Από την εποχή που πρωτοξεκίνησε το όργωμα της γης και οι πρώτες καλλιέργειες, ξεκίνησε και η διαλογή, από τον άνθρωπο, των καλύτερων σπόρων και φυτών, φυτών με μεγαλύτερη απόδοση και φυτών με αντοχή στις διάφορες καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Στη συνέχεια ο άνθρωπος προχώρησε σε συστηματικές προσπάθειες δημιουργίας ποικιλιών φυτών με χρήσιμα χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας μεθόδους διασταύρωσης και υβριδισμού. Οι παραδοσιακές αυτές μέθοδοι ανάπτυξης νέων ποικιλιών ήταν χρονοβόρες και χαρακτηρίζονταν από γενική αδυναμία διασταύρωσης φυτών που ανήκουν σε διαφορετικά είδη. Η σύγχρονη Γενετική Μηχανική, με τη δυνατότητά της να μετακινεί γενετικό υλικό από οποιονδήποτε οργανισμό σε οποιονδήποτε οργανισμό, άνοιξε νέους ορίζοντες και στον τομέα της Γεωργίας, ως μέθοδος πιο αποτελεσματική και με δυνατότητα υπέρβασης του φραγμού των ειδών.
Ενα γενετικά τροποποιημένο ή «μεταλλαγμένο» φυτό, είναι ένα φυτό που στο γενετικό του υλικό υπάρχουν κομμάτια νέου DNA, που τοποθετήθηκαν σ’ αυτό με τη βοήθεια των μεθόδων της γενετικής μηχανικής. Το νέο DNA, που είναι ένα γονίδιο που κωδικοποιεί ένα χαρακτηριστικό ή λειτουργία, μπορεί να προέρχεται από άλλο φυτό, βακτηρίδιο, ζώο ή από τον άνθρωπο. Ο φραγμός του είδους για τη γενετική μηχανική δεν αποτελεί εμπόδιο. Το 1996 δημιουργήθηκε το πρώτο μεταλλαγμένο φυτό, μία τομάτα, που γρήγορα αποσύρθηκε λόγω μη σημαντικής εμπορικής επιτυχίας. Από τότε η παγκόσμια παραγωγή γενετικά τροποποιημένων φυτών παρουσίασε ανοδική πορεία και το 2005 υπολογίστηκε ότι οι μεταλλαγμένες καλλιέργειες κάλυπταν 90 εκατομμύρια εκτάρια παγκοσμίως, από τα οποία το 50% βρίσκονταν στις ΗΠΑ. Παρά την αυξανόμενη έκταση των καλλιεργειών αυτών, οι ποικιλίες των εμπορεύσιμων φυτών και οι γενετικές τροποποιήσεις τους είναι ακόμη περιορισμένες. Από τα εμπορεύσιμα είδη το 60% αφορά τη Σόγια, το 24% το Καλαμπόκι, το 9,8% το Βαμβάκι, και το 5% την Ελαιοκράμβη. Οσον αφορά τις γενετικές τροποποιήσεις, αυτές αφορούν κυρίως ιδιότητες ανάπτυξης, όπως η ανοχή στα ζιζανιοκτόνα και η αντίσταση στις κάμπιες και τα έντομα, ιδιότητες που επιτυγχάνονται με την εισαγωγή καταλλήλων γονιδίων από βακτηρίδια. Οι ερευνητές της Αγροβιοτεχνολογίας ελπίζουν να αναπτύξουν, στο προσεχές μέλλον, ποικιλίες φυτών ανθεκτικών σε στρεσογόνες καταστάσεις, όπως η ξηρασία, το κρύο, η υψηλή συγκέντρωση αλάτων, ποικιλίες ανθεκτικές στην προσβολή από μύκητες, βακτηρίδια, ποικιλίες με ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως καλύτερη γεύση, υψηλότερη περιεκτικότητα σε βιταμίνες, υψηλότερη συγκέντρωση συγκεκριμένων διατροφικών στοιχείων και άλλα. Μερικές από τις ποικιλίες αυτές δοκιμάζονται στο εργαστήριο και άλλες σε πειραματικές καλλιέργειες στο χωράφι.
Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες έχουν άμεσες και έμμεσες επιδράσεις στο περιβάλλον, στα ζώα και στην υγεία του ανθρώπου. Οι άμεσες επιδράσεις μπορεί να είναι σκόπιμες, και άρα επιθυμητές, και μη σκόπιμες, με απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εισαγωγή ενός γονιδίου στο γενετικό κώδικα ενός οργανισμού μπορεί να έχει συνέπειες διαφορετικές από τις προσδοκώμενες και οπωσδήποτε μη προβλέψιμες και πιθανώς επιβλαβείς.
Τελικά οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες και τα προϊόντα τους είναι χρήσιμες, επιβλαβείς ή επικίνδυνες; Στο ερώτημα αυτό οριστική απάντηση δεν υπάρχει. Η αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών και των επικριτών συνεχίζεται.
Οι επικριτές των «μεταλλαγμένων» προβάλλουν τα ακόλουθα επιχειρήματα.
1. Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες μπορεί να αποδειχθούν επιζήμιες, παρά την αξιολόγηση των κινδύνων τους, η οποία όμως γίνεται από τις ίδιες τις εταιρείες, που τις αναπτύσσουν, και όχι από ανεξάρτητους επιστήμονες. Υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα σχετικά με τους ενδεχομένους κινδύνους, που οφείλεται στην υπάρχουσα ακόμη σημαντική άγνοια, και τον ταχύ ρυθμό ανάπτυξης των καλλιεργειών αυτών. Μερικοί από τους κινδύνους είναι οι ακόλουθοι.
β. Το προστιθέμενο γενετικό υλικό μπορεί να δράσει ως αλλεργιογόνο ή να κωδικοποιήσει επιβλαβείς για τη διατροφή του ανθρώπου παράγοντες.
γ. Τα γονίδια αντίστασης στα αντιβιοτικά, που χρησιμοποιούνται ως δείκτες, μπορεί να περάσουν σε μικροοργανισμούς, που στη συνέχεια μπορεί να προκαλέσουν ανθεκτικές στα αντιβιοτικά λοιμώξεις στον άνθρωπο.
Πέρα από όλα τα ανωτέρω υπάρχει και ένα ηθικό-θεολογικό ζήτημα. Ο άνθρωπος με την επιστήμη του επιχειρεί να καταργήσει την υπό του Θεού δημιουργηθείσα φυσική τάξη στο φυτικό και ζωϊκό βασίλειο, καταργώντας τον φραγμό των ειδών με την ανάμειξη γονιδίων και δημιουργία νέων γενετικά ειδών. Μήπως επιχειρώντας να ιδιοποιηθεί το ρόλο του Θεού-Δημιουργού περνά στην περιοχή της Υβρης, όπως την εννοούσαν οι προγονοί μας; Μήπως ο σύγχρονος άνθρωπος αγνοώντας την υπό του Θεού δοθείσα εντολή του «εργάζεσθαι και φυλάσσειν τον παράδεισον», δηλαδή τον πλανήτη γη, τον καταστρέφει και, ακόμη χειρότερο, επιχειρεί να τον αλλάξει ριζικά;