– Πρέπει να πιστεύουμε στην τύχη; Υπάρχουν άτυχοι και τυχεροί;

Για τον Χριστιανισμό και την Ορθόδοξη Εκκλησία μας τύχη δεν υπάρχει. Πουθενά στην Άγ. Γραφή και ολόκληρη την Αγιοπατερική Γραμματεία δεν διδάσκεται η πίστη στην τύχη. Η λέξις τύχη δεν εκφράζει τίποτε άλλο παρά την άγνοιά μας ως προς τις αιτίες των φαινομένων ή των γεγονότων της ζωής. Δεν υπάρχει καμιά θεά ή καμιά τυφλή δύναμη που να λέγεται τύχη. Ό,τι φαίνεται σε μας τυχαίο και συμπτωματικό πηγάζει πάντοτε από μια βαθύτερη αιτία.

«Πιστεύω στον Θεό καλύτερα από τον καθένα, αλλά στην Εκκλησία δεν πηγαίνω. Μα πώς να πάω, αφού εκείνοι που πηγαίνουν, κληρικοί και λαϊκοί, δεν είναι καλύτεροι μου;»

Θ’ απαντήσω πρόθυμα και με πολλή αγάπη στον αδελφό, που μου υπέβαλε αυτή την ερώτηση αν και φοβάμαι ότι είναι πάρα πολλοί οι ισχυριζόμενοι τα ίδια, αλλά και λυπούμαι διότι δεν θα συμφωνήσω με τους ισχυρισμούς αυτούς.

Είναι αλήθεια ότι κάθε άνθρωπος πάρα πολύ συχνά για κάποιον και για κάτι παραπονείται. Το νήπιο κλαίει και παραπονείται, νομίζοντας, ότι η μητέρα δεν το προσέχει. Οι σύζυγοι παραπονούνται ο ένας, για τον άλλον, για έλλειψη αλληλοκατανοήσεως και αγάπης. Οι γονείς έχουν συνεχώς παράπονα για τα παιδιά τους «δεν μας ακούνε, δεν μας σέβονται». Τα παιδιά παραπονούνται ότι οι γονείς δεν τα καταλαβαίνουν. Οι μαθητές παραπονούνται για τους δασκάλους των. Το ίδιο και οι δάσκαλοι για τους μαθητές. Οι προϊστάμενοι για τους υπαλλήλους και το αντίθετο.

Άλλοι παραπονούνται κατά του κράτους, άλλοι κατά της κοινωνίας, άλλοι κατά της Εκκλησίας και άλλοι -αλλοίμονο- και κατά του Θεού! Όλος ο κόσμος έχει μεταβληθεί σε ένα πελώριο, «κυτίο παραπόνων», όπου Όλοι ρίπτουν τα παράπονα τους εναντίον όλων!… Κανείς δεν φαίνεται να είναι ευχαριστημένος με ό,τι είναι, με ό,τι έχει με ό,τι απολαμβάνει στη ζωή, με τον τρόπο, που τον αντιμετωπίζουν και του συμπεριφέρονται όλοι οι άλλοι.

Και γεννώνται τα ερωτήματα: Τί είδους φαινόμενο είναι το παράπονο; Από που άραγε πηγάζει; Σε ποιες συνέπειες οδηγεί; Τελικά πώς πρέπει ο Χριστιανός να τοποθετηθεί απέναντι του;

Η ντροπή -ή επί το ελληνικότερον η αιδώς και το αγιογραφικότερον η αισχύνη- είναι ένα δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο. Ένα στεφάνι δόξας και χάριτος. Το αίσθημα αυτό προ της πτώσεως στη ζωή των πρωτοπλάστων λειτουργούσε ως πηγαίος σεβασμός και ιερό δέος προ της παρουσίας του Θεού. Μετά τη διάπραξη της αμαρτίας, οι πρώτοι άνθρωποι κυριεύονται από το κοινό αίσθημα της ντροπής, διότι «έγνωσαν ότι γυμνοί ήσαν» και γι’ αυτό φοβούνται και σπεύδουν να κρυφθούν «από προσώπου Κυρίου του Θεού» (Γένεση 3,7-8). Η πτώση αλλοίωσε σημαντικά το βαθύ και άγιο αίσθημα του σεβασμού, μετατρέποντάς το σε φόβο, έλεγχο και ντροπή. Αυτά ωστόσο τα στοιχεία θα λειτουργήσουν έκτοτε, στην μεταπτωτική οικονομία της ζωής μας, ως κατάλοιπα, χρήσιμα για τη συγκράτηση του άνθρωπου από το κατήφορο της αμαρτίας. Συγκεκριμένα το αίσθημα της ντροπής θα διαδραματίζει κατά θεία οικονομία, ένα διπλό ρόλο: αφ’ ενός θα χρησιμεύει ως ένα χαλινάρι της φοράς της πεσμένης ανθρώπινης φύσεως προς το κακό, και αφ’ ετέρου ως έλεγχος και πικρή μεταμέλεια μετά τη διάπραξη της αμαρτίας. Λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Δείχνοντας και εδώ ο αγαθός Κύριος πολλή πρόνοια για μας, εμπόδισε την αναισχυντία των γυναικών με την εντροπή, σαν με χαλινάρι. Διότι αν μόνες τους έτρεχαν προς τους άρρενες, «ουκ αν εσώθη πάσα σαρξ» (Λόγος 15). Με τη συνεχή διάπραξη του κακού, βεβαίως το αίσθημα αυτό στους μεγαλύτερους αμβλύνεται και δεν λειτουργεί πάντοτε ευεργετικά, όπως θα πούμε παρακάτω. Στα παιδιά όμως και στους έφηβους θα το συναντήσει κανείς ακόμη ενεργό και πολλές φορές έντονο. Και πρέπει να ομολογήσουμε ότι, το απαλό ερύθημα(κοκκίνισμα) του προσώπου τους, αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη γι’ αυτό αλλά και τη σπάνια ομορφιά τους!