Ζούμε στην εποχή της νεωτερικότητας, της οποίας τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά είναι ότι ο άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του καθολικά χειραφετημένο, απελευθερωμένο από οποιαδήποτε αυθεντία, ακόμη και τον ίδιο τον Θεό. Ο άνθρωπος, σύμφωνα και με τα διδάγματα του Διαφωτισμού, στηρίζεται αποκλειστικά στη δική του λογική και προοδεύει συσσωρεύοντας διανοητική γνώση. Κυριαρχεί και εξουσιάζει τη φύση, ενώ δρα με αυτονομία και αυτοδιάθεση, καθυποτάσσοντας μάλιστα και την ετερότητα. Είναι βέβαια αλήθεια, όπως παρατηρεί και ο Αντόρνο, ότι η λογική της ανθρώπινης απελευθέρωσης μετεξελίσσεται στον Διαφωτισμό βαθμιαία σε αυταρχισμό και καταπίεση.

Η νεωτερικότητα βρίσκεται σε ρήξη με την παράδοση και την θρησκεία. Το μεταμοντέρνο ιδίως άτομο αποθεώνει το εφήμερο και το αποσπασματικό, υπονομεύει την αίσθηση της Ιστορίας ως συνέχειας και προβάλλει την αποσπασματικότητα. Η μεταμοντέρνα συνθήκη μεταβάλλει μάλιστα το εγώ σε ένα σύνολο από σκόρπιες ιδιότητες και πρακτικές, αμφισβητώντας την έννοια της προσωπικής ταυτότητας. Ο ατομισμός παρ’ όλα αυτά κυριαρχεί, αποθεώνεται η πρόσκαιρη προτίμηση του υποκειμένου, η δυνατότητα για κάθε λογής «αυτοέκφραση» και «απελευθέρωση. Το υποκείμενο θηρεύει την πρόσκαιρη ηδονή και αναζητεί την ευτυχία στην ενισχυμένη του θέληση και τον βολονταρισμό, ενώ εξυμνείται ο καταναλωτισμός, καθώς πια εκλείπουν ιδανικά και αξίες. Οι λεγόμενες «μεγάλες αφηγήσεις», τόσο της Ιστορίας όσο και της προσωπικής ταυτότητας και συνέχειας, βάλλονται, για να θεωρηθεί τελικά ο εαυτός ως ένα συνονθύλευμα ατάκτως ερριμμένων αντιλήψεων, πίστεων, πρακτικών και δραστηριοτήτων. Τα μείζονα ερωτήματα της γνώσης απαντώνται με κοσμικούς καθαρά όρους και εξοβελίζεται η μεταφυσική και η θεολογία, ενώ κάθε απάντηση σε ερωτήσεις του τύπου «πώς επιτυγχάνουμε την αληθινή γνώση;» ή «πώς μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας;» γίνεται αυτομάτως προβληματική και αμφιλεγόμενη. Ο αστικός εκσυγχρονισμός έχει αποκόψει τον άνθρωπο ακόμη περισσότερο από τις παραδοσιακές του ρίζες και καταβολές, οπότε έχουμε να κάνουμε με την διάλυση της κοινότητας και των συλλογικών παραδόσεων. Διακηρύσσεται ότι δεν υπάρχει μία, αλλά πολλές αλήθειες ταυτόχρονα, ενίοτε και σε σύγκρουση μεταξύ τους και η ελευθερία φθάνει να συνδέεται με την αυθαιρεσία, ενώ το άτομο απαγκιστρώνεται από κάθε κοσμική ιερότητα και κοσμολογική τάξη. Η νεωτερική ελευθερία επέβαλε την αίσθηση του παραλόγου του κόσμου, γέννησε τον υπαρξισμό και την θήρευση του παραλογισμού της πραγματικότητας. Περιγράψαμε μόλις την «μεταμοντέρνα συνθήκη».

Ποια πρέπει να είναι η στάση μας απέναντι στην μοντέρνα και μεταμοντέρνα συνθήκη; Διαβάστε περισσότερα »

Κανόνας ὀρθῆς καὶ ἐποικοδομητικῆς συμπεριφορᾶς Διαβάστε περισσότερα »

Ομιλία του Προηγουμένου τής Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αρχιμ. π. Αιμιλιανού εις την Τράπεζαν της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου κατά την πανήγυριν της μετακομιδής τού ιερού λειψάνου τού Αγίου Νικολάου (20 Μαΐου 1986). Διαβάστε περισσότερα »

Ὅταν λοιπόν κάποιος δέν θέλη νά πάρη φάρμακα, ἤ δέν θέλη νά πάη σέ ἰατρό, οἱαδήποτε καί ἄν εἶναι ἡ ἀσθένειά του, δείχνει πώς διέπεται ἀπό ἀτομοκεντρικό σύστημα ζωῆς, ἤ δείχνει πώς εἶναι ἔνοχος, καί ἑπομένως κρύβεται. Ὅπως, ὅταν ζητᾶς κάποιον καί αὐτός δέν παρουσιάζεται, τόν ξαναζητᾶς καί δέν παρουσιάζεται, λές, κάτι ἔκανε αὐτός, κάτι συμβαίνει, ἔτσι ἀκριβῶς καί ὅποιος ἀπεχθάνεται τόν ἰατρό ἤ τά φάρμακα, εἶναι βαριά ἄρρωστος σωματικῶς, πρό πάντων ψυχικῶς. Εἶναι ἄφρων ἀνήρ, διότι λέγει «ἀνήρ φρόνιμος οὐ προσοχθιεῖ αὐτοῖς». Εἶναι ἄφρων ἀνήρ, ἄφρων γυνή, εἶναι ὁ ἀδιόρθωτος, ὁ ἀμετανόητος, εἶναι αὐτός πού δέν τόν νοιάζει ὁ Θεός, παρά μόνον τόν νοιάζει νά κατευθύνη τό σαρακοφαγωμένο κορμάκι του καί τήν σαρακοφαγωμένη ψυχή του ὅπως αὐτός νομίζει, μή τυχόν καί μπορέση νά βγῆ σέ κάποια ἀκροθαλασσιά. Ἀλλά τό φάρμακο καί ὁ ἰατρός δείχνουν ὅτι καθιστοῦμε διαχειριστήν τῆς ὑπάρξεώς μας τόν Θεόν, ὅτι δέν εἴμαστε ἐμεῖς οἱ κυβερνῆτες τοῦ ἑαυτοῦ μας.

Διαβάστε περισσότερα »