Άσχημα θά ’ταν να ζήσει κι αυτή ένα παραμύθι, ν’ αφήσει τον κόσμο της, ν’ανεβεί πάνω στα σύννεφα;
Ευάγγ. Αυδίκος, Δρολάπι
Το ερώτημα κρίσιμο. Ποιος διαθέτει πρωτογενώς, κι όχι κατά παραχώρηση, την εξουσία απονομής κι αναγνώρισης δικαιωμάτων στον Άνθρωπο;
Η θρησκεία πρεσβεύει ότι μόνον ο πανάγαθος Θεός έχει δικαιώματα επί των πλασμάτων που δημιούργησε και ειδικά για τον Άνθρωπο έστειλε και τις 10 εντολές για να του θυμίσει και τις υποχρεώσεις του.
Η απρόσωπη Φύση διεκδικεί τα δικαιώματά της (προστασία περιβάλλοντος, πανίδας, χλωρίδας) και τιμωρεί σκληρά όσους τα παραβιάζουν (πλημμύρες, σεισμοί, κλιματική αλλαγή κλπ).
Η σύγχρονη οργανωμένη συμπεριληπτική κοινωνία αναζητεί -κυρίως μέσω του κοινωνικού συμβολαίου- τρόπους αρμονικού συμβιβασμού των επιμέρους (ατομικών και κοινωνικών) δικαιωμάτων με στόχο την ειρηνική συνύπαρξη.
Ο Νόμος δια του “σοφού” νομοθέτη, καλείται να αναγνωρίσει (ατομικά και πολιτικά) δικαιώματα, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι μόνον η σχετικοποίησή τους (σε ειδικές περιπτώσεις κρίσης ή σύγκρουσης) μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του συνόλου.
Καθώς τις βουλές του Θεού και της Φύσης δεν τις γνωρίζουμε περιοριζόμαστε στην αποκρυπτογράφηση των σκέψεων/αποφάσεων της Κοινωνίας και του Νομοθέτη.