κενοδοξία

Η απόκρυφος περιαυτολογία (Αρχ. Σεβαστιανός Τοπάλης)

Έρχονται στιγμές που μπαίνεις σε μία χαρισματική αυτοσυνειδησία και αντιλαμβάνεσαι μέσα σου ένα τεράστιο κενό, που πάει να σε αποπνίξει και να σε απελπίσει. Διαπιστώνεις ότι βρισκόσουν σε έναν φαύλο κύκλο κενοδοξίας και μέσα σε μία άδηλη λατρεία και προβολή του εαυτού σου. Ύπουλα βλέπεις να δουλεύει μέσα σου μία μυστική και απόκρυφη περιαυτολογία. Μέσα στην καθημερινή δουλειά και στον αγώνα και τον κόπο συλλαμβάνει κανείς τον εαυτό του να κινείται σ’ αυτή την ψευδαίσθηση… να κτίζεται το μεγάλο ψέμα μέσα του. Είναι ο βάτραχος που κοάζει με τόσο άγαρμπο τρόπο μέσα στα λιμνάζοντα ύδατα της υπερηφάνειας αφαιρώντας κάθε χαρά της ταπεινής προσευχής του ανθρώπου του Θεού. Και νιώθει να χάνει τον Θεό και την χάρη Του να απομακρύνεται. Ένα ξεκλέψιμο του διάβολου. Και τι τραγικό να υπηρετείς τον εαυτό σου και να λατρεύεις το είδωλό σου και να στήνεις τον αυτοθαυμασμό σου με ένα κυνηγητό επαίνων των άλλων και σε μία σκληρή σύγκριση και αντιπαράθεση με τους άλλους! Ματαιότητα που πνίγει και αφαιρεί την χαρά της καθάριας αγάπης και της ειλικρινούς προσφοράς. Και η απόκρυφη περιαυτολογία δεν είναι μόνο στα λόγια, αλλά κυρίως σε έναν απόκρυφο και άδηλο τρόπο ζωής. Μπορεί να είναι κάποιος χριστιανός και άνθρωπος της προσφοράς, αλλά μέσα του να κρύβει την άβυσσο της αυτοπροβολής και της υπερηφάνειας. Κι’ αυτό είναι ο πιο ύπουλος εχθρός που δόλια βάζει τον άνθρωπο να δουλεύει για τον εαυτό του, να τον τρέχει και να τρέχει στην πιο άγια προσφορά μόνο και μόνο για να νιώσει μία εσωτερική ικανοποίηση. Και στήνει το αυτί του για να ακούσει τυχόν επαίνους είτε από τον αυτοθαυμάζοντα εαυτό του είτε από τον διπλανό του, και να χαρεί για να συνεχίσει. Βέβαια, μπορεί να κινιόταν με μία ταπεινοσχημία και ευλάβεια επίπλαστη, αλλά όλο αυτό που έκτιζε ήταν η μεγάλη απάτη, η αθλία απόκρυφη περί του εαυτού του ενασχόληση και δόξα. Δεν μπορεί να είναι χαρούμενος και ειρηνικός, αλλά παλεύει πάντα σε μία αγωνία παρουσίας του προσώπου του. Πόσο δύσκολα να έρχεται μία στιγμή και να σκοντάφτει μπροστά σε ένα τεράστιο βουνό, που μέχρι τώρα το προσπερνούσε και δεν το έβλεπε… Παλεύοντας να υπάρξει σαν πρόσωπο και καλύπτοντας τα κενά και την ανασφάλειά του, όλα τα έβαζε κάτω από την υπηρεσία της ανάδειξης και προβολής του εαυτού του. Διαβάστε περισσότερα »

Κυριακή Ζ’ Ματθαίου: Ομιλία κατά της κενοδοξίας (Αρχιεπίσκοπος Αστραχάν και Σταυρουπόλεως Νικηφόρος Θεοτόκης)

(Ματ. 9, 27-35)

– Τα θαύματα λύχνος φωτίζων, και μαγνήτις εφέλκουσα την καρδίαν του ανθρώπου εις την εις Χριστόν πίστιν. Δεν είναι τότε παράδοξο ο Ιησούς να εμποδίζει των θαυμάτων την ανακήρυξη; Γιατί άραγε;

– Η κενοδοξία νεκράν ποιεί την πίστην.

– Πρώτον πάντων των προαιρετικών παθών αναφαίνεται εις τον άνθρωπον της κενοδοξίας το πάθος.

– Η κενοδοξία βρίσκει στον κάθε άνθρωπο ύλη εις την οποία γεννάται και τρέφεται.

– Είναι τέτοια η δύναμις της κενοδοξίας, που ακόμα κι αν ο άνθρωπος δεν έχει τίποτα καλό να καυχηθεί, τότε αυτή βλάπτει την φαντασία!

– Η κενοδοξία κατακυριεύει τον άνθρωπο σχεδόν ανεπαισθήτως.

– Όταν μετερχώμεθα ή το κάλλος ή τον πλούτον ή την σοφίαν, ή την αρετήν, ίνα δοξασθώμεν υπό των ανθρώπων, τότε ο Θεός διασκορπίζει και αφαιρεί αφ’ ημών τα αγαθά ταύτα, ημείς δε μένομεν γυμνοί και κατησχυμμένοι. Αξίζει όμως τέτοια καταδίκη για μια ματαιοφροσύνη που κανέναν δεν αδικεί; Ή μήπως αδικεί;

– Ποιό είναι το πνεύμα και ποιό το σώμα της αρετής;

– Μπορεί ο σκοπός μιας πράξεως να μεταβάλλει την αρετή σε κακία και την κακία σε αρετή; Διαβάστε περισσότερα »

Η θεραπευτική της κενοδοξίας και της υπερηφανίας: Η ταπείνωση (Jean Claude Larchet)

1. Η θεραπευτική της κενοδοξίας Περιγράφοντας την κενοδοξία, είδαμε, ότι αποτελεί ένα πάθος ιδιαίτερα λεπτό, δύσκολο ν’ αναγνωριστεί και ικανό να περιβάλλεται πολλές μορφές και να επιτίθεται στον άνθρωπο από πολλές πλευρές. Ο Αγιος Ιωάννης Σιναΐτης τη θεωρεί ως την πιο δύσκολη και επικίνδυνη απ’ όλες τις πα­γίδες. Η θεραπευτική έναντι της συγκεκριμένης πνευματικής νόσου αποδεικνύεται λοιπόν ότι είναι εξαρχής ιδιαίτερα λε­πτή: και τόσο περισσότερο μάλιστα, καθώς το πάθος τροφο­δοτείται ακόμη και απ’ όσα κάνουμε για να το πολεμήσουμε και ενισχύεται από την ήττα και την καταστροφή του, όπως εξηγεί ο Αγιος Ιωάννης Κασσιανός: Όλα τα κακά εξασθε­νούν μόλις κυριαρχήσουμε σ’ αυτά και όταν ηττηθούν αποδυ­ναμώνονται μέρα με τη μέρα […]. Η κενοδοξία, μόλις νικηθεί (από κάποιον), ανορθώνεται και επανέρχεται για να τον πο­λεμήσει αγριότερα και ενώ τη θεωρούμε αδύναμη και μισο­πεθαμένη, αυτή μπροστά στο κατώφλι του θανάτου αναλαμ­βάνει τις δυνάμεις της. Οι υπόλοιπες κακίες προσβάλλουν γενικά μόνο όσους έχουν ήδη νικηθεί· όμως αυτή εδώ κατα­διώκει σκληρότερα τους νικητές της, και όσο δυναμικότερα την πιέζει και τη στριμώχνει κάποιος, τόσο περισσότερο επωφελείται η κενοδοξία από την έπαρση και την αλαζονία του νικητή της, ώστε να (του) αντεπιτεθεί βιαιότερα. Έτσι η κε­νοδοξία εξαπατά ανελέητα όσους δεν περιμένουν την επίθε­σή της και δεν παίρνουν τα μέτρα τους. Εκείνος που αναλαμβάνει τη θεραπευτική της κενοδο­ξίας θα πρέπει λοιπόν να δείχνει από την αρχή ως το τέλος μεγάλη πνευματική διάκριση και συνεχή νήψη και εγρήγορ­ση (Πρβλ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΟΣ, ΙΩ­ΑΝΝΗΣ ΣΙΝΑΪΤΗΣ, Κλίμαξ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΖΗΣ, Επιστολή). Διαβάστε περισσότερα »

Η κενοδοξία (Jean Claude Larchet)

Η κενοδοξία, που απαντάται και ως ματαιοδοξία είναι ιδι­αίτερα σημαντικό πάθος και πηγή πολλών άλλων νόσων της ψυχής. Ο Αγιος Ιωάννης Κασσιανός σημειώνει ότι εμφανί­ζει ποικιλία μορφών, διαιρείται σε διάφορα είδη, όμως συνο­ψίζεται σε δύο γένη, τα οποία θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως δύο βαθμίδες. Διαβάστε περισσότερα »