θεραπευτική

«Καθόλου δεν πρέπει να θυμώνει κανείς με άνθρωπο ή να βάζει τις φωνές. Τι γεννά τον θυμό, και τι τον θεραπεύει» (Αββάς Μάρκος)

Τό πάθος τοῦ θυμοῦ στηρίζεται κυρίως στήν ὑπερηφάνεια, καί ἀπό αὐτήν δυναμώνει καί γίνεται ἀνίκητο. Ὅποιος λοιπόν θέλει νά γκρεμίσει καί νά ἰσοπεδώσει μέσα του αὐτό τό οἰκοδόμημα τῆς ἀνομίας –πού χτίζει κάθε φορά στήν ψυχή του ὁ πονηρός μαζεύοντας, ἀντί γιά πέτρες, διάφορες προφάσεις στούς λογισμούς, εὔλογες ἤ παράλογες, μέσα ἀπό τά ὑλικά πράγματα ἤ λόγια, καί κατασκευάζοντας μέ αὐτές οἰκοδομή κακίας μέσα στήν ψυχή– αὐτός ἄς κρατᾶ ἀλησμόνητη μέσα στήν καρδιά του τήν ταπείνωση τοῦ Κυρίου. Διαβάστε περισσότερα »

Η θεραπευτική της ακηδίας (Jean Claude Larchet)

Κατά την περιγραφή του πάθους της ακηδίας είδαμε την ιδιαιτερότητά του: καταλαμβάνει όλες τις δυνάμεις της ψυχής, κινητοποιεί σχεδόν όλα τα πάθη, και επομένως σημαίνει το θάνατο όλων των αρετών. Επίσης, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα πάθη, η ακηδία δεν επιδέχεται θεραπεία και αντικατάσταση από κάποια αρετή, ειδικά αντίθετη προς αυτή. Διδάσκει σχετικά ο Άγιος Ιωάννης Σιναΐτης: «Τα μεν λοιπά πάθη, μια τινι αρετή καταργείται καθ’ έκαστον· ακηδία δε […] περιεκτικός θάνατος [Σ.τ.μ.: Θάνατος που περιέχει όλα τα κακά και περισφίγγει τον άνθρωπο απ’ όλες τις πλευρές] [εστίν]» (Κλίμαξ). Η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα απαιτεί μία πολύμορφη θεραπευτική, όπως υπογραμμίζει ο Άγιος Ιωάννης Κασσιανός: όποιος επιθυμεί να διεξάγει σύμφωνα με τους κανόνες τον αγώνα της τελείωσης οφείλει να […] μάχεται σ’ όλα τα μέτωπα το καταστροφικό τούτο πνεύμα [Σ.τ.μ.: Με την έννοια του πάθους] της ακηδίας (De institutis coenobiorum). Διαβάστε περισσότερα »

Ιεροί Κανόνες: Η θεραπευτική της Ορθόδοξης Εκκλησίας (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία πού ἔγινε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου τοῦ ὁμωνύμου προαστίου Ἀθηνῶν, τήν Δευτέρα 19 Ὀκτωβρίου 2009. Διαβάστε περισσότερα »

Η άσκηση του σώματος ως επικουρική θεραπευτική (Jean Claude Larchet)

Είδαμε ότι στην ευρεία σημασία της, η έννοια της άσκησης είναι δυνατόν να παρομοιαστεί με αυτήν της «πράξεως», γε­γονός που υποδηλώνει τη διπλή κίνηση με την οποία ο άνθρωπος εξαγνίζεται από τα πάθη και αποκτά τις αρετές. Συχνά η άσκηση κατανοείται στην πιο στενή σημασία της, ως σύνολο πρακτικών ή δοκιμασιών που αφορούν αμέσως στο σώμα: τούτο συμβαίνει για δύο λόγους: πρωτίστως επει­δή ο άνθρωπος καλείται ν’ αντιμετωπίσει τα λεγόμενα «σω­ματικά» πάθη, και κατά δεύτερο λόγο γιατί συναντά στην πνευματική ζωή του κάποια εμπόδια, που οφείλονται σε συ­γκεκριμένες σωματικές καταστάσεις. Γενικά τότε κάνουμε λόγο για «σωματικήν άσκησιν», που διακρίνεται από την «έσω άσκησιν» [Σ.τ.μ.: θ’ αναφέρεται και ως εσωτερική άσκηση] (που μερικές φορές ονομάζεται: «άσκησις της καρ­δίας») (Βλ. για παράδειγμα: ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΕΓΑΣ, Επιστολή), της οποίας προηγείται λογικά, αλλ’ όχι προσωρινά. Σ’ αυτή την άσκηση αναφέρεται ο Απόστολος Παύλος, όταν δηλώνει: «Υπωπιάζω μου το σώμα και δουλαγωγώ» (Α’ Κορ. 9, 21). Διαβάστε περισσότερα »

Η θεραπευτική της κενοδοξίας και της υπερηφανίας: Η ταπείνωση (Jean Claude Larchet)

1. Η θεραπευτική της κενοδοξίας Περιγράφοντας την κενοδοξία, είδαμε, ότι αποτελεί ένα πάθος ιδιαίτερα λεπτό, δύσκολο ν’ αναγνωριστεί και ικανό να περιβάλλεται πολλές μορφές και να επιτίθεται στον άνθρωπο από πολλές πλευρές. Ο Αγιος Ιωάννης Σιναΐτης τη θεωρεί ως την πιο δύσκολη και επικίνδυνη απ’ όλες τις πα­γίδες. Η θεραπευτική έναντι της συγκεκριμένης πνευματικής νόσου αποδεικνύεται λοιπόν ότι είναι εξαρχής ιδιαίτερα λε­πτή: και τόσο περισσότερο μάλιστα, καθώς το πάθος τροφο­δοτείται ακόμη και απ’ όσα κάνουμε για να το πολεμήσουμε και ενισχύεται από την ήττα και την καταστροφή του, όπως εξηγεί ο Αγιος Ιωάννης Κασσιανός: Όλα τα κακά εξασθε­νούν μόλις κυριαρχήσουμε σ’ αυτά και όταν ηττηθούν αποδυ­ναμώνονται μέρα με τη μέρα […]. Η κενοδοξία, μόλις νικηθεί (από κάποιον), ανορθώνεται και επανέρχεται για να τον πο­λεμήσει αγριότερα και ενώ τη θεωρούμε αδύναμη και μισο­πεθαμένη, αυτή μπροστά στο κατώφλι του θανάτου αναλαμ­βάνει τις δυνάμεις της. Οι υπόλοιπες κακίες προσβάλλουν γενικά μόνο όσους έχουν ήδη νικηθεί· όμως αυτή εδώ κατα­διώκει σκληρότερα τους νικητές της, και όσο δυναμικότερα την πιέζει και τη στριμώχνει κάποιος, τόσο περισσότερο επωφελείται η κενοδοξία από την έπαρση και την αλαζονία του νικητή της, ώστε να (του) αντεπιτεθεί βιαιότερα. Έτσι η κε­νοδοξία εξαπατά ανελέητα όσους δεν περιμένουν την επίθε­σή της και δεν παίρνουν τα μέτρα τους. Εκείνος που αναλαμβάνει τη θεραπευτική της κενοδο­ξίας θα πρέπει λοιπόν να δείχνει από την αρχή ως το τέλος μεγάλη πνευματική διάκριση και συνεχή νήψη και εγρήγορ­ση (Πρβλ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΟΣ, ΙΩ­ΑΝΝΗΣ ΣΙΝΑΪΤΗΣ, Κλίμαξ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΖΗΣ, Επιστολή). Διαβάστε περισσότερα »