Μεγάλο Σάββατο

Το άγιο και Μέγα Σάββατο (Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε)

Η ανομία των Εβραίων έλαβε τέλος και συγχρόνως ο Κύριος συνεπλήρωσε το έργο της θείας Οικονομίας Του. «Τετέλεσται»! Το θείο Σώμα κρεμασμένο στον Σταυρό, γυμνό και νεκρό, χωρίς πνοή! Ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος το ευτρεπίζουν για τον ενταφιασμό του, οδυρόμενοι με συντριβή και κλαυθμούς: «Πῶς σὲ κηδεύσω, Θεέ μου; ἢ πῶς σινδόσιν εἱλήσω; Ποίαις χερσὶ δὲ προσψαύσω τὸ σὸν ἀκήρατον σῶμα; ἢ ποῖα ἄσματα μέλψω τῇ σῇ ἐξόδῳ, Οἰκτίρμον;…». Τοποθετείται ο άγιος Επιτάφιος στο μέσον της Εκκλησίας έχοντας επάνω το Ιερό Ευαγγέλιο και τον Τίμιο Σταυρό, το σημείο της δόξης τού Εσταυρωμένου και ο ευσεβής λαός εναποθέτει ως αφιερώματα ανοιξιάτικα λουλούδια και άνθη ψυχής: τα δάκρυα της μετανοίας και τούς σπαραγμούς της καρδιάς.

Η Επιτάφιος Ακολουθία της Παρασκευής το βράδυ είναι η τελευταία φάσις του θρήνου για τον Κύριο, ο oποίος ευρίσκεται στον τάφο. Η ακολουθία στηρίζεται στον 118ον Ψαλμό, που χρησιμοποιείται από την εβραϊκή παράδοση για το Πάσχα. Στους στίχους του παρεμβάλλονται στροφές που είναι συνθέσεις της Εκκλησίας. Είναι ένα είδος συνδέσεως και συν-πλοκής των Δύο Διαθηκών. Τα τρία μέρη του, που είναι χωρισμένος, μας δείχνουν πληρέστερα την ανεκλάλητη συγκατάβαση του Κυρίου, ο οποίος κατεβαίνει μέχρι τα κατώτατα του άδου, όπου ευρίσκεται ο αιχμάλωτος ακόμη άνθρωπος. Είναι το κατώτερο σημείο της κενώσεως του Θεού για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Όταν το άγιο σώμα Του ευρίσκετο στον τάφο, ο Κύριος με την ψυχή κατέβηκε στον άδη ως Θεός και, αφού συνέτριψε τις πύλες, ελευθέρωσε τους απ’ αιώνος δεσμίους.

Αλλά τι είναι αυτές οι πύλες που τις συνέτριψε ο Κύριος; Ο άδης με τις πύλες του, που εκλείδωνε τους απ’ αιώνος νεκρούς είναι η ξεπεσμένη από τον Θεό ανθρωπότητα. Ο Χριστός παίρνοντας κοντά του τους νεκρούς, συνέτριψε όλες τις αλυσίδες του θανάτου, έφερε την ενότητα, την ζωή και το φως, εκεί όπου κυριαρχούσε το σκοτάδι του θανάτου και η μοναξιά.

Κατερχόμενος στην βασιλεία του θανάτου, ο Χριστός ενίκησε διά παντός τον θάνατο και μετέδωσε και εκεί την αιώνια ζωή. Από εδώ πηγάζει η μεγάλη και ασυγκράτητη χαρά της Αναστάσεως. Από τώρα πλέον ο θάνατος και ο άδης δεν έχουν δυνάμεις. Η Εκκλησία είναι ο τόπος, όπου οι πύλες του άδου δεν θα κλειδώσουν πλέον ποτέ τον άνθρωπο. «Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον, ἡ Ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν ἅδην ἐνέκρωσας τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος…». «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ κατετέθης, Χριστέ, καὶ θανάτῳ σου τὸν θάνατον ὤλεσας, καὶ ἐπήγασας τῷ κόσμῳ τὴν ζωήν».

Διαβάστε περισσότερα »

Μ. Σάββατο: Εις την Θεόσωμον Ταφήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως)

Τίτλος της ομιλίας αυτής του Μεγάλου Φωτίου, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, είναι: «ομιλία ρηθείσα εις την θεόσωμον ταφήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, τω αγίω Σαββάτω». Σώζονται πάρα πολλές προγενέστερες του Φωτίου ομιλίες, που εκφωνήθηκαν στις εκκλησίες το Μέγα Σάββατο, όπως του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Σεβήρου Αντιοχείας, του Γρηγορίου Αντιοχείας, του αγίου Γερμανού Α’ Κωνσταντινουπόλεως, του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού και άλλων, στους οποίους προστίθεται και ο ιερός Φώτιος με την ομιλία του αυτή, η οποία εκφωνήθηκε κατά πάσα πιθανότητα κατά τη δευτέρα πατριαρχεία του, και ίσως την 7η Απριλίου του 882, ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου, στην οποία αναφέρεται στα αμοιβαία καθήκοντα των αρχόντων και αρχομένων, των ποιμένων και ποιμενομένων, χωρίς να κάνει κανένα λόγο για τα πράγματα εκείνου του καιρού. Στην αρχή απαριθμεί με συντομία τα προγεγενημένα θαύματα του Κυρίου, και προβάλλει το έργο της θεόσομης ταφής, με την οποία ο Δεσπότης αφάνισε με τα αγωνίσματά του την εξουσία του θανάτου επάνω σε όλους, και κλείνοντας αυτήν, μας καλεί να προσφέρομε σ’ αυτόν που έγινε για χάρη μας άνθρωπος και τάφηκε για μας και μας απάλλαξε από την τυραννίδα του άδη, τα επινίκια δώρα όπως αυτά περιγράφονται στην η’ παράγραφο…

Ε. Μερετάκη.

Διαβάστε περισσότερα »

H εις Άδου κάθοδος του Κυρίου († Αρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους)

Όπως λένε οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ο Κύριος κατά το διάλειμμα της τριημέρου Ταφής Του, την οποία σήμερα εορτάζουμε, έπρεπε να ολοκληρώσει το έργο Του. Έπρεπε να ευαγγελισθεί την σωτηρία και να ελευθερώσει από τα δεσμά του διαβόλου και αυτούς που είναι στον Άδη.

Και γι’ αυτό κατήλθε η παναγία Του ψυχή στον Άδη και «τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν» (Α’ Πετρ. 3:19), κατά τον άγιο Απόστολο Πέτρο. Και εκεί τον ανέμεναν. Όπως τον ανέμεναν οι ζωντανοί άνθρωποι να τους ελευθερώσει από τον διάβολο και από τον θάνατο, έτσι τον ανέμεναν εκεί και οι πεθαμένοι απ’ αιώνων άνθρωποι, να τους ελευθερώσει και αυτούς.

Και γι’ αυτό ο Κύριος με πολλή φιλανθρωπία, από αγάπη, κατέβηκε προς τον σκοτεινό Άδη και εκεί έλαμψε το φως του Προσώπου Του και φώτισε και παρηγόρησε και αυτούς τους ανθρώπους, που ήσαν αδίκως κρατούμενοι υπό του διαβόλου.

Διαβάστε περισσότερα »

Για το Άγιο και Μέγα Σάββατο († Αρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους)

Μας αξίωσε ο Κύριος να εορτάσουμε την τριήμερο Ταφή Του και να προεορτάσουμε την αγία Του Ανάσταση. Ο Κύριός μας όχι μόνον έγινε άνθρωπος για τη σωτηρία μας, όχι μόνον υπέμεινε κολαφισμούς και εμπτυσμούς και ραπίσματα και φρικτό σταυρικό θάνατο, αλλά καταδέχθηκε και υπέμεινε και αυτήν την ταφή.

Η ταφή του Κυρίου είναι το έσχατο, το τελευταίο σημείο της κενώσεώς Του, της εξουδενώσεώς Του. Αυτός ο Κύριος της ζωής και του θανάτου να βρίσκεται νεκρός μέσα στον τάφο! «Λογισθείς εν τοις νεκροίς», όπως λέει η Εκκλησία μας. Και έτσι, ενώ ο Ίδιος συγκαταριθμήθηκε με τους απ’ αιώνος νεκρούς, ως νεκρός ο Ίδιος νέκρωσε τον θάνατο, ανεστήθη εκ των νεκρών και συνανέστησε μαζί Του παγγενή τον Αδάμ, όλο το ανθρώπινο γένος.

Διαβάστε περισσότερα »

Λόγος στη Θεόσωμη Ταφή του Κυρίου και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, και στον Ιωσήφ από την Αριμαθαία (Άγιος Επιφάνιος Κύπρου)

Α΄. Τι ’ναι τούτο; Σιωπή βαθειά σήμερα στη γη. Σιωπή βαθειά και ησυχία βαθειά. Σιωπή βαθειά, γιατί ο Βασιλιάς κοιμάται. Η γη φοβήθηκε και ησύχασε, γιατί ο Θεός με το σώμα κοιμήθηκε κι εκείνους που αιώνες κοιμόνταν ανέστησε. Ο Θεός με το σώμα πέθανε και ο άδης τρόμαξε. Ο Θεός για λίγο κοιμήθηκε κι αυτούς που βρίσκονταν στον άδη ξύπνησε. Διαβάστε περισσότερα »