πολιτισμός

Σκοτεινές περιοχές σε φωτεινές πόλεις – Πρώτα ο άνθρωπος, όχι η οικονομία (Πρωτοπρ. Θωμάς Βαμβίνης)

Σκοτεινές περιοχές σέ φωτεινές πόλεις

Ὁ πολιτισμός μας δέν βοηθάει τόν κόσμο νά ἀποκτήση εἰρήνη, νά ἡμερέψη τό ἦθος του, νά χαίρεται τήν ζωή του, ὡς κάτι πού ἀληθινά ἀξίζει, γιατί ἔχει πολύ ὑψηλό νόημα, νόημα ἀθάνατο. Μέσα στά ἰδανικά τοῦ πολιτισμοῦ μας δέν εἶναι ἡ ἀνιδιοτέλεια, πού εἶναι σημαντική προϋπόθεση τῆς εἰρήνης. Ἡ ἀνιδιοτέλεια ἀπαιτεῖ ὑπερβάσεις πού μόνον μέ ὑγιῆ θεολογική ὑποδομή, μέ ὀρθή καί ἀταλάντευτη πίστη μπορεῖ κανείς νά τίς ἐπιχειρήση, ὥστε νά ἐπιθυμήση τήν ἀνιδιοτέλεια ὡς δική του ἀρετή καί κατόπιν κάπως νά τήν προσεγγίση. Ὅμως, ὁ πολιτισμός πού μᾶς αἰχμαλώτισε, ὁ δυτικός πολιτισμός, δέν θέλει νά μιλᾶ γιά τόν Θεό, δέν τόν θέλει στά καινούρια πολιτιστικά θεμέλια τῶν λαῶν του.

Διαβάστε περισσότερα »

Δραπέτες από τον κόσμο τής φθοράς (Πρωτοπρ. Θωμάς Βαμβίνης)

Μια σύντομη διατύπωση πατερικοῦ κειμένου μᾶς ἔβγαλε στήν σύγχρονη οἰκουμένη. Πιό συγκεκριμένα, ἡ ἑρμηνεία τῆς πρώτης προτάσεως ἀπό τήν ἀρχιερατική προσευχή τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μᾶς τήν δίνει ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, ὁ ὁποῖος συνοψίζει τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἔγινε ἀφορμή νά ἁπλωθῆ ἡ προσοχή μας στήν νοοτροπία τοῦ σύγχρονου κόσμου, τοῦ δυτικοῦ συγκεκριμένα κόσμου, ὁ ὁποῖος αὐτοδιαλύεται, αὐτοκτονεῖ πνευματικά καί πολιτιστικά, ἀκολουθώντας ἐπιλεκτικά κάποιες ἀπό τίς ἀρχές πού ἔβαλε ὡς θεμέλιο στήν ζωή καί τήν πολιτεία τῶν ἀνθρώπων, κυρίως ἀπό τήν Ἀναγέννηση καί μετά.

Αὐτήν τήν πολιτιστική αὐτοδιάλυση καί κατάρρευση τοῦ δυτικοῦ κόσμου τήν βλέπουν ἀκόμη καί οἱ πλέον ἁπλοί ἄνθρωποι, οἱ ἀνίδεοι ἀπό φιλοσοφικά ρεύματα καί κοινωνικές θεωρίες. Βλέπουν στήν καθημερινή εἰδησεογραφία ὅτι στίς δυτικές κοινωνίες πολλά ἀπό τά δραστήρια μέλη τους πολεμοῦν τούς θεσμούς τους· πολεμοῦν τίς ἀρχές πάνω στίς ὁποῖες δομήθηκε ἡ κοινωνία καί ἡ Πολιτεία τους, σάν νά εἶναι ἐχθροί τους, σάν νά τίς μισοῦν, σάν νά ἀποστρέφονται τήν ἴδια τους τήν φύση, ἀφοῦ κάποιοι ἀπό τούς σοφούς τους ἔφθασαν νά ποῦν ὅτι φύση δέν ὑπάρχει, ὑπάρχει μονάχα ἐλευθερία, ὁ ἀνθρωπος εἶναι ἡ ἐλευθερία.

Δέν θά ξεστρατίσουμε σέ κοινωνιολογικές ἤ πολιτικές ἀναλύσεις. Δέν εἴμαστε εἰδικοί, οὔτε ἁρμόδιοι γιά κάτι τέτοιο. Πιστεύουμε ὅτι ὁ ἀσφαλέστερος τρόπος γιά ἐμᾶς εἶναι νά βλέπουμε ὅλα τά πράγματα τοῦ κόσμου μέσα στόν ὁποῖο ζοῦμε, χρησιμοποιώντας ὡς κριτήριο καί ὡς φῶς καθοδηγητικό τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μᾶς τήν δίνει ἡ Ἐκκλησία, δηλαδή οἱ Προφῆτες, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ ἅγιοι Πατέρες. Κι αὐτό μετά ταπεινώσεως καί διακρίσεως, στοχεύοντας στόν πυρήνα τῆς ζωῆς μας, στό βάθος καί ὄχι στήν ἐπιφάνεια, ἐπιδιώκοντας νά νομοθετήσουμε τόν θυμό, τήν ἐπιθυμία καί τήν λογική μέ τήν θεσμοθεσία τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν, πού φέρνει ὡς καρπό, ἄν εἴμαστε ἁπλοί καί εἰλικρινεῖς, τόν φωτισμό τοῦ νοῦ καί τῆς καρδιᾶς, δηλαδή τήν μεταμόρφωση τῆς ζωῆς μας. Αὐτή ἡ «ἀναβάθμιση» τῆς ζωῆς μας πραγματοποιεῖται ἐν Χριστῷ μέσα στήν Ἐκκλησία Του καί ὄχι ἔξω ἀπό αὐτήν, ὄχι μέ τά μέσα καί τίς δυνάμεις ὁποιασδήποτε ἀνθρώπινης θεσμοθεσίας, ἐγχώριας, εὐρωπαϊκῆς ἤ παγκόσμιας.

Διαβάστε περισσότερα »

Η αποϊεροποίηση και ο απανθρωπισμός του πολιτισμού (Σωτήρης Γουνελάς, συγγραφέας)

Προλογίζοντας την μετάφραση της ‘Ερημης χώρας’ του Έλιοτ ο Σεφέρης είχε γράψει: «ο δυτικός πολιτισμός κινδυνεύει να μας υπερφαλαγγίσει…με τη βιομηχανική, την αγοραία, τη χειρότερη μορφή επίδρασής του» και σε σημείωση πρόσθετε πως «το υπερφαλάγγισμα αυτό έχει σήμερα ‘1961’ προχωρήσει απελπιστικά και ανεμπόδιστα». Από τότε έχει περάσει μισός αιώνας με επέλαση γεγονότων και καταστάσεων που σημάδεψαν την Ελλάδα, τη Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο με κορύφωση τη σημερινή κρίση.

Τα πλήθη λαχανιασμένα πορεύονται ανεπίγνωστα. Ο χρόνος τους αγχωτικός, ανελέητος, σβήνει και γράφει εικόνες, συναισθήματα, σκέψεις, επιθυμίες, κομμάτια που τα κόβει στον αέρα η ισοπεδωτική προέλαση μιας ανελέητης οικονομοκρατίας και μιας ιλιγγιωδώς αναπτυσσόμενης τεχνολογίας. Γυρνούν τα κομμάτια μέσα στα μυαλά, μετεωρίζονται, κυκλοφέρνουν τους ανθρώπους, συντηρούν μια ψυχική απραξία, μια παθολογική ανοχή, μια θανατηφόρα απουσία ενεργητικής αντιμετώπισης τη γενικότερης έκπτωσης και αλλοτρίωσης, της απάτης και της πλάνης. Παρ’ όλα αυτά, στα έγκατά τους κλυδωνίζεται η αληθινή τους εικόνα, παραπαίει και ελάχιστα ενθαρρύνεται.

Ποιά είναι αυτή η εικόνα; Διαβάστε περισσότερα »

Πρόοδος στο νερόμυλο του θανάτου (Όσιος Ιουστίνος Πόποβιτς)

Κάποια κοσμική συνωμοσία υφίσταται κατά του πλανήτη μας, επειδή πουθενά στο σύμπαν δεν πεθαίνει τίποτα εκτός από τη γη. Το νησί του θανάτου, το μοναδικό νησί του θανάτου στο οποίο κανείς πεθαίνει, να το, λοιπόν, το μουντό αστέρι μας! Και πάνω απ’ αυτό, γύρω του και κάτω απ’ αυτό, περιφέρονται αναρίθμητα δισεκατομμύρια αστέρια στα οποία δεν υπάρχει θάνατος, στα οποία τίποτα δεν πεθαίνει. Πανταχόθεν η άβυσσος του θανάτου πολιορκεί τον πλανήτη μας. Ποιός δρόμος είναι εκείνος που ξεκινά από τη γη και δεν αποπέφτει στην άβυσσο του θανάτου; Ποιο ον είναι εκείνο που δύναται να αποφύγει το θάνατο στη γη; Όλοι πεθαίνουν, τα πάντα πεθαίνουν σ’ αυτό το ανατριχιαστικό νησί του θανάτου. Δεν υφίσταται πιο λυπηρή μοίρα από αυτήν της γης, δεν υπάρχει πιο απελπιστική τραγωδία από αυτήν του ανθρώπου.

Γιατί δίνεται η ζωή στον άνθρωπο, όταν αυτός είναι πανταχόθεν εγκλωβισμένος από το θάνατο; Οι παγίδες του θανάτου έχουν απλώσει το δίκτυ τους παντού- στα μονοπάτια του ανθρώπου έχει επιβληθεί το σκότος. Ως πελώρια, πελώρια γλοιώδης αράχνη ο θάνατος έπλεξε πυκνά δίκτυα γύρω από το άσβεστο αστέρι μας και σ’ αυτά πιάνει τους ανθρώπους σαν αβοήθητες μύγες. Πανταχόθεν ανθρωποφάγες φρίκες κυνηγούν τον άνθρωπο, ενώ βρίσκεται αυτός σε αδιέξοδο, επειδή ο θάνατος τον εγκλώβισε από παντού.

Γιατί δίνεται η συνείδηση στον άνθρωπο, όταν αυτή παντού και στα πάντα βρίσκει το θάνατο; Γιατί δίνεται η αίσθηση στον άνθρωπο; Δεν είναι για να αισθανθεί ότι ο τάφος του είναι ο πατέρας του και τα σκουλήκια τα αδέρφια; «Θάνατον επεκαλεσάμην πατέρα μου είναι, μητέρα δε μου και αδελφήν σαπρίαν» (Ιωβ. 17, 14). Η συνείδηση είναι λυπηρό και φοβερό δώρο στον άνθρωπο, ωστόσο, πολύ περισσότερο λυπηρό και φοβερό δώρο είναι η μνήμη. Διαβάστε περισσότερα »

Aγγίζοντας έναν “έξυπνο” κόσμο… (Γιώργος Ρακκάς, πολιτικός επιστήμονας και διδάκτορας κοινωνιολογίας)

Επειδή μιλάμε για οικολογικό ζήτημα, ενεργειακή κρίση και τα τοιαύτα: Διαβάστε περισσότερα »