Μιά ἱστορία κι ἕνας λόγος στήν κάθε ἡμέρα τοῦ Σαρανταλείτουργου
[1]
“Καὶ βάδιζα ὅλη τὴν ἡμέρα μου μὲ πολλὲς καὶ θερμὲς προσευχὲς στὸν Θεό, σὲ μία συνεχῆ προσευχή. Τὴν δουλειά μου, τὶς ἐνασχολήσεις μου τὶς συνέπλεκα μὲ μία σκέψη, τὴν σκέψη τῆς ἀγάπης μου στὸν Θεό. Ὅλη μου τὴν ἡμέρα τὴν ἁλάτιζα μὲ τὴν μνήμη τοῦ Θεοῦ, σὰν τὸ φαγητό ποὺ νοστιμίζει μὲ τὸ ἁλάτι. Καὶ ἔνιωθα νὰ ζῶ μὲ τὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ, μία χαρὰ καὶ ἕνα κουράγιο νὰ σκηνώνουν ὁλημερὶς μέσα μου ἀπ’ τὸν Θεό. Καί ἔνιωθα τὸ πρωί, τὸ μεσημέρι, τὸ βράδυ, ὅλη ἡ ἡμέρα μου νὰ εἶναι μία προσευχή, μία ἀέναη παρουσία Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Κι ὅλη τὴ νύχτα μπορεῖ τὸ σῶμα μου νὰ ἀναπαύεται καὶ νὰ κοιμᾶται, ὅμως τὸ πνεῦμα μου ἀγρυπνεῖ καὶ μιλᾶ στὸν Θεό. Καὶ ἡ καρδιά μου γέμιζε μὲ οὐράνια ἀγάπη“.
[2]
ΤΟΙΣ ΕΝΤΕΥΞΟΜΕΝΟΙΣ
Yπάρχει, ἀπὸ αἰῶνες, ἡ εὐλογημένη παράδοση στοὺς κόλπους τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας μας νὰ τελοῦνται στὶς ἐνορίες καὶ στὰ μοναστήρια μας ἱερά σαρανταλείτουργα τὴν περίοδο τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων. Ἡ παράδοση αὐτή στοχεύει στὴ στενότερη σύνδεση τῶν πιστῶν μὲ τὸ Μυστήριο τῆς Ζωῆς, τὴ Θεία Εὐχαριστία, μιά ποὺ λόγω τῆς νηστείας ποὺ ὁρίζει ἡ ἁγία Ἐκκλησίας μας κατά τὴν περίοδο αὐτή, ἀλλά καὶ τῆς γενικότερης ἐγκράτειας, ἡ προσέλευση τῶν πιστῶν στὸ Ποτήριο τῆς Ζωῆς εἶναι εὐκολότερη.
Γιὰ τοὺς καλούς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μας, τοὺς ἱερεῖς μας, ἡ περίοδος αὐτή ἀποτελεῖ μοναδική εὐκαιρία νὰ καλλιεργήσουν πνευματικά τὸ λογικό ποίμνιο ποὺ τοὺς ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστός καὶ ὁ ἐπίσκοπός τους, νὰ τὸ ἀρδεύσουν μὲ νερό ἀπὸ τὶς γάργαρες πηγές τοῦ εὐαγγελικοῦ καὶ πατερικοῦ λόγου καὶ νὰ τὸ ταΐσουν μὲ τὴν Θεία Τροφή τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ ποὺ προσφέρεται σέ αὐτό «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωήν αἰώνιον».
Αὐτόν τὸν ἅγιο στόχο θέτουν πολλοί ἱερεῖς μας κάθε φορά ποὺ τελοῦν σαρανταλείτουργο. Καὶ μὲ πολύ ἀγωνία καὶ λαχτάρα «ὄρθρου βαθέως», μὲ βροχές καὶ μὲ χιόνια, μὲ κόπο καὶ πόνους, ὁδηγοῦν τὰ βήματά τους στὸ ποθητό θυσιαστήριο γιὰ νὰ μεταδώσουν τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ στὸ ἅγιο λεῖμμα, στοὺς λίγους πιστούς ποὺ θά ὁδηγήσουν τὰ βήματά τους στὸν ἱερό Ναό.
Αὐτόν τὸν στόχο θέτει καὶ ὁ ἐκλεκτός συνεργάτης μας στὸν ἀμπελῶνα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας μας Ἀρχιμ. Σεβαστιανός Τοπάλης, ἱεροκήρυξ καὶ Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος Ἀμυνταίου κάθε φορά ποὺ τελεῖ σαρανταλείτουργο. Καρπός δὲ αὐτῆς τῆς ποιμαντικῆς μέριμνας καὶ ἀγωνίας του εἶναι τὸ παρόν πόνημά του μὲ τὸν εὔστοχο τίτλο «ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ».
Ὡς ἐπίσκοπός του, μὲ βαθιά ἰκανοποίηση συγχαίρω τὸν π. Σεβαστιανό γιὰ τὸν νέο πνευματικό ἀμητό του καὶ εὔχομαι πλούσια ἀνταπόδοση στοὺς κόπους του, παραδίδουμε δὲ τό «ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ» στοὺς ἐκλεκτούς ἀναγνῶστες μὲ τὴν προτροπή νὰ γίνει ἀχώριστος σύντροφός τους στὴν πορεία τους πρός τὴν Μεγάλη ἑορτή τῶν Χριστουγέννων.
Ἔγγραφον ἐν τῷ προσωρινῷ ἐπισκοπείῳ Φλωρίνης τῇ 15ῃ Νοεμβρίου 2010, ἀρχή τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων
Ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπῶν καὶ Ἑορδαίας
† ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ
[3]
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
H Θεία Λειτουργία ὁ τόπος τοῦ Θεοῦ, εἶναι ὁ Οὐρανὸς στὴν γῆ, ἡ γεύση τοῦ Παραδείσου. Ἐκεῖ σὲ κάθε ἐπισυναγωγὴ ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι “ὁ προσφερόμενος καὶ προσδεχόμενος καὶ διαδιδόμενος”, εἶναι “ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος”. Προσφέρεται εἰς βρῶσιν στοὺς πιστοὺς ὡς Ἅγιος Ἄρτος μὲ δύο μορφές. Τρέφονται οἱ πιστοὶ κατὰ πρῶτον μὲ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ κατὰ δεύτερον μὲ αὐτὸ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός μας εἶναι “ὁ Ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς”. Κατὰ τὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας συμπυκνώνεται ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ. Στὴν Μικρὴ Εἴσοδο μὲ τὸ Εὐαγγέλιο βγαίνει ὁ Κύριος στὸν κόσμο γιὰ νὰ κηρύξει καὶ νὰ θρέψει τοὺς πιστοὺς μὲ τὸν λόγο του, καὶ στὴν Μεγάλη Εἴσοδο σηκώνει τὸν Σταυρό του καὶ ὁδηγεῖται στὴν Θυσία Του καὶ τρέφει τοὺς πιστοὺς μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του, μὲ Αὐτὸ τὸ Σῶμα ποὺ εἶναι πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ μὲ αὐτὸ τὸ Αἷμα ποὺ τρέχει ἀπὸ τὴν πλευρά Του. Εἶναι ἡ μετάγγιση τοῦ ἰδίου ἑαυτοῦ Του, τῆς Θεανθρώπινης ὑπόστασής Του στὰ παιδιά Του γιὰ νὰ ἀνασταίνονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ζοῦν αἰώνια. Ὁ πιστὸς δὲν πηγαίνει στὴν Θεία Λειτουργία γιὰ νὰ προσευχηθεῖ μόνο, ἀλλὰ κυρίως γιὰ νὰ τραφεῖ μὲ τὸν διφυῆ αὐτὸν Ἅγιο Ἄρτο ἀπὸ τὸν Μέγα Ἀμφιτρύωνα Χριστό, ποὺ στρώνει τὴν Τράπεζά του στὸν Ναό Του.
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ στὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι ἀπαραίτητο γεγονός. Εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἀπουσιάζει ὁ λόγος ποὺ πραγματικὰ ἀνασταίνει τὸν ἄνθρωπο σὲ μία πνευματικὴ ἀναγέννηση καὶ ἀναζωπύρωση. Αὐτὸς ὁ λόγος ἀλλοιώνει τὰ φρονήματα πρὸς εὐσέβεια, καλλιεργεῖ τὴν μετάνοια καὶ ἑτοιμάζει τὶς ψυχὲς γιὰ νὰ δεχτοῦν μὲ φόβο Θεοῦ καὶ πόθο Θεοῦ τὸν Χριστὸ μὲ τὴν Θεία Κοινωνία. Ἡ ἔλλειψη τοῦ λόγου μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει ὅλη τὴν σύναξη σὲ μία τυπικὴ ἢ καὶ ἐθιμοτυπικὴ παρουσία χωρὶς συναίσθηση καὶ ἐσωτερικὸ βίωμα. Ἡ ἄγνοια καὶ ἡ ἀπουσία του δημιουργεῖ φτώχεια πνευματικὴ καὶ ἀφήνει χῶρο νὰ εἰσέλθουν προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες μὲ τὸ ἔνδυμα τῆς πίστεως. Ἔτσι στὸ Σαρανταλείτουργο ποὺ κυρίως τελεῖται στὴν Σαρακοστὴ τῶν Χριστουγέννων, οἱ πιστοὶ ἔχουν τὴν ἱερὴ συνήθεια νὰ συμμετέχουν καθημερινὰ μὲ ὅλη τὴν ἀγάπη τους. Δὲν μπορεῖ νὰ τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία μὲ μία γρηγοράδα γιὰ νὰ τελειώσουμε καὶ νὰ κάνουμε τὸ χρέος, οὔτε καὶ εἶναι κάτι μαγικό ποὺ πρέπει νὰ τελεσθεῖ χωρὶς τὴν συνεχῆ Θεία Κοινωνία τῶν πιστῶν. Οὔτε ὅμως καὶ μποροῦμε νὰ ξεκόψουμε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ μὴν ἀργήσουμε. Εἶναι ἕνα ἀναπόσπαστο μέλος τῆς Ἱερῆς αὐτῆς Συνάξεως. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ “πλουσίως” ἐνοικεῖ μέσα στοὺς πιστούς.
Πάνω σ’ αὐτές τὶς σκέψεις καὶ μέσα ἀπὸ μία ποιμαντικὴ ἀγωνία προσφέρεται τὸ βιβλίο αὐτὸ γιὰ τὴν ὠφέλεια τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι κηρύγματα ποὺ δουλεύτηκαν στὴν καθημερινὴ Θεία Λειτουργία τοῦ Σαρανταλείτουργου τῶν Χριστουγέννων. Τὸ καθένα του περιέχει μία ἐναρκτήρια διήγηση ἀπὸ τὸν χῶρο τοῦ Γεροντικοῦ καὶ μετὰ ἀκολουθεῖ μικρὴ ἀνάλυση μὲ πατερικὴ καὶ ἁγιογραφικὴ διδασκαλία. Εἶναι καρπὸς ἐναγωνίου κηρυκτικοῦ πόθου καὶ διακονίας τῶν ψυχῶν. Πιστεύουμε μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, πὼς θὰ εἶναι ἕνα πρακτικὸ βοήθημα γιὰ τοὺς ἀδελφοὺς Ἱερεῖς, καθὼς καὶ ἕνα μοίρασμα λόγου Θεοῦ μὲ τοὺς ἀδελφοὺς πιστούς. Ἡ ὅλη ἐπιμέλεια καὶ συγγραφὴ τῶν κειμένων ἦταν καρπὸς παραμονῆς στὸ κελί μου, οἰκουρῶν λόγῳ ὑγείας.
Ἀμύνταιο 20 Ἰουλίου 2010 Τοῦ Προφήτου Ἠλίου πυρφόρου καὶ ζηλωτοῦ
[4]
Περιεχόμενα
1. Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή
2. Ἀνεβαίνοντας μία ψυχὴ στὸν Οὐρανὸ
3. Ἀνεξικακία καὶ ἐπιείκεια
4. Ἡ ἀγάπη ὑπομένει
5. Τὰ δάκρυα τῆς ἀγάπης
6. Ἡ θυσία τοῦ ἑαυτοῦ μας
7. Οἱ καλὲς καὶ οἱ κακὲς μας συζητήσεις
8. Τρεῖς λόγοι φυγῆς
9. Τὰ σκεπάσματα τῆς ταπείνωσης
10. Τὸ πανέρι μὲ τὰ σταφύλια
11. Μπροστὰ στὸ δικαστήριο τοῦ Θεοῦ
12. Ἡ γκρίνια στὸ φαγητὸ καὶ στὴν νηστεία
13. Τὸ καλύβι μας
14. Φιλώντας τὸ χέρι τοῦ κλέφτη
15. Ἡ εὐγένεια καὶ ἡ ὑπομονὴ τῆς ἀγάπης
16. Ὁ κόπος τῆς ἀφανοῦς ἀγάπης
17. Τὸ ζεστὸ ψωμὶ καὶ ὁ ἀσκητὴς
19. Ὁ κανόνας τῆς ἀγάπης
20. Ὁ χρόνος τῆς μετανοίας
21. Τὸ μαρτύριο τῆς μετανοίας «Τμηθεὶς μεληδὸν»
22. Ἡ κοίμηση τοῦ Ἁγίου
23. Αὐτοεγκατάλειψη
24. Ἡ θεοεγκατάλειψη
25. Κάθε ἡμέρα
26. Τὸ χάρισμα τῆς προσευχῆς
27. Τοῦτο εἶναι ἐξομολόγηση
28. Τὸ Βρέφος
29. Κατάμαυρα πρόσωπα
30. Τὰ δαιμόνια τῆς Νηστείας
31. «Μὴ λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον» [5]
32. Ὁ σαλὸς
33. Τὸ χάρισμα τῆς ἀγάπης
34. Τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα [6]
35. Ὁ σκύλος
36. Ἡ εὐχαριστία
37. Ἀκηδία
38. Τὸ σβησμένο ἡφαίστειο
39. Ὁ χειρότερος ἐχθρὸς
40. Ἡ συμπροσευχὴ [7]
[8]
Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ: “Θερμές ευχαριστίες στον συγγραφέα του βιβλίου, αρχ. Σεβαστιανό, Αρχιερατικό Επίτροπο Αμυνταίου, που μας έδωσε ευλογία για την παρουσίαση του πονήματός του”.