησοῦ, πού θερμαίνει τήν καρδιά του. Ἡ πραότητα ἀκολουθεῖται ἀπό τήν ταπεινοφροσύνη, τήν ἀνεξικακία καί τήν ὑπομονή. Ὁ πρᾶος εἶναι εὐμενής καί εὐγενικός προς ὅλους, καί σέ ὅσους ἁμαρτάνουν μέ ἐπιείκεια φέρεται. Δέν μαλώνει, δέν βλαστημάει, δέν βρίζει, ἀλλά μέ ἀγάπη διορθώνει ὅσους φταῖνε»1. Διαβάστε περισσότερα »

Το έργο των πατέρων και το έργο των φιλοσόφων (Στυλιανός Παπαδόπουλος)

ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Α’ ΑΘΗΝΑ 1977  σ.σ. 58-61

Συχνά οι ερευνητές και αποτιμητές της πνευματικής προσφοράς των φιλοσόφων και των Πατέρων δημιουργούν παρεξηγήσεις που οδηγούν σε απαράδεκτη υποτίμηση των Πατέρων και του έργου τους. Το συνηθέστερο πρίσμα, κάτω από το οποίο θεωρείται συγκριτικά το πρόβλημα, είναι το εξής:

Διαβάστε περισσότερα »

Η φωνή των πατέρων (Β. Ν. Τατάκη)

Ενοχλεί γενικά τον άνθρωπο η σκέψη ότι αυτό που είναι, αυτό που έχει, το οφείλει στους “πατέρες” στις γενεές που πέρασαν. Θέλει να αισθάνεται την ανάγκη να βεβαιώνη την δική του ύπαρξη, να αυτοβεβαιώνεται, να χαίρεται την δική του συμβολή. Μικροχαρής η στάση αυτή… Διαβάστε περισσότερα »

Φιλοκαλικοί Πατέρες του 18ου αιώνος (Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης Καθηγούμενος Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους)

Η αγάπη του Θεού εχάρισε στην Εκκλησία αγιασμένους πατέρες, οι οποίοι εσφράγισαν τον 18ο και τον 19ο αιώνα με την φωτεινή παρουσία τους, την ορθόδοξη θεολογία τους, την αυστηρή ασκητική τους ζωή, τα θεοφώτιστα συγγράμματά τους και τις παραδοσιακές μοναστικές τους αρχές. Οι πατέρες μας αυτοί άφησαν ανεξίτηλη την σφραγίδα τους στην εκκλησιαστική ζωή μέχρι τις ημέρες μας. Ωνομάσθηκαν σκωπτικά «κολλυβάδες» και η πνευματική τους δραστηριότητα «κολλυβαδικό κίνημα», επειδή την αφορμή για την εμφάνισί της έδωσε το γεγονός ότι οι μοναχοί της Ιεράς Σκήτης της Αγίας Αννης τελούσαν τα «μετά κολλύβων» μνημόσυνα των κτιτόρων του ανακαινιζομένου τότε καθολικού ναού (Κυριάκου) της Σκήτης κατά την ημέρα της Κυριακής αντί του Σαββάτου. Στην συνείδησι της Εκκλησίας όμως οι «κολλυβάδες» θα παραμείνουν ως «οι Φιλοκαλικοί Πατέρες του 18ου και 19ου αιώνος» και το πολύπλευρο έργο τους ως «Φιλοκαλική Αναγέννησις», όπως εύστοχα τους ονομάζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος[1]. Οι επιφανέστεροι και γνωστότεροι από αυτούς τους πατέρες είναι ο άγιος Μακάριος επίσκοπος Κορίνθου, ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος. Λόγω της θεολογικής τους μαρτυρίας, οι αοίδιμοι «Φιλοκαλικοί πατέρες» υπέστησαν διωγμούς και εξορίες από το Αγιον Όρος. Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος μάλιστα αδίκως αφορίσθηκε. Εν τούτοις η ακούσια διασπορά τους, στα νησιά του Αιγαίου κυρίως, δημιούργησε μία θαυμάσια πνευματική κίνησι με πολλούς και εύχυμους καρπούς. Διαβάστε περισσότερα »