«Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. Ε΄.)

 

Ἀπό τό βιβλίο «Πνευματικές Νουθεσίες»

Ὁσίου Μακαρίου τῆς Ὄπτινα

(ἀποσπάσματα ἐπιστολῶν)

 

Πειρασμοί

 

Νά θυμᾶσαι ὅτι σέ μιά ἀγαθή ἐνέργεια πάντοτε προηγοῦνταιἀκολουθοῦν πειρασμοί. Καί στίς δυό περιπτώσεις παραχωροῦνται ἀπό τό Θεό. Μόνο μ᾿ αὐτό τόν τρόπο ἡ ἀρετή, πού δοκιμάζεται μέ τή συγκεκριμένη αὐτή ἐνέργεια, μπορεῖ νά ἐπιβεβαιωθεῖ, νά παγιωθεῖ καί νά ἰσχυροποιήθεῖ.

 

Ἡ ξεγνοιασιά καίἄνεση ἀποκοιμίζουν καί διασποῦν τήν ψυχή, ἐνῶ οἱ πειρασμοί τή δυναμώνουν καί τή φέρνουν πιό κοντά στό Θεό. Γι᾿ αὐτό, ὅταν κάποτε ἕνας ἀσκητής εἶδε τόν ὑποτακτικό του νά ταλαιπωρεῖται ἀπό τούς πειρασμούς καί τόν ρώτησε «Θέλεις νά παρακαλέσω τό Θεό νά σέ λυτρώσει ἀπό τόν πόλεμο;», ὁ ὑποτακτικός σοφά ἀποκρίθηκε: «Ἄν καί κοπιάζω, γέροντα, ὅμως βλέπω καρπό ἀπό τόν κόπο μου. Αὐτό νά παρακαλέσεις καλύτερα τό Θεό: Νά μοῦ δώσει ὑπομονή». Καί ὁ γέροντας τοῦ είπε: «Σήμερα κατάλαβα ὅτι προόδεψες».

 

*

 

Παραπονιέσαι ὅτι σέ βασανίζει μιά ἀκατανίκητη ὀκνηρία. Αὐτός ὁ πειρασμός συχνά μαστίζει ἐκείνους πού ἀναλαμβάνουν τόν πνευματικό ἀγώνα. Γιά τήν ἀπαλλαγή μας ἀπό τήν ὀκνηρία οἱ Πατέρες συνιστοῦν νά καλλιεργήσουμε μέσα μας τή μνήμη τοῦ θανάτου καί τῆς Κρίσεως, μέ τά δύο ἐνδεχόμενά της: τήν αἰωνια κόλαση ἤ τήν αἰώνια μακαριότητα. Οἱ Πατέρες λένε πώς ὅταν ἡ μνήμη τοῦ θανάτου συζευχθεῖ μέ τή βαθιά ταπείνωση, ἑλκύει ἐπάνω μας τή χάρη τοῦ Θεοῦ τόσο πλούσια, ὥστε ἐλευθερωνόμαστε ἐντελῶς ἀπό τήν ὀκνηρία.

 

*

 

Βλέπεις ὅτι ξαφνικά, μ᾿ ἕναν ἀπρόβλεπτο τρόπο, ὁ φιλάνθρωπος Κύριος ἔλυσε τά πολύπλοκα μπερδέματα τῶν ζοφερῶν πειρασμῶν σου. Ταυτόχρονα σέ χαρίτωσε μέ τέτοια δύναμη, ὥστε νά δέχεσαι τώρα μ᾿ εὐγνωμοσύνη ὅλες τίς δοκιμασίες, ὄχι μόνο τίς τωρινές, μά καί τίς τυχόν μελλοντικές. Ἔτσι εἶναι ἡ καρδιά ἑνός ἀνθρώπου, πού, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, πέθανε γιά τά σαγηνευτικά δολώματα τοῦ κόσμου· πού ἐλευθερώθηκε ἀπό κάθε ματαιόδοξη ἐπιδίωξη, κάθε αἰσθησιακή ἀπόλαυση, κάθε ἐνδιαφέρον γιά χρυσάφι καί ἀσήμι.

 

*

 

Εἶσαι τρομερά ἀναστατωμένος, ἐπειδή δέν μπορεῖς ν᾿ ἀναχαιτίσεις τό ὁρμητικό κύμα τῶν βλάσφημων λογισμῶν σου κατά τοῦ Κυρίου μας. Πίστεψέ με, δέν εἶσαι ἔνοχος γι᾿ αὐτές τίς βλασφημίες. Ὁ καρδιογνώστης Κύριος γνωρίζει πώς δέν εἶσαι ἐσύ, ἀλλά ὁ διάβολος πού τίς ἐπινοεῖ καί τίς φυτεύει στό νοῦ σου. Ἐσύ δέν συμμετέχεις στό σχηματισμό τους, καί γι᾿ αὐτό δέν ἔχεις εὐθύνη. Ἀλλά ὅταν σέ ἐξουθενώνει ἡ ταραχή καίἀπελπισία, ὁ πονηρός χαίρεται . Καί ξετυλίγει βιαστικά μπροστά σου ἕνα ἀκόμα πιό πλούσιο καί στολισμένο χαλί βλάσφημων λογισμῶν.

Ἡ συμβουλή μου εἶναι: Ἀρνήσου σταθερά νά δέχεσαι τούς ψιθυρισμούς του, ὅτι αὐτοί οἱ λογισμοί ἀποτελοῦν ἁμαρτίες δικές σου. Προσπάθησε ν᾿ ἀποκτήσεις πάλι τήν αὐτοκυριαρχία σου καί τήν ἐσωτερική σου γαλήνη. Καί σύντομα θά χαθοῦν.

Οἱ βλάσφημοι λογισμοί γεννιοῦνται ἀπό τήν ὑπερηφάνεια, καί συνήθως μᾶς πολεμοῦν ὅταν ἐφησυχάσουμε, ἔχοντας τήν ψευδαίσθηση ὅτι ζοῦμε ὅπως θέλει ὁ Θεός ἤ ὅτι προοδεύουμε πολύ στήν προσευχή, καθώς καί ὅταν καταδικάζουμε τούς ἄλλους γιά χλιαρότητα. Ἡ τιμωρία γιά κάτι τέτοιες ἁμαρτίες εἶναι ἡ παραχώρηση πού κάνει ὁ Θεός στό δαίμονα τῆς βλασφημίας νά γλιστρήσει μέσα μας.

Ἔχε ταπεινή γνώμη γιά τόν ἑαυτό σου καί τή ζωή σου, κόψε τήν κατάκριση, καί μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, οἱ πονηροί λογισμοί θά σ᾿ ἐγκαταλείψουν. Θά προσευχηθῶ νά τό κάνουν σύντομα.

 

*

 

Πρόσεξε καλά, μήν ἐπιχειρεῖς σωματικές καί πνευματικές ἀσκήσεις πού ξεπερνοῦν τήν ἀντοχή σου. Καί ἀφοῦ ταλαιπωρεῖσαι ἀπό πονηρούς λογισμούς, γνώριζε ὅτι ἁπλή προσβολή δέν εἶναι ἁμαρτία. Μέ τήν προσβολή δοκιμάζεται μόνο ἡ ποιότητα τῆς προαιρέσεως καί τῆς ἀγωνιστικότητός μας. Εἴμαστε ἐλεύθεροι νά ὑποκύψουμε στήν προτροπή τῶν λογισμῶννά τούς ἀπομακρύνουμε. Ὅταν ὅμως ἕνας δαιμονικός λογισμός, μετά τήν προσβολή, γίνει ἀποδεκτός καί συμπλεχθεῖ μέσα μας μέ τό ἀντίστοιχο πάθος, τότε ἔχουμε ἁμαρτήσει καί πρέπει νά μετανοήσουμε.

Ὅταν δέν αἰσθανόμαστε ἀρκετά δυνατοί γιά νά πολεμήσουμε μόνοι ἐναντίον τέτοιων σύνθετων καί πολύπλοκων λογισμῶν, ἄς προσευχόμαστε γιά βοήθεια στόν Κύριό μας Ἰησοῦ καί τήν Κυρία Θεοτόκο. Καί ἀφοῦὑπερηφάνεια εἶναι πάντα τό ἔδαφος ὅπου πατοῦν καί νικοῦν οἱ πονηροί λογισμοί, τό καλύτερο πού ἔχουμε νά κάνουμε εἶναι νά ταπεινώνουμε συστηματικά τόν ἑαυτό μας.

 

*

 

ἀββᾶς Ἰσαάκ λέει πώς ὅταν ἕνας ἄνθρωπος ταπεινώνεται βαθιά, χάρη τοῦ Θεοῦ τόν τυλίγει.

Ποθεῖς τήν εἰρήνη τοῦ νοῦ, τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς, καί δέν μπορεῖς νά τή βρεῖς; Ἀλλά ἴδιος Κύριός μας λέει ποῦ καί πῶς πρέπει ν᾿ ἀναζητήσουμε αὐτή τήν εἰρήνη, πού εἶναι πάντα μιά μεγάλη ἀμοιβή κι ἕνα μεγάλο δῶρο Ἐκείνου σέ ὅσους Τόν ἀκολουθοῦν: «Ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν» (Ματθ. 11. 29).

Ἀλλά κανείς δέν μπορεῖ νά φτάσει στήν κορυφή αὐτή τῆς ψυχικῆς εἰρήνης καί ἀναπαύσεως, παρά μόνο μέσ᾿ ἀπό τήν καρτερική ὑπομονή μεγάλων θλίψεων.
Ὁ Κύριός μας, ἐξάλλου, ἔκανε τό ἴδιο πολύ πρίν πεθάνει πάνω στό σταυρό. Χλευάσθηκε, διασύρθηκε, ταπεινώθηκε, πειράσθηκε. Καί μέ ἰδιαίτερη φροντίδα οἰκοδόμησε γιά μᾶς ἕνα πρότυπο ζωῆς. Φιλοτέχνησε μιάν εἰκόνα τῆς δικῆς Του ζωῆς πάνω στή γῆ, πού ὅλοι μας πρέπει μέ ἀγώνα νά μιμηθοῦμε.

Διάβασε τούς ἀσκητικούς λόγους 48 καί 49 τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ. Ἀπ᾿ αὐτούς θά μάθεις πόσο ἀναγκαῖοι εἶναι οἱ πειρασμοί, καί ὅτι παραχωροῦνται γιά ν᾿ ἀποκτοῦμε πνευματική πεῖρα καί νά γινόμαστε ἱκανότεροι στόν πόλεμο ἐναντίον τους. Ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ στούς λόγους αὐτούς ἀσχολεῖται περισσότερο μέ τούς πειρασμούς τοῦ πνεύματος, ἀλλά ὅσα λέει μποροῦν νά φανοῦν χρήσιμα καί γιά τούς πειρασμούς τοῦ σώματος.

Ὅπως οἱ πολεμιστές κερδίζουν μετάλλια καί παράσημα, ὅταν ἐπανειλημμένα ἀποδείξουν τήν ἑτοιμότητα καί τήν αὐτοθυσία τους, ἔτσι κι ἐμεῖς, σάν πνευματικοί πολεμιστές, θά κερδίσουμε τούς καρπούς τῶν ἀγώνων μας μετά ἀπό πόλεμο ἡρωϊκό ἀλλά μακροχρόνιο. Τήν πιό λυσσαλέα μάχη θά τή δώσουμε ἐναντίον τῆς ὑπερηφάνειας, μέ ὅλες τίς μορφές καί τά συμπτώματά της – τό θυμό, τή ματαιοδοξία, τή μνησικακία, τό φθόνο. Ὅταν αὐτά τά καταστείλουμε, τότε κερδίζουμε τήν καλύτερη ἀμοιβή μας: τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς.

 

*

 

Ἡ περιγραφή τῆς καινούργιας πνευματικῆς σου καταπτώσεως, αὐτή ἡ θύελλα τῶν παθῶν, πού ἔχει σαρώσει ἐντελῶς ἀπό μέσα σου τήν εἰρήνη, μοῦ σφίγγει τήν καρδιά. Ἡ συμπάθεια καί ἡ συμπαράστασή μου εἶναι μεγάλες. Ἀλλά εἶναι μάταιο νά νομίζεις ὅτι μπορῶ νά σοῦ προσφέρω τήν παραμικρή βοήθεια, χωρίς τή συνδρομή τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου μας καί χωρίς μιά γενναία προσπάθεια ἀπό τή δική σου πλευρά. Μιά προσπάθεια στήν ὁποία πρέπει νά εἶσαι ἕτοιμος νά πέσεις μέ ὅλη σου τή διάθεση καί ὅλες σου τίς πνευματικές δυνάμεις.

Θυμήσου τί λέω συχνά: Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ὁ πρόδρομος κάθε πτώσεως. Ἐπειδή ἀμέλησεςκαί ἀρνήθηκες νά πολεμήσεις τά πάθη σου, ὅταν ἀκόμα ἦταν μικρά καί ἀνίσχυρα, τώρα κυκλώθηκες ἀπό πάθη γιγαντωμένα καί πανίσχυρα.

ἀββᾶς Δωρόθεος διηγεῖται πώς κάποιος μεγάλος γέροντας βρέθηκε κάποτε μέ τούς μαθητές του σ᾿ ἕνα τόπο μέ κυπαρίσσια, μικρά καί μεγάλα. Ἔδειξε τότε σ᾿ ἕναν ἀπό τούς μαθητές του κάποιο μικρό κυπαρισσάκι καί τοῦ είπε: «Ξερίζωσέ το!». Ἀμέσωςἀδελφός τό ξερίζωσε εὔκολα, μέ τό ἕνα μόνο χέρι. Μετά τοῦ δείχνει κάποιο ἄλλο, κάπως μεγαλύτερο, καί τοῦ λέει: «Ξερίζωσε καί τοῦτο!». Ὁ ἀδελφός, ἀφοῦ τό κούνησε καί μέ τά δυό του χέρια, τό ξερίζωσε κι ἐκεῖνο. Πάλι καί πάλι ἔδωσε ὁ γέροντας τήν ἴδια ἐντολή στόν ὑποτακτικό του, δείχνοντάς του ὅλο καί μεγαλύτερα κυπαρίσσια. Κι ἐκεῖνος, μέ πολύ κόπο καί ἱδρώτα, ξερίζωσε καί τό τέταρτο. Στό πέμπτο ὅμως ἀπέτυχε: Ἦταν ἀρκετά μεγάλο κι εἶχε βαθιές ρίζες. Τότε ὁ γέροντας πρόσταξε ἕναν ἄλλο ἀδελφό νά τόν βοηθήσει. Ὅταν προσπάθησαν κι οἱ δυό μαζί, κατάφεραν νά τό ξεριζώσουν. «Νά, ἀδελφοί μου», εἶπε κατόπιν ὁ γέροντας, «ἔτσι συμβαίνει καί μέ τά πάθη. Ὅσο εἶναι μικρά, μποροῦμε μέ πολύ μικρό κόπο νά τά κόψουμε, ἄν βέβαια θέλουμε. Ἄν ὅμως ἀμελήσουμε, τότε αὐτά ριζώνουν βαθιά μέσα στήν ψυχή μας. Καί ὅσο πιό βαθιά ριζώσουν, τόσο περισσότερο κόπο χρειάζονται γιά νά ξεριζωθοῦν. Ἄν μάλιστα ἀναπτύξουν πολύ βαθιές ρίζες, δέν μποροῦμε πιά, ὅσο κι ἄν κοπιάσουμε, νά τά κόψουμε μόνοι μας. Χρειαζόμαστε, μαζί μέ τήν ἐνίσχυση τοῦ Θεοῦ, καί τή βοήθεια μερικῶν ἁγίων, πού θά μᾶς συμπαρασταθοῦν».

Ζήτησε λοιπόν κι ἐσύ τώρα τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων. Ζήτησε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν οὐράνια ἐνίσχυση ὅλες οἱ μάχες μποροῦν νά κερδιθοῦν. Κατάφευγε πάντοτε στόν Κύριο, καί στίς πιό δύσκολες περιστάσεις πέσε στά πόδια Του καί κραύγασε σάν τόν προφήτη:

«Ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι!» (Ψαλμ. 6. 3).

Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά κάνει τά πάντα. Καί θαύματα – τό ξέρεις. Ἐμεῖς ὅμως ἄς ταπεινώνουμε τούς ἑαυτούς μας, ἄς ἀποφεύγουμε τήν κατάκριση κι ἄς ἀποδεχόμαστε μέ πνεῦμα ἀγάπης καί ἀφοσιώσεως ὅλα ὅσα ὁ Θεός στέλνει γιά τή βελτίωσή μας.

*

Ὅταν κυκλώνεσαι ἀπό τούς πειρασμούς, νά προσεύχεσαι στό Θεό γιά θάρρος καί δύναμη, ὥστε νά κρατηθεῖς ἀκλόνητος. Θυμήσου: ὑπάρχει αἰωνιότητα!

 

Τέλος καί τῷ Θεῷ Δόξα!

 

 

 

 

 

 


ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ

ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ


Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδειἹερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://HristosPanagia3.blogspot.com