Υπόμνημα για το Κόσοβο (Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Σερβίας)

Το Κόσοβο είναι η κοιτίδα του σερβικού έθνους. Είναι μια περιοχή με μήκος και πλάτος περίπου εκατό χιλιόμετρα στο κέντο της Βαλκανικής. Είναι το σημαντικότερο σταυροδρόμι στο εσωτερικό της Βαλκανικής γιατί έχει εύκολη πρόσβαση από διάφορες κατευθύνσεις. Από εκεί ρέουν ποτάμια που κατευθύνονται σε τρεις θάλασσες: Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα, Αδριατική. Το έδαφός του είναι από τα πιο εύφορα της Βαλκανικής, έχει ορυκτό πλούτο, αλλά θεωρείται υποβαθμισμένη-φτωχή περιοχή. Χωρίζεται σε δύο μέρη: Το ανατολικό, γνωστό ως Κοσσυφοπέδιο, είναι ένα οροπέδιο με υψόμετρο περίπου 600 μ. (Ουρόσεβατς, Πρίστινα, Μιτροβίτσα) και το δυτικό, κοντά στην Αλβανία, μια κοιλάδα με υψόμετρο περίπου 300 μ. (Πρίζρεν, Πετς), αυτό που αποκαλείται Μετόχια, ένα όνομα που τα τελευταία χρόνια έχει εντέχνως αποσιωπηθή, μια και θυμίζει ότι στο μέρος αυτό υπάρχουν πολλά μετόχια μεγάλων Σερβικών μοναστηριών.

«Για τους ορθόδοξους Σέρβους το Κόσοβο δε είναι μόνο γεωγραφικός όρος και σημείο στο χάρτη, αλλά πατρογονικό Ιερό. Είναι γη κατάσπαρτη από αρχαίους ναούς κι ορθόδοξα μοναστήρια με αξεπέραστη πνευματική και πολιτισμική αξία», έχει πη ο Πατριάρχης Ρωσίας Αλέξιος.

 

Τα παραπάνω αναφέρονται στο ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΣΟΒΟ-ΜΕΤΟΧΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, το οποίο αποτελεί «επίσημο έγγραφο της Ιεράς Συνόδου της Σερβικής Εκκλησίας», σύμφωνα με την από 10-5-2003 Συνοδική απόφαση. Πρόσφατα, το υπόμνημα αυτό εκδόθηκε ως βιβλίο μεταφρασμένο στα ελληνικά, με τόπο έκδοσης την Θεσσαλονίκη.

 

Το βιβλίο παρουσιάζει την ιστορία του Κοσόβου-Μετόχια με έμφαση στα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ετών. Αναφέρει ότι στο Κ/Μ υπάρχουν 1300 Μονές και Εκκλησίες από τον 13ο μέχρι τον 20ο αιώνα και ότι οι σημερινοί κάτοικοι του Κοσόβου έχουν καταστρέψει πάνω από 110 ιερά κτίσματα, τα περισότερα των οποίων παλαιά. Καταγράφονται επίσης 936 θύματα και 572 εξαφανισμένοι Σέρβοι μέχρι το 2001.

 

Η Ιερά Σύνοδος της «Σερβικής Εκκλησίας» υπογραμμίζει ότι οι Σέρβοι βρίσκονται στα εδάφη του Κοσόβου-Μετοχίων από την στιγμή της εγκατάστασης των Σλάβων στα Βαλκάνια τον 7ο αιώνα και αποτελούσαν την εκεί συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων, σε όλη την διάρκεια του Μεσαίωνα και των νέων Χρόνων. Επίσης, η περιοχή αποτελεί το λίκνο του σερβικού έθνους, μια και από το 1253 η έδρα της Σερβικής Εκκλησίας βρισκόταν στην μεγάλη του Σωτήρος Χριστού Εκκλησία στο Πετς (από το 1346 Πατριαρχείο). Προβλήματα με τους Αλβανούς θα εμφανισθούν πολύ αργότερα, τον 17ο αιώνα μέτα τον εξισλαμισμό τους.

 

Οι Τούρκοι κατέλαβαν τα Βαλκάνια μετά την μάχη που έγινε στο Κοσσυφοπέδιο το 1389. Το γεγονός αυτό παραμένει στην Σερβική ιστορία και συνείδηση, όπως για τους Ρωμηούς η άλωση της Πόλεως. Γέννησε τις ωραιότερες λαϊκές, επικές και απελευθερωτικές παραδόσεις, διανθίστηκε με ύμνους και τραγούδια, φανερώνοντας την ζωτικότητα του Σερβικού λαού, συνδέθηκε με το ιδανικό της ελευθερίας και τελικά με την πίστη του, που είναι η Ορθοδοξία.

 

Το υπόμνημα αναφέρει ότι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, με αρχή το 1690, υπήρξαν διάφορες μετακινήσεις Σερβικού πληθυσμού προς τα βόρεια, για διάφορους ιστορικούς λόγους. Έτσι αυξήθηκε ο πληθυσμός των Σέρβων στην περιοχή του Βελιγραδίου και του Νόβι Σαντ, αλλά άλλαξε η δημογραφία στο Κόσοβο σε βάρος των Σέρβων και υπέρ των Αλβανών. Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα άφησαν το Κόσοβο-Μετόχια για τις βόρειες και δυτικές σερβικές περιοχές περίπου 500.000 ψυχές.

 

Η Σερβία αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο κράτος το 1978. Μέχρι το 1912 εκδιώχθηκαν από το Κόσοβο άλλοι 150.000 Σέρβοι και ήρθαν ισάριθμοι Αλβανοί. Αλλά και τον 20ο αιώνα συνεχίστηκε η αφαίμαξη του σέρβικου πληθυσμού στο Κόσοβο. Κατά την διάρκεια της κατοχής φονεύτηκαν 10-15 χιλιάδες και εκδιώχθηκαν 70-100 χιλιάδες, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπομνήματος.

 

Την περίοδο του Τίτο το Κοσσυφοπέδιο χαρακτηρίστηκε αυτόνομη περιοχή. Μετά το 1974 χαρακτηρίστηκε δημοκρατία στα πλαίσια της Γιουγκοσλαβίας και η πλειοψηφία ήταν Αλβανοί μουσουλμάνοι (σουνίτες). Στα χρόνια αυτά εγκατέλειψαν το Κόσοβο τουλάχιστον άλλοι 250.000 Σέρβοι μια και είχε δοθή από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Βελιγραδίου υψηλός βαθμός αυτονομίας στην περιοχή.

 

Το 1990 ο Σλόμποταν Μιλόσεβιτς βρήκε 350.000 Σέρβους στο Κ/Μ να φυλάνε τα ιερά τους (το Πατριαρχείο στο Πετς, την μεγίστη Μονή Ντέτσανη, την Μονή Γκρατσάνιτσα, την Μονή Μπάνσκα στην Μιτροβίτσα, το Ναό της Θεοτόκου Λιέβισκα στο Πρίζρεν και πολλά άλλα) και τους εκμεταλλεύτηκε πολιτικά, όπως καταγγέλλεται στο υπόμνημα. Επίσης καταγγέλλεται ότι τα γεγονότα της δεκαετίας του ’90, με τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ είναι προϊόντα λαθών της Σερβικής ηγεσίας, αλλά και αποτυχίας του διεθνούς παράγοντα κατά την ανάμιξή του σε κάποια περιοχή. Οδήγησαν την Σερβία σε τραγική κατάσταση, τους Αλβανούς να θρηνούν τουλάχιστον 5.000 νεκρούς και την πάνδημη φυγή των Σέρβων από το Κόσοβο-Μετόχια.

 

Σήμερα όλη αυτή η περιοχή κατοικείται από 2-2,5 εκατομμύρια Αλβανούς, και από μόνο μερικές δεκάδες χιλιάδες Σέρβους σε μικρούς θύλακες υπό την προστασία του ΟΗΕ, κυρίως στην Μιτροβίτσα και στα βόρεια.

 

Το υπόμνημα της Εκκλησίας της Σερβίας καταλήγει με το ερώτημα-πρόταση:

 

«Τέλος, ας αναρωτηθούμε: γιατί το Κόσοβο-Μετόχια σαν Ιερή Γη των Βαλκανίων, να μην είναι η κοινή γη και περιοχή Σέρβων, Αλβανών, Χριστιανών και Μουσουλμάνων, δυό λαών, δυό γλωσσών, δυό θρησκειών, δυό πολιτισμών, καθώς είναι –mutatis mutantis– η Αγία γη για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους; Για μια τέτοια συμβίωση και συνύπαρξη στην Αγία Γη η Αμερική είναι σύμφωνη. Γιατί να μην είναι σύμφωνη και για τούτη την Αγία Γη, χάριν του Θεού, χάριν των ανθρώπων, χάριν των Ιερών, της δικαιοσύνης και ελευθερίας των ανθρώπων;».

 

Χ.Α.Μ.

(Πηγή: “Εκκλησιαστική Παρέμβαση” ΝΟΕ 2007)

[Ψήφοι: 1 Βαθμολογία: 5]