Επιφάνεια

Από το Συναξάρι – Τα άγια Θεοφάνεια

Μετά τριάντα έτη εν κρυπτώ βίου, έχοντας διανύσει όλα τα στάδια ζωής ενός κοινού ανθρώπου και έχοντας δώσει με τη διαγωγή του το πρότυπο της ταπείνωσης, της υπακοής στους γονείς και της υποταγής στον Νόμο, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός εγκαινίασε το δημόσιο κήρυγμα και την πορεία που θα Τον οδηγούσε ως το Πάθος, με μία τρανή αποκάλυψη της θεότητάς Του. Ο Πατήρ και το Άγιον Πνεύμα έδωσαν μαρτυρία ότι ο Ιησούς είναι αληθώς ο Μονογενής Υιός του Θεού, ομοούσιος τω Πατρί, το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Λόγος που έγινε σαρξ για τη δική μας σωτηρία, ο Σωτήρ που ανήγγειλαν οι Προφήτες, και ότι στο Πρόσωπό Του η Θεότητα ενώθηκε ασυγχύτως με την ανθρώπινη φύση μας κάνοντας την να λάμπει από τη δόξα Του.

Γι’ αυτό το λόγο η εορτή του Βαπτίσματος του Χριστού ονομάσθηκε Επιφάνεια ή Θεοφάνεια: δηλαδή φανέρωση της θεότητος του Χριστού και πρώτη σαφής αποκάλυψη του Μυστηρίου της Αγίας Τριάδος.

Διαβάστε περισσότερα »

Κυριακή προ των Φώτων: Ερμηνεία Αποστολικού αναγνώσματος (Συμεών Κούτσας, Μητροπολίτης Ν. Σμύρνης)

(Β΄ προς Τιμόθεον 4, 5-8)

«Τέκνον Τιμόθεε, νήφε εν πάσι, κακοπάθησον, έργον ποίησον ευαγγελιστού, την διακονίαν σου πληροφόρησον. Εγώ γαρ ήδη σπένδομαι, και ο καιρός της εμής αναλύσεως εφέστηκε. Τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι, τον δρόμον τετέλεκα, την πίστιν τετήρηκα· λοιπόν απόκειταί μοι ο της δικαιοσύνης στέφανος, όν αποδώσει μοι ο Κύριος εν εκείνη τη ημέρα, ο δίκαιος κριτής, ου μόνον δε εμοί, αλλά και πάσι τοις ηγαπηκόσι την επιφάνειαν αυτού».

«Παιδί μου Τιμόθεε, πρόσεχε άγρυπνα σε όλα. Κακοπάθησε, κάνε έργο ευαγγελιστή, εκπλήρωσε τη διακονία που σου ανατέθηκε. Όσο για μένα, ήρθε η ώρα να χύσω το αίμα μου σπονδή στον Θεό, κι έφτασε ο καιρός ν’ αναχωρήσω από τον κόσμο. Αγωνίστηκα τον ωραίο αγώνα, διέτρεξα τον δρόμο ως το τέλος, φύλαξα την πίστη. Τώρα πια απομένει για μένα το στεφάνι της δικαιοσύνης, που ο Κύριος, ο δίκαιος κριτής, θα μου αποδώσει εκείνη την ημέρα. Και όχι μόνο σ’ εμένα, αλλά και σ’ όλους εκείνους που θα έχουν αγαπήσει την επιφάνειά του».

Μια από τις αρχαίες ονομασίες της εορτής των Φώτων είναι και το όνομα Επιφάνεια. Ο τίτλος αυτός αποδόθηκε στη βάπτιση του Κυρίου διότι, όπως παρατηρεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «φτάνοντας στον Ιορδάνη έδειξε σε όλους τους ανθρώπους τη συγκατάβαση της ευσπλαχνίας του. Την ώρα εκείνη ήρθε και φωνή του Πατέρα από τον ουρανό…. Αλλά και το Πνεύμα ήρθε κι έμεινε επάνω του, και έτσι επεφάνη η ομοούσια Τριάδα». Και σε άλλη ομιλία του ο ίδιος Πατήρ επανέρχεται στο θέμα και λέει: «Τίνος ένεκεν ουχί η ημέρα καθ’ ήν ετέχθη, αλλ’ η ημέρα καθ’ ην εβαπτίσθη επιφάνεια λέγεται;… Επειδή ουχ ότε ετέχθη, τότε πάσιν εγένετο κατάδηλος, αλλ’ ότε εβαπτισάτο ». Δηλαδή: «Για ποιο λόγο ονομάζεται επιφάνεια όχι η ημέρα κατά την οποία γεννήθηκε, αλλά η ημέρα κατά την οποία βαπτίσθηκε;… Επειδή δεν έγινε σε όλους εντελώς φανερός όταν γεννήθηκε, αλλά όταν βαπτίσθηκε».

Η σημερινή Κυριακή ονομάζεται «πρό των Φώτων» επειδή προηγείται από τη μεγάλη Δεσποτική εορτή. Είναι φυσικό, λοιπόν, και τα αναγνώσματά της να έχουν κάποια σχέση με το θέμα της εορτής. Το αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας έχει ληφθεί από την Β΄ προς Τιμόθεον επιστολή του Παύλου. Διαβάζοντας το μας δίνει την εντύπωση πως είναι άσχετο με το περιεχόμενο της εορτής. Ωστόσο, φτάνοντας στο τέλος του ιερού κειμένου, βλέπουμε να περιέχεται η λέξη «επιφάνεια». Η ύπαρξη ακριβώς αυτής της λέξης, που εκφράζει το νόημα της εορτής της βαπτίσεως και απετέλεσε ένα από τα αρχαία ονόματά της, φαίνεται πως συνετέλεσε, ώστε η εν λόγω περικοπή να επιλεγεί ως αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής των Φώτων. Διαβάστε περισσότερα »