Ἡ ἐν προκειμένῳ ἀποτίμηση καὶ προειδοποίηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος ἔναντι τοῦ ἐπικίνδυνου φαινομένου τῆς Μασονίας, προέρχεται ἀπὸ τὰ – ἐν πολλοῖς ἄγνωστα καὶ δυσεύρετα – Πρακτικὰ τῆς Προκαταρκτικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Ἁγίων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῆς συνελθούσης ἐν τῇ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾷ Μεγίστῃ Μονῇ τοῦ Βατοπεδίου, ἐπὶ Πατριαρχίας Φωτίου Β΄. Ἡ Ἐπιτροπὴ ἄρχισε τὶς ἐργασίες της τὴν Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς, 8 Ἰουνίου, τοῦ 1930 καὶ συγκρότησε συνολικὰ 15 συνεδρίες ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ Μητροπολίτου Ἡρακλείας Φιλαρέτου.
…Κατὰ τὴν τελευταία, ΙΕ΄ Συνεδρία, στὶς 23 Ἰουνίου 1930, καθορίσθηκε καὶ ἐγκρίθηκε ὁ κατάλογος τῶν θεμάτων, 16 συνολικά, τὰ ὁποῖα θὰ ἔπρεπε νὰ ἀπασχολήσουν τὴν μελλοντικὴ Προσύνοδο (βλ. σελίδες 143-145 τῶν Πρακτικῶν). Ὡς ἕκτο θέμα καταχωρίσθηκε ἡ «Ἐξεύρεσις τρόπου συνεργασίας τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρὸς ἀπόκρουσιν τοῦ ἀθεϊσμοῦ καὶ τῶν διαφόρων πεπλανημένων Συστημάτων, οἷον: Μασωνισμοῦ, Θεοσοφισμοῦ, Πνευματισμοῦ κ.λ.π.» (σελ. 144 τῶν Πρακτικῶν).
Ἆραγε, ἐξακολουθεῖ σήμερα νὰ παραμένει τὸ θέμα τῆς Μασονίας – καὶ μάλιστα ὠς ἐσωτερικοῦ ἐχθροῦ – στὴ λίστα τῶν πρὸς συζήτηση θεμάτων ἀπὸ τὴ σχεδιαζόμενη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ τὶς Διορθόδοξες Προπαρασκευαστικὲς Ἐπιτροπὲς τῶν ἐσχάτων δεκαετιῶν; Ἢ μήπως τὸ ζήτημα «ἐξαφανίσθηκε», ὅπως ἐξαφανίσθηκαν ἢ ἐπιλύθηκαν μὲ μεμονωμένες καὶ ὄχι γενικὰ ὀρθοδόξως ἀποδεκτὲς ἀποφάσεις ἕτερα φλέγοντα θέματα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογίας, ὅπως ὁ τρόπος εἰσδοχῆς τῶν αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν στοὺς κόλπους τῆς Μιᾶς, Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας;
Στὴ σχετικὴ μὲ τὴ Μασονία εἰσήγησή του ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἐπισημαίνει τὰ ἑξῆς σημαντικὰ στοιχεῖα (ἐκ τῆς Συνεδρίας Γ΄· § Η΄Προτάσεις τῆς Σερβικῆς Ἀποστολῆς · Τρίτη, 10η Ἰουνίου 1930):
Κατηγορίες: 
Λέξεις Κλειδιά: 
