Η χοληστερόλη κατηγορείται ομόφωνα για το φράξιμο των αρτηριών και την πρόκληση καρδιακών επεισοδίων. Υπάρχει κανείς που θα ψήφιζε υπέρ της αθώωσής της; Μπα, η ετυμηγορία έχει βγει από καιρό και την έχουμε εμπεδώσει όλοι! Όμως υπάρχει κάποιος που έχει διαφορετική άποψη και μιλάει για δίκη “σικέ”. Ο διαπρεπής Γάλλος Καρδιολόγος – Διατροφολόγος Μισέλ ντε Λορζερίλ κατονομάζει άλλον ένοχο. Και στη θέση του ηθικού αυτουργού τοποθετεί τις φαρμακοβιομηχανίες.

Καρδιολόγος, διατροφολό­γος και ερευνητής στο τμή­μα φυσιολογίας του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλί­ας (με πολύχρονη θητεία σε ερευνητικά κέντρα της Γαλλίας, της Ελβετί­ας και του Καναδά), και συγγραφέας, ο Μι­σέλ ντε Λορζερίλ έχει επικεντρώσει την έρευ­νά του στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων μέσω της διατροφής. Το νέο του βιβλίο («Πείτε στο γιατρό σας ότι η χοληστε­ρόλη είναι αθώα»/ Editions Thierry Souccar), που απασχόλησε έντονα τον γαλλικό Τύπο, θίγει ένα θέμα «αγκάθι» για την επι­στημονική κοινότητα, αλλά και για εκατομ­μύρια ασθενείς. «Δεν είναι η χοληστερόλη που φράζει τις αρτηρίες», γράφει, «αλλά οι θρόμβοι. Και η χοληστερόλη δεν παίζει κα­νέναν ρόλο στις θρομβώσεις!».
Με τη θέση αυτήν ο γάλλος καθηγητής έρχεται αντιμέτωπος με τη «θεωρία της χο­ληστερόλης», η οποία για την αντιμετώπιση του φαινομένου προτείνει στατίνες(που κυ­κλοφορούν στην αγορά με τη μορφή φαρ­μάκων) και φυτικές στερόλες (συστατικά των σπορελαίων και των μαργαρινών, που προ­έρχονται από τα φυτικά έλαια των δημητρια­κών, των ξηρών καρπών και των λαχανικών).

Στην πρόσφατη συνέντευξή σας στη «Le Monde» μιλάτε για τη «θεωρία της χο­ληστερόλης» που εξυπηρετεί όλο τον κόσμο. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι εννοείτε; «Εξυπηρετεί τους πάντες: τις βιο­μηχανίες του φαρμάκου και της διατροφής, τα εργαστήρια μέτρησης της χοληστερίνης, τους πωλητές του εξοπλισμού των εργα­στηρίων, τους γιατρούς εξίσου – γιατί μπορούν να ασκήσουν μία αυτοματοποιημένη θεραπεία, χωρίς να χάνουν χρόνο να βοη­θήσουν τους ασθενείς να σταματήσουν το κάπνισμα, να κάνουν φυσική άσκηση και να επανεκτιμήσουν τις διατροφικές τους συ­νήθειες. Αλλά και για τους ασθενείς ή τους πελάτες αυτών των φαρμάκων είναι βολική. Είναι η φωνή της ευκολίας, που τους επιτρέ­πει να προφασίζονται ότι προστατεύονται με μια θεραπεία και έτσι να συνεχίζουν, για παράδειγμα, να καπνίζουν κ.λπ.».

Γιατί, πιστεύετε, η πλειονότητα των για­τρών επιμένει να προτείνει τις στατίνες εναντίον της χοληστερόλης; «Οι περισσότεροι γιατροί είναι αδαείς ως προς το θέμα της χοληστερόλης και αρκούνται στο να επα­ναλαμβάνουν το μάρκετινγκ της βιομηχα­νίας των φαρμάκων και των φυτοστερολών. Οι “διαμορφωτές της κοινής γνώμης”, όσοι έχουν επιβάλει τη θεωρία της χοληστερό­λης, συνδέονται με κάποιον τρόπο με τη βιο­μηχανία ή με το εμπόριο αυτών των προϊό­ντων. Και αυτό επαληθεύεται εύκολα!».

Δηλαδή, λέτε πως πίσω από τη «θεωρία της χοληστερόλης» κρύβονται οικονο­μικά συμφέροντα άσχετα με την υγεία των ανθρώπων; «Ολος ο κόσμος το γνω­ρίζει και πρέπει να είναι κανείς πολύ αφελής για να το αγνοεί. Στην εποχή μας ο κόσμος της επιστήμης και της ιατρικής έχει συνδε­θεί με τον κόσμο της βιομηχανίας και του εμπορίου».

Πιστεύετε πως οι περισσότερες από τις κλινικές δοκιμές και τις ιατρικές μελέ­τες που αφορούν τη χοληστερόλη δεν είναι ανεξάρτητες και, επομένως, έγκυ­ρες; «Στον σύγχρονο κόσμο μόνο οι επι­στημονικές εργασίες που έχουν διεξαχθεί ανεξάρτητα από βιομηχανικούς χορηγούς είναι αξιόπιστες. Ολες οι υπόλοιπες είναι λίγο-πολύ κατευθυνόμενες, όπως όλο και περισσότερο ακούγεται στον επιστημονι­κό κόσμο, και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ».

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε τα όρια της χοληστερόλης να μειώνονται. Ποιός το αποφασίζει και γιατί; «Είναι μια απίστευτη υπεκφυγή για να πωλούνται φάρ­μακα. Καθημερινά, οι καρδιολόγοι βλέπουν τους ασθενείς να πεθαίνουν από καρδιά ή να παθαίνουν εμφράγματα, παρότι η χολη­στερόλη τους είναι χαμηλή, με ή χωρίς τη λήψη στατινών. Οι καρδιολόγοι ισχυρίζο­νται πως η χοληστερόλη θα έπρεπε να είναι ακόμα πιο χαμηλή για την πραγματική πρό­ληψη καρδιακών επεισοδίων! Είναι η θεω­ρία του “όσο χαμηλότερη τόσο καλύτερα”. Οι καρδιολόγοι -υπό την αιγίδα των βιομηχανιών, που συγκεντρώνουν τους συναινούντες, εξαιρώντας όλους εκείνους που δεν συμφωνούν- αποφασίζουν ότι μια επι­θυμητή χοληστερόλη θα έπρεπε να είναι ακόμη πιο χαμηλή και ορίζουν νέα όρια. Με αυτά τα νέα όρια, όλοι οι ασθενείς -που στο εξής θα παρουσιάσουν έμφραγμα- έχουν ή θα έχουν πολύ υψηλά επίπεδα χοληστε­ρόλης. Αυτό περιλαμβάνει προφανώς και τη μεγάλη πλειονότητα του υγιούς πληθυσμού, αφού τα νέα όρια είναι πολύ χαμηλά! Συνε­πώς, και σύμφωνα μ’ αυτούς τους εμπειρο­γνώμονες, όλοι μας έχουμε πολύ υψηλή χο­ληστερόλη (αφού η επιθυμητή είναι η χαμη­λότερη δυνατή) και, άρα, όλοι οφείλουμε να παίρνουμε φάρμακα».

Πόσο επικίνδυνη είναι η υπερβολική κα­τανάλωση στατινών; Οι εταιρείες που παράγουν προϊόντα «κατά της χολη­στερόλης» ακολουθούν τις οδηγίες της Ε.Ε.; «Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (και, βεβαίως, στις σχετικές “επιτροπές σοφών”) οι ειδήμονες διαπλέκονται με τη βιομηχα­νία ή το εμπόριο των στατινών και είναι τα φερέφωνά τους! Στην ουσία, η χρόνια κα­τανάλωση στατινών μπορεί να επιφέρει ση­μαντικές παρενέργειες. Με δυο λόγια, οι ε­πιπτώσεις στους μυς, στους νευρώνες και στα βασικά λιπαρά οξέα, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, μπορούν να αποβούν καταστροφικές».

Ποια είναι η γνώμη σας για όλα αυτά τα εμπλουτισμένα με φυτοστερόλες προ­ϊόντα (γάλα, γιαούρτι, βούτυρο κ.λπ.), που υπόσχονται τη μείωση του ποσο­στού χοληστερίνης στον ανθρώπινο ορ­γανισμό; «Θεωρώ πως οι φυτοστερόλες εί­ναι ουσίες επικίνδυνες για την υγεία και, κυρίως, για τις αρτηρίες μας. Πολλοί επαΐο­ντες συμφωνούν σ’ αυτό το σημείο. Στην πραγματικότητα, αυτά τα ξενοβιοτικά (ορ­γανικές ενώσεις μη βιολογικής προέλευσης) απορροφώνται από τον πεπτικό σωλήνα εν μέρει και η συγκέντρωσή τους στο αίμα μπο­ρεί να πολλαπλασιαστεί 100 ή 200 φορές. Ηδη γνωρίζουμε μια ασθένεια, τη σιτοστερολεμία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κα­κοήθη υπερχοληστερολεμία, μια σπάνια γε­νετική διαταραχή. Αυτό και μόνο αποδεικνύει πως οι στερόλες, σε συγκεκριμένες -αν και σπάνιες-συνθήκες, είναι όντως τοξικές για τις αρτηρίες. Θα έπρεπε ίσως να απαγορεύσουν την κατανάλωσή τους – ή, τουλάχι­στον, να μην την ενθαρρύνουν».

Συχνά βλέπουμε αφίσες που μας προ­τείνουν να καταναλώνουμε καθημερι­νά φυτοστερόλες για να μειώσουμε τα ποσοστά χοληστερόλης μας μέχρι και 15%. Αυτό είναι ιατρική ή μάρκετινγκ; «Καμιά έρευνα δεν έχει δείξει ότι οι φυτοστερόλες μειώνουν τον κίνδυνο του εμφράγ­ματος. Αρα πρόκειται για μάρκετινγκ!»

Αν κάποιος καταναλώνει φυτοστερό­λες καθημερινά επί 10 χρόνια, πιστεύ­ετε πως θα έχει προβλήματα υγείας; «Δεν έχουμε στα χέρια μας καμία μελέτη, ώστε να είμαστε απολύτως κατηγορηματι­κοί όσον αφορά τις τοξικές επιπτώσεις της χρόνιας κατανάλωσης φυτοστερολών. Αλλά αν ακολουθήσει κανείς την αρχή της πρό­ληψης και με δεδομένη την απουσία επιχειρημάτων που δικαιολογούν τις ευεργε­τικές συνέπειες των φυτοστερολών για την υγεία, θα έπρεπε να είναι εξαιρετικά αφε­λής για να πάρει ένα τέτοιο ρίσκο».

Αν έχω αυξημένα επίπεδα χοληστερό­λης, θα μου προτείνατε να μην πάρω ποτέ στατίνες ή φυτοστερόλες; «Υπάρ­χει μια συντονισμένη προσπάθεια εκφοβι­σμού των ανθρώπων, ώστε στη συνέχεια να δικαιολογούνται οι ιατρικές συνταγογραφήσεις. Σήμερα είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν κάποια πρόσωπα μπορούν να ευεργετη­θούν απ’ αυτό το είδος θεραπείας (μιλώ για τις στατίνες, μια και για τις φυτοστερόλες εί­ναι σίγουρο πως όχι). Κάποια στιγμή είχα πι­στέψει πως οι διαβητικοί ή όσοι επιβίωσαν από ένα έμφραγμα θα μπορούσαν ενδεχο­μένως να πάρουν αυτόν τον τύπο των φαρ­μάκων και να επωφεληθούν. Οι αναλύσεις των πρόσφατων δοκιμών δείχνουν πως δεν είναι έτσι, παρά τις δυνατές κραυγές των ειδι­κών της βιομηχανίας. Αν, όμως, έχουμε υψη­λή χοληστερίνη, δεν σημαίνει πως πρέπει να το αφήσουμε έτσι. Η αυξημένη χοληστερί­νη ίσως είναι προειδοποίηση ότι ο τρόπος ζωής μας είναι “δηλητηριώδης”. Καθώς το θερμόμετρο που μετράει τον πυρετό μας δείχνει ότι έχουμε προσβληθεί από κάποιον ιό. Αλλά με το να σπάσουμε το θερμόμετρο ή να κατεβάσουμε τον πυρετό με ασπιρίνες δεν καταπολεμάμε τον ιό!»

Ποιά θα ήταν η συμβουλή σας στους κα­ταναλωτές αυτών των προϊόντων; «Οσον αφορά τις φυτοστερόλες, τους συμβουλεύω να σταματήσουν αμέσως να δηλητηριάζο­νται. Οσον αφορά τις στατίνες, πρέπει να συ­ζητήσουν εκ νέου με το γιατρό τους (παρό­λο που αμφιβάλλω ότι εκείνος μπορεί ν’ αλ­λάξει άποψη τόσο γρήγορα, αν δεν έχει δια­βάσει το βιβλίο μου). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αυτές οι θεραπείες δεν είναι χρήσιμες και οι ασθενείς νομίζουν πως είναι προστατευμένοι, ενώ δεν είναι. Μ’ άλλα λόγια, αν θέλουν πραγματικά να βελτιώσουν τα προγνωστικά τους και το προσδόκιμο όριο της ζωής τους δεν πρέπει να αρκεστούν στο να διακόψουν το φάρμακο. Πρέπει να πά­ρουν στα χέρια τους και την υγεία τους, ακολουθώντας τρεις βασικούς κανόνες: 1. Να σταματήσουν το κάπνισμα. 2. Να κάνουν φυ­σική άσκηση και να έχουν επαρκή μυϊκή δρα­στηριότητα. 3. Να επιστρέψουν στις βασι­κές αρχές της μεσογειακής διατροφής».

Στο βιβλίο σας ισχυρίζεστε πως η χο­ληστερόλη είναι ένας ψεύτικος εχθρός. Ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός; «Οι πραγματικοί εχθροί είναι, κατά σειράν: οι διατροφικές συνήθειες του δυτικού κόσμου, ο καπνός και η καθιστική ζωή. Αυτοί είναι οι πρώτιστοι παράγοντες κινδύνου».

Πιστεύετε ότι υπάρχει τρόπος να πά­ρουμε την υγεία μας στα χέρια μας, αντί να την αφήνουμε στις φαρμακοβιομη­χανίες και στα συμφέροντα; Κι αν ναι, ποιός είναι αυτός; «Βεβαίως υπάρχει! Μπο­ρεί, μάλιστα, κανείς να πει ότι ο μόνος τρό­πος προστασίας είναι να πάρουμε την υγεία μας στα χέρια μας, ακολουθώντας τις τρεις βασικές αρχές που προανέφερα. Και, κό­ντρα στα φαινόμενα, τα επιστημονικά δε­δομένα είναι πολύ ισχυρά».

Υποστήκατε ποτέ πιέσεις κατά τη διάρ­κεια των ερευνών σας και τί είδους; «Εχω συχνά λογοκριθεί! Εχω υποστεί πολλές πιέ­σεις άμεσες ή έμμεσες (φυλαχτείτε από τους καλύτερους φίλους σας!). Αλλά, από τη στιγ­μή που θα αποποιηθείς διεφθαρμένες στα­διοδρομίες και ψευτοδιακρίσεις, από τη στιγμή που θα αρνηθείς να γίνεις πλούσιος, τότε είσαι ελεύθερος!»

(Πηγή: «Ελευθεροτυπία», Ενθετο Περιοδικό “Ε”, 22/7/2007)

ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ…