ορθολογισμός

Υπάρχει Θεός; (Δημήτρης Γ. Ιωάννου)

Πρόσφατα διάβασα το βιβλίο του Κάι Νίλσεν «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Θρησκείας», το οποίο  υποστήριζε ότι ο περί Θεού λόγος δεν είναι καν δυνατός, γιατί η έννοια «Θεός» είναι ασυνάρτητη και αλλοπρόσαλλη. Πώς μπορούμε να πιστέψουμε ένας δόγμα, ότι ο Θεός είναι και Τρία και Ένα, ότι ο Χριστός έχει δύο φύσεις, ότι ο Θεός μπορεί και είναι στοργικός χωρίς να έχει σώμα, ότι είναι εξωχρονικό Ον κ.λπ.; Η ίδια η λέξη «Θεός» δεν έχει στην πραγματικότητα νόημα.
Περαιτέρω, ο συγγραφέας υποστήριζε την γνωστή άποψη ότι ό,τι δεν είναι επαληθεύσιμο με ορθολογικές μεθόδους δεν μπορεί να θεωρηθεί αληθινό. Πώς θα επαληθεύαμε ή θα διαψεύδαμε το γεγονός ότι «ο Θεός είναι εξωχρονικό Ον» ή «ο Θεός είναι παντοδύναμος»; Δεν υπάρχει ορθολογική διαδικασία που θα επιβεβαίωνε ή θα κατέρριπτε έναν τέτοιο ισχυρισμό. Άρα, ο περί Θεού λόγος, η Θρησκεία δεν έχει νόημα.

Διαβάστε περισσότερα »

Κυριακή Ι’ Ματθαίου: Η απιστία και τα αίτιά της (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)

[Ματθ. 17, 14-23]

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία που εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 4-9-1983                                   

Όταν, αγαπητοί μου, ο Κύριος επέστρεψε από το όρος Θαβώρ με τους τρεις μαθητάς Του, τον Ιάκωβον, τον Ιωάννην και τον Πέτρον, έφθασε εκεί που ήσαν οι άλλοι μαθηταί, οι εννέα, τους οποίους είχαν περικυκλώσει πλήθος πολύ κόσμου, Φαρισαίοι, και ακόμη ένας δυστυχισμένος πατέρας, ο οποίος έφερε το παιδί του εις τους μαθητάς του Κυρίου να το θεραπεύσουν, που ήταν δαιμονισμένο και δεν μπόρεσαν. Και τώρα έρχεται εις τον Κύριον και Του λέγει: «Κύριε, σε παρακαλώ κάνε καλά το παιδί μου, γιατί το έφερα στους μαθητάς σου και δεν μπόρεσαν να μου το κάνουν καλά». Και τότε ο Κύριος αναστέναξε και είπε: « γενε πιστος κα διεστραμμένη! ως πότε σομαι μεθ᾿ μν; ως πότε νέξομαι μν;». «Ω γενεά άπιστη και διεστραμμένη, έως πότε θα είμαι μαζί σας, έως πότε θα σας ανέχομαι, που είδατε τόσα θαύματα και μένετε ακόμη στην απιστία σας;». Και τότε εζήτησε να φέρουν το παιδί μπροστά Του, από το οποίον έβγαλε το δαιμόνιον και το απήλλαξε.

Διαβάστε περισσότερα »

Οικονομία: η επιστήμη της ιδιωφέλειας (Xάρης Ναξάκης, καθηγητής πολιτικής οικονομίας, συγγραφέας)

Ο διευθυντής ενός κέντρου αιμοδοσίας, με σπουδές στα οικονομικά, θέλοντας να αυξήσει τα αποθέματά του σκέφτηκε μια μέρα να προσφέρει στους αιμοδότες μια αμοιβή. Προς μεγάλη του έκπληξη το αποτέλεσμα ήταν αντίθετο του αναμενόμενου. Ο αριθμός των αιμοδοτών μειώθηκε και ο λόγος δεν είναι τόσο μυστηριώδης. Οι δότες ενίοτε επιδεικνύουν αλτρουισμό, γενναιοδωρία. Η συμπεριφορά τους έχει και ηθικό χαρακτήρα, υπαγορεύεται από το ενδιαφέρον για τον άλλον. Το να τους πληρώσεις μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Η οικονομική όμως επιστήμη και η διοίκηση επιχειρήσεων που σπούδασε ο διευθυντής τον έχει εφοδιάσει με ένα ακαταμάχητο εργαλείο. Η οικονομική επιστήμη θεωρεί ότι η μοναδική ορθολογική κινητήρια δύναμη των ανθρώπινων συμπεριφορών είναι το εγωιστικό συμφέρον, το καλώς εννοούμενο συμφέρον. Ο ορθολογικός εγωιστικός υπολογισμός είναι αυτός που εξοπλίζει το άτομο με τα αναγκαία επιχειρήματα και τις απαραίτητες αποφάσεις για να μεγιστοποιήσει την ωφέλειά του. Αυτός ο άνθρωπος είναι ο οικονομικός άνθρωπος, ο homo ecomomicus. Έτσι ο διευθυντής για να πετύχει τον στόχο του να αυξήσει τα αποθέματα αυξάνει την αμοιβή, προκειμένου να παρακινήσει τους αιμοδότες να προσέλθουν έτσι κι αλλιώς παρακάμπτοντας τις ηθικές τους αναστολές. Ο σημερινός κόσμος έτσι λειτουργεί, ο homo economicus έχει καταλάβει τον κόσμο κι όταν αυτός εισέρχεται στη σκηνή ο ηθικός άνθρωπος αποχωρεί. Διαβάστε περισσότερα »

Οι συνέπειες του ορθολογισμού στη ζωή μας (Αρχιμ. Αθανάσιος Αναστασίου, Καθηγούμενος Ι. Μ. Μεγάλου Μετεώρου)

Ο ορθολογισμός θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η υπερβολική εμπιστοσύνη στη λογική μας η αναγωγή της σε υπέρτατη αυθεντία και απόλυτη αξία. Είναι αμαρτητική νοοτροπία και βιοθεωρία, και όχι κάποια απλή αμαρτία. Είναι κατ’ ουσίαν απιστία. Ο ορθολογισμός είναι η πιο χαρακτηριστική και ύπουλη εκδήλωση της υπερηφάνειας, η οποία υποκρύπτεται κάτω από όλες τις αμαρτίες μας, υφέρπει σε κάθε μας πράξη και δηλητηριάζει όλα τα καλά έργα μας. Αυτή οδηγεί στην αυτοδικαίωση και τελικά στην αμετανοησία, κλείνοντας έτσι τη θύρα του θείου ελέους. Η υπερηφάνεια είναι η αρχή και το τέλος όλων των κακών. Κατά τον μακαριστό Γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ η υπερηφάνεια «αποτελεί την μόνιμη απειλή της ανθρώπινης ζωής», «βρίσκεται στην ρίζα όλων των τραγωδιών του ανθρώπινου γένους» και αποτελεί «την ουσία του άδη».

Διαβάστε περισσότερα »

Ο ορθός λόγος και ο Θεός Λόγος (Αρχ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Ιεροκήρυκας Ι. Μ. Πατρών)

Ο ορθολογισμός (rationalismus) κατέστη ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του αιώνα μας. Τούτο δε, δεν έχει εκτιμηθεί δεόντως.
Ο προαναφερθείς όρος είναι εφεύρημα του Θωμά Ακινάτη –από την λατινική λέξη ratio=λόγος– και προσδιορίζει την μέθοδο έρευνας, η οποία θεωρεί τον λόγο ως την κύρια πηγή της ανθρώπινης γνώσεως σε αντίθεση προς τον εμπειρισμό. Ο ορθολογισμός δεν λαμβάνει υπ΄ όψιν την κατ’ αίσθηση εμπειρία, αλλά υποστηρίζει ότι η ικανότητα του ανθρώπου να αναγνωρίζει και να συλλαμβάνει το «είναι» και ποια είναι η υπόσταση των όντων εμπεριέχεται στον ορθό λόγο.

Διαβάστε περισσότερα »