Μπορεί μια κρίση -οικονομική, πολιτική, κοινωνική- να υπερβαθεί αν δεν απο­βεί πρώτα κρίση συνειδήσεων, αν το πρό­βλημα δεν γίνει κατανοητό ως κρίση ταυτό­τητας, αν δεν εσωτερικευτεί σε καθέναν από εμάς ως πρόβλημα κατεξοχήν υπαρ­ξιακό; Κι ακόμα: Λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα οι θεσμοί παιδαγωγικά για τον πο­λίτη, τον προσανατολίζουν στο αγαθό, πα­ρέχουν προϋποθέσεις για μία ειλικρινή αυτοεξέταση που θα οδηγήσει σε επανε­κτίμηση της συλλογικής μας πορείας μέσα στο χρόνο, σ’ έναν νέο εθνικό οραματισμό που να μη διεγείρεται μόνο από ελατήρια ταπεινά αποσκοπώντας σε οικονομικές πα­ροχές, αλλά να προτείνει με ιδεαλισμό ένα νόημα ζωής;

Τα ερωτήματα είναι ασφαλώς ρητορικά, γιατί οι απαντήσεις είναι γνωστές:

δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι της οικονομικής κρίσης προηγήθηκαν τα οδυνηρά γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008, τα αποκαλυπτήρια δηλαδή των πιο καταστροφικών-μηδενιστικών δυνάμεων που κρύβει η χρόνια πολιτι­κή και ηθική ακηδία ενός βαριά νοσούντος κοινωνικού σώματος. Ενός σώματος που με ευχαρίστηση αφέθηκε να αλλοτριωθεί, γιατί η πλήρης άγνοια μιας βαρύτατης πολιτι­στικής κληρονομιάς (δεν μας προσφέρθη­κε ποτέ η κατάλληλη παιδεία για να την οικειοποιηθούμε) και συνάμα οι μακροχρό­νιες στερήσεις ελευθεριών και μέσων υλικής διαβίωσης το κατέστησαν εύκολο θύμα του μεταπολιτευτικού λαϊκισμού, των μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και του καταναλωτικού ευδαιμονισμού. Χρέος μας, λοιπόν, είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι σήμερα βρισκόμαστε:

Ύστερα από τη μεταπολίτευση που έφερε στο προσκήνιο μία ανώριμη και ά­κρως συναισθηματική (τηλε)δημοκρατία, μια ανεύθυνα αυτοκαταστροφική ελευθε­ριότητα στον τομέα των ιδεών και κυρίως ένα ολόκληρο σύστημα ληστρικών ομάδων-οικογενειών στο πεδίο του πολιτικού βίου, το οποίο πλούτησε αναίσχυντα σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

Μακριά από τα μανιχαϊστικά δίπολα του παρελθόντος «αριστερά» και «δεξιά», τα οποία σε εποχή παγκοσμιοποιημένου χρηματοπιστωτικού νεοφιλελευθερισμού όχι μόνο δεν επαρκούν για να διερμηνεύ­σουν τις εξελίξεις αλλά εμποδίζουν με τις ιδεολογικές αγκυλώσεις τους την έξοδο από την κρίση, καθώς βαρύνονται από διαχειρι­στικές αμαρτίες και ολέθριες πρακτικές ενός τουλάχιστον αιώνα. Κάποιοι θα πρέπει να καταλάβουν ότι σήμερα, όπου όλοι μας είμαστε δημοκράτες και οι πεποιθήσεις μας εμφορούνται από τις ίδιες αξίες της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τους όρους «δεξιά» και «αριστερά» σαν να ανα­καλύφθηκαν μόλις χθες, σαν να μην έχουν οι λέξεις αυτές υποστεί φθορά ή να μη φέ­ρουν μνήμη.

Παραπέρα από την καταναλωτική κοι­νωνία που μας μετέτρεψε σ’ ένα πειθήνιο, ηθικά αδιάφορο κοπάδι βοσκημάτων, σε βουλιμικές υπάρξεις με όράμα τον εύκολο πλουτισμό και την δανεική -για τους περισ­σότερους- ευζωία, καθιστώντας τον απλό πολίτη βορά των τραπεζών και πιστό υπη­ρέτη ενός απροβλημάτιστου, σύμφωνου με τους κανόνες του lifestyle, τρόπου ζωής.

Αυτοί οι τρεις κύκλοι έκλεισαν. Καιρός να πάμε μπροστά.