Οἱ συναναστροφὲς καὶ ἡ κοινωνία ἔχουν μεγάλη ἐπίδραση ἐπάνω στοὺς ἀνθρώπους. Τὸ πλησίασμα καὶ ἡ σχέση μὲ ἕνα διδάσκαλο φέρνει πολλὴ ἐπιστήμη, ἡ συναναστροφὴ μὲ ἕνα ποιητὴ –φέρνει πολλὲς σκέψεις καὶ ὑψηλὰ αἰσθήματα, ὁ συγχρωτισμὸς μὲ ἕνα ταξιδιώτη φέρνει πολλὲς γνώσεις γιὰ τὶς ξένες χῶρες, γιὰ τὶς συνήθειες καὶ τὰ ἔθιμα ἄλλων λαῶν.

Εἶναι φανερὸ ὅτι τὸ πλησίασμα καὶ ἡ συναναστροφὴ μὲ ἕνα ἅγιο φέρνει ἁγιοσύνη. «Μετὰ ὁσίου ὅσιος ἔση καὶ μετὰ ἀνδρὸς ἀθώου ἀθῶος ἔση, καὶ μετὰ ἐκλεκτοῦ ἐκλεκτὸς ἔση» (Ψς 17, 26-27).

Διαβάστε περισσότερα »

H Francesca Ferrando, καθηγήτρια φιλοσοφίας και μετανθρωπίστρια, γράφει στο βιβλίο της για τον Φιλοσοφικό Μετανθρωπισμό: «Εάν δεν αντιμετωπίσουμε τη συμπαγή μορφή της δυαλιστικής σκέψης που επιτρέπει να υπάρχουν ιεραρχικές κοινωνικοπολιτικές κατασκευές, τότε θα προκύψουν μελλοντικά νέες μορφές διακρίσεων. Για παράδειγμα, τα ρομπότ ενδέχεται να αντιμετωπιστούν ως νέοι “άλλοι”».[1] Η ανησυχία της Ferrando εκτείνεται πέρα από τη μετανεωτερική επιταγή για διάρρηξη του ορίου μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, μεταξύ εαυτού και ετερότητας⸱ αγγίζει τη διάκριση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, ανθρώπου και ρομπότ, που μελλοντικά θα μπορούσαν να συμβιώνουν στην ίδια κοινωνία.

Σήμερα δεν συμβιώνουμε ακόμη με τα ρομπότ, όμως συνομιλούμε σχεδόν καθημερινά μαζί τους. Σήμερα, ο νέος «άλλος» είναι ένας υπολογιστής⸱ ωστόσο, δεν πρόκειται για το μηχάνημα, το πληκτρολόγιο και την οθόνη του, ούτε καν για το υλισμικό του. Μέσω αυτών εκφράζεται –γλωσσικά τουλάχιστον– μια άλλη οντότητα η οποία έχει «μάθει» και «εκπαιδεύεται» συνεχώς να χρησιμοποιεί την ανθρώπινη γλώσσα με όλα τα χαρακτηριστικά της. Πρόκειται για προγράμματα και εφαρμογές, όπως το δημοφιλές Chat-GPT, στις οποίες ο χρήστης συνομιλεί χωρίς άλλη διαμεσολάβηση και σε πραγματικό χρόνο με ένα υπολογιστικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Διαβάστε περισσότερα »

Συμφέρουσα ἐντολή

Διαβάστε περισσότερα »

Το 2020 και με αφορμή τη συνεχιζόμενη (ήδη από τότε!) ελεύθερη πτώση των βάσεων των σχολών ανθρωπιστικών σπουδών, είχα δημοσιεύσει ένα άρθρο με τίτλο: «Η χαμένη τιμή των Φιλολόγων». Οι διαπιστώσεις εκείνες ισχύουν και σήμερα και δεν έχει νόημα να επαναληφθούν και φέτος. Εξάλλου είναι πλέον κοινές. Με την ίδια αφορμή και τον ίδιο τίτλο τον Ιούλιο του 2024 είχε δημοσιεύσει στην Καθημερινή ο Τάκης Θεοδωρόπουλος ένα άρθρο με έμφαση στην προτεραιότητα υπεράσπισης του πολιτισμικού αγαθού της ελληνικής γλώσσας.

Ούτε έχει νόημα να επιμένουμε επιχειρηματολογώντας υπέρ της αξίας των ανθρωπιστικών σπουδών για το σύνολο της κοινωνίας˙ όχι γιατί δεν αυτό δεν ισχύει, ισχύει και με το παραπάνω, αλλά  διότι απλούστατα αυτό δε φαίνεται να συγκινεί ούτε αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις, αλλά ούτε και την κοινωνία. Η μεγάλη πλειοψηφία των υποψηφίων στις πανελλαδικές εξετάσεις δεν έχει ως πρώτη της επιλογή τις ανθρωπιστικές σπουδές, όπως δεν έχει και τις σπουδές στα Μαθηματικά και τη Φυσική και γενικότερα τα τμήματα από τα οποία ένα μικρό ποσοστό μπορεί να ελπίζει ότι κάποτε θα εξασκήσει το επάγγελμα του καθηγητή Μέσης Εκπαίδευσης είτε στον ιδιωτικό είτε στον δημόσιο τομέα.

Σημασία έχει να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, αφήνοντας στην άκρη τη μεμψιμοιρία και τη μοιρολατρία για την απαξίωση των ανθρωπιστικών σπουδών σε μία κοινωνία που τείνει να απωλέσει ακόμη και τη δυνατότητα να διαλέγονται τα μέλη της πολιτισμένα και να παράγει δημιουργικό έργο για το κοινό καλό. Ειδικά στον αγγλοσαξονικό κόσμο, οι ανθρωπιστικές σπουδές και αξίες είτε περιφρονούνται ως μη «αποδοτικές» είτε μεταλλάσσονται σε στάσεις και συμπεριφορές αμόρφωτων φανατικών με μηδενική ανοχή στην αντίθετη άποψη, συχνά υπό τον μανδύα ενός κακώς εννοούμενου προοδευτισμού στο πλαίσιο του οποίου, ο Όμηρος ακυρώνεται ως υμνητής της βίας και ο Πλάτωνας ως  σεξιστής ενώ τα κλασικά αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας λογοκρίνονται προκειμένου να γίνουν αποδεκτά από το νέο ιερατείο μιας υποκριτικής και συμπλεγματικής «πολιτικής ορθότητας».

Διαβάστε περισσότερα »