Λειτουργική Αναγέννηση

Σύντομη αναφορά στο ιστορικό τής λειτουργικής Αναγέννησης (Πρωτοπρ. Ιωάννης Κ. Φωτόπουλος, Νομικός-Θεολόγος)

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ: “ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ: ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕIA”

Ἐντὀς τοῦ πλαισίου τῆς λεγομένης λειτουργικῆς ἀναγεννήσεως κατά τή 10ετία 1997-2007, ὅπου ἐπιχειρήθηκαν σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στά λειτουργικά μας πράγματα, καί ὡς προάγγελος-«λαγός» τῶν σχεδιαζομένων ἀλλαγῶν στήν ὀρθόδοξη λατρεία ἐξεδόθησαν τά τεύχη 71 καί 72 τοῦ περιοδικοῦ ΣΥΝΑΞΙΣ μέ τίτλους: «Λειτουργική ἀναγέννηση: ἀνάγκη ἤ πολυτέλεια» καί «Λειτουργική ἀναγέννηση: Γλώσσα καί συμμετοχή». Οἱ συνεργάτες τῶν τευχῶν αὐτῶν προπαγάνδιζαν ἰσοπεδωτικές ἀλλαγὲς διακηρύσσοντας  ὅτι ὑπάρχει ἐπείγουσα ἀνάγκη ἀλλαγῶν στήν τέλεση τῆς Ὀρθοδόξου λατρείας, πού θά συντελέσει στήν πλέον ἐνεργό συμμετοχὴ τοῦ λαοῦ στή Λατρεία τοῦ Θεοῦ καί ὅτι αὐτό εἶναι οὐσιαστικά αἴτημα τῶν πιστῶν.

Στήν πραγματικότητα ἡ λεγόμενη «λειτουργική ἀναγέννηση» πού ἐπιχειρεῖται στό χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας, ἄλλοτε ἐμφανῶς καί ἄλλοτε de facto καί λανθανόντως, δέν ἔχει σχέση μέ αἴτημα τοῦ λαοῦ γιά «μαζική» συμμετοχή στήν προσευχή τῆς Ἐκκλησίας (καθ. Νικόλαος Βασιλειάδης). Σχεδιάζεται μόνο ἀπό κάποιους καθηγητές τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν, μεταπατερικῆς χροιᾶς, οἱ ὁποῖοι ἐπηρεασμένοι ἀπό τή λεγομένη «λειτουργική κίνηση» τῶν παπικῶν καί τῶν ἄλλων Ὁμολογιῶν «μετακενώνουν» στόν ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό χῶρο τίς ἰδέες τους. Ἔτσι συμπαρασύρουν στούς σκοπούς τους, σκοπούς ὄχι πάντοτε μέ ὀρθόδοξο πρόσημο, πολλούς κληρικούς καί θεολόγους, οἱ ὁποῖοι στήν προσπάθειά τους νά προσελκύσουν τούς χριστιανούς στή λειτουργική ζωή ἀγωνιοῦν, δέχονται τά πορίσματά τους καί προωθοῦν αὐθαίρετες ἀλλαγὲς πότε μικρές καί πότε ριζικές οἱ ὁποῖες ἅπτονται τῶν οὐσιαστικῶν στοιχείων τῆς Λατρείας.

Θά ἀναφερθῶ ἐν συντόμῳ στόν κυριώτερο παράγοντα τῆς ἐπιχειρουμένης λειτουργικῆς ἀναγεννήσεως, τή «λειτουργική κίνηση». Δανείζομαι τά περισσότερα στοιχεῖα ἀπό δύο εἰσηγήσεις πού ἔκανε ἀντιστοίχως ὁ καθηγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Χρυσοποδαριτίσσης Πατρῶν Ἀρχιμ. Νικόδημος Μπαρούσης σέ δύο συνέδρια τὰ ὁποῖα διοργάνωσε ἡ Ἑταιρεία Ὀρθοδόξων Σπουδῶν τό 2002 καί τό 2004 στή Θεσσαλονίκη[i].

Διαβάστε περισσότερα »

Η λατρεία τού Θεού, το ορθόδοξο δόγμα και η εκκλησιαστική μας ζωή (Ιερομονάχος Λουκάς Γρηγοριάτης)

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ:
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ: ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ

Μέ τήν παροῦσα εἰσήγηση θά προσεγγίσουμε τό γεγονός, ὅτι ἡ θεία λατρεία, τό Ὀρθόδοξο δόγμα καί τό εὐαγγελικό ἦθος ἀλληλοπεριχωροῦνται, ἀλληλοεξαρτῶνται καί ἀλληλοεπιβεβαιώνονται. Μία ἐσφαλμένη πίστις εἶναι ἀδύνατον νά φανερώσει μία αὐθεντικῶς καί θείως λατρεύουσα ψυχή. Καί ἕνα ἀντιευαγγελικό ἦθος δέν μπορεῖ νά φανερώσει οὔτε γνήσιο λατρευτικό βίωμα, οὔτε ἀκίβδηλο δόγμα.

Διαβάστε περισσότερα »

Πορίσματα της ημερίδος «Στον απόηχο της λειτουργικής αναγέννησης: Αναταράξεις στη θεία Λατρεία»

Ἡ ἡμερίδα «Στόν ἀπόηχο τῆς λειτουργικῆς ἀναγέννησης: Ἀναταράξεις στή θεία Λατρεία» πραγματοποιήθηκε στήν αἴθουσα τοῦ Πολεμικοῦ Μουσείου στίς 11 Ἰουνίου 2023 καί ὧρες 5-9 μ.μ. μέ τή συμμετοχή ἐκλεκτῶν εἰσηγητῶν. Μετά τίς εἰσηγήσεις καί τή συζήτηση πού ἀκολούθησε έξήχθησαν τά ἀκόλουθα πορίσματα.

Διαβάστε περισσότερα »

Η θεολογία της Λειτουργικής Αναγεννήσεως (Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος)

«Κατά καιρούς στον εκκλησιαστικό μας χώρο γίνεται λόγος, για την λεγομένη λειτουργική αναγέννηση, που υπονοείται ως μία κίνηση, για να επανέλθουν τα αρχαία τυπικά της λατρείας και οι αρχαίες λειτουργικές παραδόσεις. Παρά τις πολλές προσπάθειες, που έγιναν στο πρόσφατο παρελθόν, για μια λειτουργική αναγέννηση, τελικά δεν επεκράτησε, και αυτό οφείλεται στο ότι επεχείρησαν την αλλαγήν των εξωτερικών τυπικών, ανεξάρτητα από την θεολογία της Εκκλησίας. Αν όμως δεν δη κανείς την εκκλησιολογία της λατρείας, την θεολογία, που διαποτίζει την λατρευτική ζωή, αν δεν δη την ασκητική και την ησυχαστική διάσταση κάθε τέτοιας αλλαγής, τότε δεν ορθοποδεί κάθε λειτουργική αναγέννηση. Για παράδειγμα γίνεται λόγος, για την επαναφορά στην αρχαία εκκλησιαστική τάξη της συχνής θείας Κοινωνίας. Αν, όμως, δεν εξετάσουμε τα αίτια, που οδήγησαν τους Χριστιανούς στην αραιά μετοχή στην θεία Κοινωνία, ή αν δεν δούμε την ασκητική διάσταση του θέματος, τότε θα επικρατήση αυτή η λεγομένη λειτουργική αναγέννηση ή και αν επικρατήση, θα θεωρηθή μια μηχανική λειτουργία και μηχανική αναγέννηση, γιατί η μετάληψη των Τιμίων Δώρων δεν γίνεται απροϋπόθετα. Στην Παπική «Εκκλησία» με την Β’ Βατικάνεια Σύνοδο προσπάθησαν να κάνουν μια λειτουργική αναγέννηση, να απλοποιήσουν, δηλαδή, την λειτουργική ζωή, αλλά επειδή η Παπική “Εκκλησία” διατηρεί την απόκλιση από το δόγμα, όλες αυτές οι λειτουργικές αλλαγές τελικά δεν προσφέρουν τίποτε στο λαό. Παρά την καλή προσπάθεια των αγωνιζομένων, για την λειτουργική αναγέννηση, εν τούτοις ως όρος και ως κίνηση μου προκαλεί δυσφορία, όταν μάλιστα συνδέεται με μερικές εξωτερικές και τυπικές αλλαγές. Γι αυτό είναι ανάγκη να δούμε, για λίγο την θεολογία της λεγομένης λειτουργικής αναγεννήσεως. Στην συνέχεια θα εξετάσω το θέμα αυτό μέσα από την θεολογία τής Εκκλησίας και θα διατυπώσω μερικές σκέψεις, οι οποίες στην πραγματικότητα δείχνουν και το τι σημαίνει στην πραγματικότητα λειτουργική αναγέννηση, γιατί μια κακής ποιότητας λειτουργική αναγέννηση όχι μόνο δεν θα επικρατήση, αλλά θα δημιουργήση και πνευματική ζημιά. Διαβάστε περισσότερα »

Νεοβαρλααμισμός η «Λειτουργική Αναγέννηση» (Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης)

1. Η ταυτότητα της «Λειτουργικής Αναγέννησης»

Για όσους δεν έχουν ειδική θεολογική μόρφωση ο τίτλος του θέματος είναι ασφαλώς δυσνόητος. Τί σημαίνει ο όρος «Νεοβαρλααμισμός» και ποιά είναι η ταυτότητα της «Λειτουργικής Αναγέννησης»; Αυτά θα αναλύσουμε στις δύο ενότητες της εισηγήσεως.

Είναι δύσκολο σε μία σύντομη εισήγηση να εξαντλήσουμε την ιστορία αυτής της λειτουργικής κινήσεως, τα ποικίλα θέματα και προβλήματα που θίγει. Απλώς θα παρουσιάσουμε μία αδρομερή εικόνα της. Εχει πάντως συγγραφή αξιοπρόσεκτη βιβλιογραφία, ιδιαίτερα μετά την Β’ Βατικάνειο Σύνοδο (1962-1965), η οποία εφήρμοσε την λειτουργική ανανέωση στον χώρο του Παπισμού) και επηρέασε και πολλούς δικούς μας λειτουργιολόγους, κληρικούς και λαϊκούς, οι oποίοι εισήγαγαν στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας ξένη και άγνωστη προβληματική, χωρίς μάλιστα να υπάρχει ανάλογη ποιμαντική αναγκαιότητα. Το πνεύμα του κόσμου, όπως εφαρμόζεται στην πολιτική, με τα γοητευτικά συνθήματα της αλλαγής, του εκσυχρονισμού, περνάει δυστυχώς και στην Εκκλησία ως εκκοσμίκευση· αντί να αλλάξει η Εκκλησία τον κόσμο, αλλάζει ο κόσμος την Εκκλησία· αφού ο κόσμος θέλει αλλαγή και εκσυγχρονισμούς, γιατί εμείς να μείνουμε «συντηρητικοί» και «οπισθοδρομικοί»; Ας αλλάξουμε, ας ανανεώσουμε, ας εκσυγχρονίσουμε και εμείς τα δικά μας.

Διαβάστε περισσότερα »