Ο αριθμός των καταδίκων που εκτελούνται κάθε χρό­νο στην Κίνα υπολογίζεται σε 2.000 – 3.000. Σύμφωνα με δήλωση Κινέζου αξιωματούχου, επειδή η δωρεά οργάνων είναι σπάνια σε αυτήν τη χώρα, οι ανάγκες του κινεζικού προ­γράμματος μεταμοσχεύσεων καλύπτο­νται κατά 95% από όργανα αυτών των καταδίκων. Υπάρχουν επίσης αξιόπιστες μαρτυρίες για πώληση οργάνων καταδί­κων σε Αμερικανούς και Ιάπωνες «του­ρίστες» που καταφεύγουν στην Κίνα για μεταμόσχευση. Για πρώτη φορά το 2005, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας της Κίνας παραδέχτηκε ότι διεξάγεται εμπόριο οργάνων στη χώρα του και εξήγ­γειλε την απαγόρευση της μεταμόσχευ­σης οργάνων σε αλλοδαπούς και την εφαρμογή του καθιερωμένου όρου της πρότερης συγκατάθεσης του δότη. Ωστόσο, μη κυβερνητικές οργανώσεις εκφράζουν αμφιβολίες για τη διαφάνεια της διαδικασίας, μια και είναι γνωστή η προέλευση των πτωματικών μοσχευμά­των σε αυτήν τη χώρα και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν κατάδικο να δί­νει αβίαστα τη συγκατάθεσή του.

Από τις αρχές Φεβρουαρίου του 2009, πάνω από 200 όργανα και αν­θρώπινα σώματα, που έχουν ανατμηθεί και συντηρηθεί με ειδική επεξεργασία, εκτίθενται στην «Τεχνόπολη» του Δήμου Αθηναίων. Η έκθεση αυτή παρουσιά­στηκε για πρώτη φορά στο κοινό το 2005, στην πολιτεία της Φλόριντα, από την εται­ρεία διοργάνωσης εκθέσεων Premier και έκτοτε έχει περιοδεύσει σε πολλές πό­λεις του κόσμου προσελκύοντας εκα­τομμύρια επισκεπτών. Όταν μια επιτρο­πή ανατόμων των Ιατρικών Σχολών της Νέας Υόρκης έθεσε το ερώτημα της προέλευσης των «εκθεμάτων», η διορ­γανώτρια εταιρεία υποστήριξε ότι της εί­χαν παραχωρηθεί από το Πανεπιστήμιο της κινεζικής πόλης Ντάλιαν. Στις αρχές του 2008, μια εκπομπή του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου ABC News, με θέ­μα τη λαθραία εισαγωγή πτωμάτων από την Κίνα, οδήγησε σε έρευνα από τον γε­νικό εισαγγελέα της Νέας Υόρκης. Η ει­σαγγελική έρευνα κατέληξε στο συμπέ­ρασμα ότι «.. .η Premier αποκόμισε κέρ­δη εκθέτοντας λείψανα (remains) αν­θρώπων που μπορεί να είχαν βασανιστεί και εκτελεστεί στην Κίνα» και η διοργανώτρια εταιρεία υποχρεώθηκε να αναρτήσει στον δικτυακό της τό­πο (website) τη δήλωση ότι «η έκθεση παρουσιάζει ανθρώπινα λεί­ψανα Κινέζων πολιτών ή κατοίκων που πάρθηκαν αρχικά από το Αρχηγείο της Κινεζικής Αστυνομίας» και ότι η ίδια «δεν είναι σε θέ­ση να διαβεβαιώσει ότι δεν ανήκουν σε άτομα που εκτελέστηκαν ενώ κρατούνταν σε φυλακές της Κίνας».

Στην Αθήνα, η έκθεση εγκαινιάστηκε από τον δήμαρχο της πό­λης και βρίσκεται υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων και του Εθνι­κού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Ο δικτυακός τόπος του δή­μου μάς πληροφορεί ότι η έκθεση επισκέπτεται την Ελλάδα, επει­δή η χώρα «έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη γέννηση και την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και της ανατομίας» και επειδή «ο Ιπποκράτης θεμελίωσε την κλινική εξέταση και προχώρησε σε περίπλοκες χειρουργικές εγχειρήσεις» και, επιπλέον, «έγραψε και τον περίφημο Όρκο» (sic). Δίνεται επίσης η εξήγηση ότι η έκ­θεση τέθηκε υπό την αιγίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμο­σχεύσεων, διότι σε αυτήν «η μεταμόσχευση, το θαύμα της ιατρι­κής επιστήμης, συναντά την τέχνη σε μια μοναδική εκπαιδευτική εμπειρία» ενώ συνάμα αποτελεί «μια καλή ευκαιρία, ώστε οι επι­σκέπτες να ενημερωθούν για το θεσμό της δωρεάς οργάνων»…

Σε άλλες χώρες, η έκθεση προκάλεσε τις αντιδράσεις των Μέ­σων Μαζικής Ενημέρωσης, επιστημονικών σωμάτων, υγειονομι­κών Αρχών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, της Δικαιοσύνης, ακό­μη και της Εκκλησίας. Σ’ εμάς, με εξαίρεση κάποιους υπαινιγμούς σε άρθρο εβδομαδιαίας εφημερίδας και τις αντιδράσεις μεμονω­μένων bloggers, τα σχόλια στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ήταν εγκωμιαστικά στο πνεύμα του σλόγκαν της διοργανώτριας εται­ρείας: «Η έκθεση θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους. Η έκθεση έχει σχεδιαστεί για να διαφωτίσει, να παρακινήσει, να γοητεύσει και να εμπνεύσει». Να είναι άραγε απόρ­ροια άγνοιας ή εθελοτυφλίας η πρόθυμη αυτή αναγωγή σε εκπαι­δευτικό και εικαστικό γεγονός μιας έκθεσης ανθρώπινων λειψά­νων, για τα οποία υπάρχει η υποψία ότι προέρχονται από φυλακι­σμένους που βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν στην Κίνα;

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ:

«Bodies»: η έκθεση των πτωμάτων (Ελένη Ανδρουλάκη)