Από την παράδοση στην παράβαση, και από την χρήση στην κατάχρηση
Η “La Tomatina”, πίσω από την εικόνα της εορτής, αποτελεί υπενθύμιση του ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε, ώστε να σεβόμαστε πραγματικά το αγαθό της τροφής και τους ανθρώπους, που το στερούνται.
Οι κοντινοί πρόγονοί μας, που είχαν περάσει παγκοσμίους, εντοπίους ή εμφυλίους πολέμους, και είχαν ζήσει με πολλές δυσκολίες και στερήσεις, ακόμη και αυτού του ίδιου του φαγητού, συνήθιζαν, μετά το τέλος των γευμάτων τους, να περισυλλέγουν όχι μόνον τα περισσεύματα των πιάτων, αλλ’ ακόμη και αυτά τα ψίχουλα του ψωμιού, που παρέμεναν στο φτωχικό τους τραπέζι, «ἵνα μή τι ἀπόληται».
Αυτή βεβαίως η πράξη τους, που κατέληξε ως μια «καλή συνήθεια» για τις δύσκολες εποχές των παππούδων μας, χάνοντας έτσι το βαθύτερο νόημά της, γινόταν προηγουμένως επί αιώνες από τους χριστιανούς, οι οποίοι, ακόμη και σε περιόδους ανέσεως και αυτάρκειας, ήθελαν να ακολουθούν τις εντολές του Θεού, που μεταξύ άλλων λέγουν: «Ὁ ἐλεῶν πτωχὸν αὐτὸς διατραφήσεται, τῶν γὰρ ἑαυτοῦ ἄρτων ἔδωκε τῷ πτωχῷ» (Παροιμ. 22, 9), «Διάθρυπτε [=θρυμμάτιζε] πεινῶντι τὸν ἄρτον σου» (Ἡσ. 58, 7), «Τοὺς πτωχοὺς χορτάσω ἄρτων» (Ψαλμ. 132, 15), «Ἄρτος ἐπιδεομένων ζωὴ πτωχῶν, ὁ ἀποστερῶν αὐτὴν ἄνθρωπος αἱμάτων» (Σοφ. Σειρ. 34, 21), κτλ.
Επίσης, ήθελαν μιμηθούν το παράδειγμα του Χριστού, ο Οποίος, μετά το θαύμα του πολλαπλασιασμού «τῶν πέντε ἄρτων» και τον χορτασμό «τῶν πεντακισχιλίων ἀνδρῶν», είπε: «Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα, ἵνα μή τι ἀπόληται». Και τότε οι μαθητές Του «συνήγαγον καὶ ἐγέμισαν δώδεκα κοφίνους κλασμάτων ἐκ τῶν πέντε ἄρτων» (Ἰω. 6, 12-13).
Σήμερα, όμως, μέσα στην κοινωνία της υπερ-αφθονίας και της υπερ-καταναλώσεως, που χαρακτηρίζει τις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, έχουν αλλάξει οι διατροφικές μας συνήθειες και οι αντιλήψεις μας απέναντι στο αγαθό, που λέγεται τροφή. Έχουμε συνηθίσει να μη θεωρούμε την τροφή ως κάτι «ιερό», που μας δίδεται «άνωθεν» για λόγους της αναγκαίας επιβιώσεώς μας και μόνο (πρβλ. Ματθ. 6, 11), αλλά μας φαίνεται ως κάποια «δόσις» αυτονόητη και χαριστική— γι’ αυτό και τόσο εύκολα την «προσβάλλουμε» και ασυνείδητα την σπαταλούμε, φθάνοντας συχνά σε ακραίες μορφές.
