ΧΗΜΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΑΕ

 

ΦΑΚΕΛΟΣ ΝΤΟΠΙΝΓΚ

 

Η ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ, ΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΚΑΙ Η ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΡΕΚΟΡ

 

Φαρμακοβιομηχανίες, σπόνσορες, μεσάζοντες προπονητές –γκουρού, χημικοί, βιοτεχνολόγοι, γιατροί και αθλητές είναι τα διαπλεκόμενα μέρη μιας «ευρύτατης συνωμοσίας» που ακούει στο όνομα business των αθλητών-supermen.

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΡΑ

 

 

 

Eνώ εμείς οι Αθηναίοι καταπί­νουμε, καταχρεωμένοι μα εθνικώς υπερήφανοι, τη σκόνη των ολυμπιακών έργων, ένα γνή­σιο χιτσκοκικό θρίλερ δονεί συ­θέμελα την παγκόσμια βιομη­χανία του αθλητισμού. Μάταια τρέχουν τώρα σαν τον Μπεν Τζόνσον οι ανά τον κόσμο υπεύθυνοι του «μεγάλου μαγα­ζιού» των σπορ, να συγκαλύψουν τα μα­ζεμένα άπλυτα των «ντοπέ» εκλεκτών τους: δέκα μήνες πριν από το διεθνές πανηγύρι της Αθήνας, οι μάσκες έπε­σαν σε μια ιστορία όπου οι σύριγγες έχουν από καιρό αντικαταστήσει τη μεζούρα και τα χρονόμετρα, και τα ρεκόρ μετριούνται σε δολάρια. Σε αυτή την αδυσώπητη αρένα, θύτης και θύμα την ίδια στιγμή, ήρωας και απατεώνας, σύμ­βολο και τέρας - ο ντοπαρισμένος, ο πρωταθλητής είναι δείγμα χαρακτηρι­στικό μιας αδηφάγου παγκόσμιας «φίλαθλης» κοινωνίας, που γράφει στα πα­λιά της (αθλητικά) παπούτσια κάθε έννοια ευγενούς άμιλλας. Τουλάχιστον αυτός πειραματίζεται με το ίδιο του το σώ­μα, διακυβεύει την υγεία και τη ζωή του για ένα ιδανικό, έστω και αν αυτό είναι μια Μαζεράτι ή ένας παχυλός λογαριασμός στην Ελβετία. Τα πραγματικά τέ­ρατα είναι οι άλλοι θεμέλιοι λίθοι του οικοδομήματος: οι επιστήμονες που πα­ρασκευάζουν τις νέες, αόρατες ουσίες του ντόπινγκ, οι μεσάζοντες προπονητές -γκουρού των σπορ που τις «σερβί­ρουν» στους (συχνά ανίδεους) αθλητές τους και, βέβαια, οι θεσμικές κεφαλές των σπορ, οι διεθνείς και εθνικές ομοσπονδίες, οι οποίες στη συντριπτική πλει­ονότητα τους λειτουργούν ως ηθικοί αυ­τουργοί της συγκάλυψης.

Το σκάνδαλο Balco και ο «πάπας του ντόπινγκ». Ας πάμε κατευθείαν στο επίκεντρο του νέου σεισμού, στην «πέτρα του σκαν­δάλου»: στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, όπου εδώ και 19 χρόνια λει­τουργεί με μεγάλη επιτυχία μια άκρως εξειδικευμένη εταιρεία παρασκευής δι­αιτητικών συμπληρωμάτων με την επω­νυμία Balco. Μόνο από το μπεστ σέλερ της, το «συμπλήρωμα» ΖΜΑ, η Balco έβγαλε πάνω από 100 εκατομμύρια δο­λάρια την τελευταία τετραετία. Και στο site της παρελαύνουν, διαφημίζοντας τα «θαυματουργά» προϊόντα της, τα με­γαλύτερα ονόματα του παγκόσμιου αθλητισμού: οι ταχύτεροι σπρίντερ -από τη «βασίλισσα των κουλουάρ» Μάριον Τζόουνς και τον Βρετανό Ντουέιν Τσέιμπερς ως την Κέλι Γουάιτ και τον Τιμ Μοντγκόμερι, κορυφαίοι αθλητές του μπέιζμπολ (ο hitter Μπάρι Μποντς), του αμερικανικού ποδοσφαίρου (ο quarterback Τζον Ελγουεϊ) και του μποξ (Σέιν Μόσλεϊ), ο θρύλος του τένις Ιβάν Λεντλ, και καμιά 100ή ακόμη «πρώτα ονόματα» της παγκόσμιας αθλητικής βιομηχανίας -ανάμεσά τους και η ελληνίδα τριπλουνίστρια Όλγα Βασδέκη. Δεν πρέπει εξάλλου να μας διαφύγει το γεγονός ότι αντιπρόσωπος των συγκε­κριμένων σκευασμάτων στην Ελλάδα είναι ένας πρώην ομοσπονδιακός προπονητής του στίβου, ο Σπύρος Λιναρδάτος.

 

Οι πελάτες του κ. Κόντε. Ο διευθυντής της Βίκτωρ Κόντε, πρώην επαγγελματίας μπασίστας σε ροκ και σόουλ συγκρο­τήματα, είχε εξελιχθεί σε ένα από τα με­γαλύτερα ονόματα των στίβων, χωρίς καν να πατήσει σε αυτούς. Οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ, όπως και η παγκόσμια υπηρεσία αντιντόπιν­γκ WADA, συχνά τον είχαν φωτογρα­φίσει ως «πάπα του ντόπινγκ» - ιδίως το 2000, όταν ανέλαβε ουσιαστικά την ευθύνη για το σκάνδαλο ντοπαρίσματος του προπονητή και συζύγου της Μά­ριον Τζόουνς, του Σι Τζέι Χάντερ: ου­δέποτε όμως ασκήθηκαν επισήμως κατηγορίες εναντίον του. Αντιθέτως, εκατοντάδες χιλιάδες πελάτες κατανάλω­ναν τα «συμπληρώματά» του στα γυ­μναστήρια όλου του κόσμου. Το χρήμα έρρεε άφθονο και, κυρίως, νόμιμο. Ποιος θα σκότωνε την κότα με τα χρυσά αβγά; Όλοι ήταν ευχαριστημένοι - και ιδίως οι μεγαλοσχήμονες παράγοντες της Ολυμπιακής επιτροπής των ΗΠΑ οι οποίοι, μετά το μεγάλο σκάνδαλο δωροδοκίας στο Σολτ Λέικ Σίτι, ποντάρι­σαν «τα ρέστα τους» στη νέα γενιά υπεραθλητών-πελατών του κ. Κόντε. Ανα­φερόμαστε στην αθλητική ελίτ των ΗΠΑ, που αυτόν τον καιρό προετοιμάζεται πυρετωδώς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας με στόχο την κατάκτηση 100 μεταλλίων - και άνω...

 

Βόδι μπίλντινγκ. Τον Ιούνιο όμως, σαν να πετάχτηκε από κάποια σελίδα του Τζον Λε Καρέ, ένας άνδρας αυτοπαρουσιαζόμενος απλώς ως «κορυφαίος προπονητής του στίβου», άρχισε να «καταδίδει» και να ομολογεί τα πάντα στην υπηρεσία αντιντόπινγκ - και μάλιστα από το τηλέφωνο: αφού τους έδωσε ολόκληρη λίστα ντοπαρισμένων πρω­ταθλητών, τους έστειλε το «smoking gun» - το πειστήριο του εγκλήματος ήταν μια χρησιμοποιημένη υπογλώσσια σύριγγα με ίχνη από μια παντελώς άγνωστη, νέα χημική ουσία, που δεν απαντάται στη φύση. Η ουσία ήταν ένα «designer steroid», ένα μοριακώς επεξεργασμένο αναβολικό, τροποποιημέ­νο έτσι ώστε να ξεγελά τα γνωστά τε­στ της ομοσπονδίας. Ηταν, τους είπε, η τετραϋδρογεστρινόνη ή ΤΗG - η «ντόπα αιχμής» του 2004, που η μισή ολυ­μπιακή ομάδα του στίβου ήδη χρησι­μοποιούσε. Η «δουλειά» ήταν αριστο­τεχνική. Ακόμη και όταν το δείγμα από τη σύριγγα έφθασε στο εργαστήριο της WADA στο Λος Άντζελες, την έδρα του παγκοσμίως φημισμένου δόκτορος Ντον Κάτλιν, χρειάστηκαν έξι εβδομάδες «αντίστροφης μηχανικής» για να απομονωθεί η ΤΗΟ, με τη χρήση ενός πανάκριβου φασματογράφου μάζας. Ο Κάτλιν έπαθε σοκ: η ένωση είχε χημι­κή δομή και δράση παρόμοια με δύο απαγορευμένα στεροειδή, αλλά είχε «μαγειρευτεί» έτσι ώστε να αποσυντί­θεται μόνη της κατά τη διάρκεια του τε­στ! Η παρασκευή του πανάκριβου υγρού απαιτεί, σύμφωνα με τον Κάτλιν, εξοπλισμό μεγέθους μεγάλης φαρμακοβιομηχανίας. Είναι πάντως στενός συγγενής με τη γεστρινόνη (φάρμακο που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη για γυναικολογικές διαταραχές) και με την τρεμπολόνη, ένα (απαγορευμένο για ανθρώπους) φάρμακο που χρησιμο­ποιείται για την ταχύτερη πάχυνση των βοοειδών. Βόδι μπίλντιγκ, δηλαδή.

 

Το FBI στο κυνήγι της "υπόθεσης Τζόουνς". Για ακόμη μία φορά, η αυθεντία αυτή του αντιντόπινγκ αντιμετώπισε τη σκληρή πραγματικότητα: στο παιχνίδι αυτό γάτας-ποντικού, οι «γάτες» βρίσκονταν στο απέναντι στρατόπεδο. Η πραγματική έκπληξη όμως περίμενε τον καθη­γητή του UCLA στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν - πάντοτε υπό πλήρη μυστικό­τητα - ελέγχθηκαν για τη νέα ουσία 550 δείγματα ούρων από τους κορυφαίους αμερικανούς αθλητές όλων των αθλη­μάτων, περιλαμβανομένης της ομάδας που πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Πρω­τάθλημα στίβου στο Παρίσι, και το αντί­στοιχο της κολύμβησης στη Βαρκελώ­νη. Ο αριθμός των «θετικών Α», όπως ονομάζονται διεθνώς τα πρώτα ντοπέ δείγματα, δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί. Ο Κάτλιν απλώς τον χαρακτήρισε «τρο­μακτικά υψηλό». Το φιτίλι είχε ανάψει για τα καλά: στο παιχνίδι μπήκαν πλέον οι κανονικές διωκτικές αρχές των ΗΠΑ - το FΒΙ και το υπουργείο Δικαιοσύνης. Στις 23 Σεπτεμβρίου εφοριακοί και άνδρες της Δίωξης Ναρκωτικών ερεύνη­σαν αιφνιδιαστικά την έδρα της Balco και δύο ημέρες αργότερα έψαξαν εξο­νυχιστικά τα σπίτια της «βασίλισσας του στίβου» Μάριον Τζόουνς. Το τι ακριβώς βρέθηκε στις εφόδους παραμένει μυ­στήριο. Το σίγουρο είναι ότι πέρασαν άλλες 20 ημέρες προτού «σκάσει» το θέμα στα αμερικανικά ΜΜΕ, και άλλες τόσες προτού αναγνωριστεί επίσημα η ΤΗG ως απαγορευμένη ουσία, και αρ­χίσουν οι επίσημες ανακρίσεις από το υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Γερου­σία των ΗΠΑ. Στο μεσοδιάστημα ανά­μεσα στην έφοδο στην Balco και στην έναρξη της επίσημης ανάκρισης, του­λάχιστον 40 πρωταθλητές διαφόρων αθλημάτων έχουν εμπλακεί στο «μεγα­λύτερο σκάνδαλο ντόπινγκ από την εποχή του Μπεν Τζόνσον», όπως το χα­ρακτήρισε η εφημερίδα «The Guardian».

 

Σαράντα εντάλματα, εκατό ύποπτοι. Αν και επισήμως έχουν εκδοθεί 40 δικαστικά εντάλματα, που υποχρεώνουν τους αθλη­τές να καταθέσουν στις αρμόδιες επιτροπές, οι τελευταίες πληροφορίες (από την απαραίτητη λόγω εντοπιότητας San Francisco Chronicle) μιλούν ως και για 100 «υπόπτους», Αμερικανούς και μη, επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Θετική φέρεται να είναι η Τζόουνς με τα πέντε μετάλλια στους «χημικούς» Αγώνες του Σίδνεϊ. Θετική παρουσιάζεται και η Κε­λί Γουάιτ, με τα δύο χρυσά στο Παρίσι, Θετικός, βάσει και του δεύτερου δείγματος, είναι ο Ντουέιν Τσέιμπερς, ο ταχύτερος ευρωπαίος «κατοστάρης». Θε­τικός, σίγουρα και ο Κέβιν Τοθ, ο αμερικανός πρωταθλητής σφαιροβολίας και φαβορί για την εξάδα της Αθήνας. Θε­τικά, δίπλα τους, και τα πρώτα ονόματα των επαγγελματικών αθλημάτων, τα πιο ακριβοπληρωμένα αστέρια. Ο Τέρι Μάντεν, διευθυντής της υπηρεσίας αντι­ντόπινγκ των ΗΠΑ, έξαλλος μίλησε για ευρεία συνωμοσία ανάμεσα σε χημικούς, γιατρούς, προπονητές και αθλητές και προανήγγειλε τη μεγαλύτερη επιχείρηση-σκούπα στην ιστορία του αθλητισμού. «Αν τα πρώτα δείγματα επαληθευθούν και από τα δεύτερα», είπε ο Μάντεν, «η αμερικανική ολυμπιακή ομάδα όχι μό­νο δεν θα πάρει 100 μετάλλια στην Αθήνα, αλλά και θα αποδεκατιστεί»!

 

Ο ευρωπαϊκός πόλεμος των ούρων. Μόνον οι Αμερικανοί κάνουν «ζαβολιές» με τα designer ντοπαρίσματα; Όχι, βέβαια. Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, οι ευρωπαϊκές αντιντόπινγκ υπηρεσίες ξεκίνησαν από τις 24 Οκτωβρίου να ελέγ­χουν τα ούρα των εκατοντάδων αθλη­τών από όλο τον κόσμο που αγωνίστη­καν στο Παρίσι, χρησιμοποιώντας τις νέες ευφυείς τεχνικές ανίχνευσης του δρος Κάτλιν. Συνολικά, 30 αντιντόπινγκ εργαστήρια σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη προμηθευθεί τη νέα μέθοδο. Ωστό­σο, γρήγορα φάνηκε ότι και το νέο τε­στ δεν είναι σε καμία περίπτωση τέλειο: ουσιαστικά ανιχνεύει την ουσία το πο­λύ μία εβδομάδα μετά την τελευταία λή­ψη της, παρά το γεγονός ότι η ΤΗG ενερ­γεί επί πολλούς μήνες στον οργανισμό.

 

Οι υπεραθλητές της black list. «Η αποκάλυ­ψη του ΤΗG είναι η αρχή μιας πρωτοφανούς αντιντόπινγκ σταυροφορίας. Οι διεθνείς και εθνικές ομοσπονδίες που σιωπούσαν ένοχα, μετατράπηκαν ξαφνικά σε αρχαγγέλους της κάθαρσης. Στις ΗΠΑ, η Εθνική Ομοσπονδία Στίβου ανακοίνωσε ότι οι «ντοπέ» με ΤΗG δεν θα τιμωρούνται απλώς με διε­τή αποκλεισμό, όπως συνέβαινε ως τώ­ρα για χρήση στεροειδών, αλλά με ισό­βιο εμπάργκο και βαριά πρόστιμα 100.000 δολαρίων. Ο Ντικ Πάουντ, ο καναδός επικεφαλής της WADA, μάλι­στα για πρώτη φορά απείλησε με βαριές ποινές όσους προπονητές αποδει­χθεί ότι ήταν «στο κόλπο». Ωστόσο, οι πανικόβλητοι αμερικανοί μεγαλοπαράγοντες πρότειναν τα νέα, αυστηρό­τερα μέτρα που αποφάσισαν, να εφαρμοστούν μετά τον Ιανουάριο του 2004 χωρίς αναδρομική ισχύ, ώστε να προ­λάβουν να «καθαρίσουν» το σύστημά τους οι ένοχοι. Και αυτό γιατί, σύμφω­να με τις κακές γλώσσες των στίβων, σε αντίθετη περίπτωση θα κατέβαιναν με μισή ομάδα, ιδίως στον στίβο.

 

«Τα τεστ έγιναν χωρίς προειδοποίηση!». Είναι να απορεί κανείς: Αν ο Τσέιμπερς ήταν ντοπαρισμένος πέρυσι στην ιστορική κούρσα του Παρισιού, τότε ο Αμερικανός Μοντγκόμερι, που έκανε εκείνο το βράδυ παγκόσμιο ρεκόρ με 9.78, τι πί­νει; Χαμομήλι; Και μήπως η μπάλα δεν παίρνει και τους έλληνες υπεραθλητές, τουλάχιστον αυτούς που κοιτάζουν στα μάτια τον ξένο (ντοπέ) ανταγωνισμό. Η κοινή γνώμη έχει αγανακτήσει, και το παλιό παραμυθάκι της Σεούλ (ξέρετε, ότι ο «κακός» Μπεν Τζόνσον ήταν κάρ­γα στα στεροειδή, αλλά ο «πρίγκιπας» Καρλ Λιούις ήταν «καθαρός» λίγα εκα­τοστά πίσω του!) δεν περνάει πια. Άλλωστε, μόλις τον Απρίλιο αποκαλύφθηκε ότι ο Λιούις και άλλοι οκτώ αμερικανοί υπεραθλητές είχε διαπιστωθεί ότι ήταν θετικοί στην εφεδρίνη δύο μόλις μήνες πριν από τη Σεούλ, αλλά αθωώθηκαν ομαδικά από την ομοσπονδία τους με το εξής απίστευτο επιχείρημα: «τα τεστ έγιναν χωρίς προειδοποίηση»! Ο Λιούις, το μεγαλύτερο αθλητικό ίνδαλμα της γενιάς του, με τα εννέα ολυμπιακά χρυσά, φανερά αδυνατισμένος και σε κακή κατάσταση, δήλωσε ότι οι καταγγελίες εις βάρος του και οι εκκλήσεις από ανθρώπους σαν τον Πάουντ για αφαίρεση των μεταλλίων του είναι «νε­κρό θέμα». Λίγες ημέρες μετά τράκαρε με τη Μαζεράτι του οδηγώντας μεθυσμένος - την ίδια ημέρα που οι «Los Αngeles Times» έγραφαν ότι τουλάχι­στον 100 υπεραθλητές του στίβου είχαν λάβει ανάλογη άφεση αμαρτιών στους τέσσερις τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες.

 

Ποιός θα γεμίσει το (νομικό και επιστημονικό) κενό; Με λερωμένη τη φωλιά τους από τέτοια αμαρτωλά περιστατικά του παρελθόντος, ανήσυχες για την έκταση του προβλήματος η ομοσπον­δία στίβου ΙΑΑF και η Διεθνής Ολυ­μπιακή Επιτροπή σήκωσαν τώρα με τη σειρά τους τη ρομφαία της κάθαρσης. Η μεν ΔΟΕ δήλωσε πως θα κάνει «ό,τι είναι δυνατόν» για να ελέγξει τη νέα ουσία κατά τη διάρκεια των Αγώνων -πετώντας, φυσικά, το μπαλάκι στις αρμόδιες εθνικές και διεθνείς ομοσπονδίες. «Δεν θα ανεχθούμε το ντόπινγκ στα σπορ» ήταν η φράση-κλειδί. Όπως δήλωσε στο Reuters υψηλόβαθμο στέλεχός της, «ολόκληρη αλυσίδα από μετάλλια του Παρισιού ίσως αφαιρεθούν μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία επανεξέτασης των δειγμάτων», εκ των οποίων μόνο οι (πραγματικά εξοργισμένοι) Γερμανοί έχουν ανακοινώσει ότι ξεπερνούν και πάλι τα χίλια... Όταν όμως ο ιατρικός εκπρόσωπος της ΔΟΕ Πάτρικ Σάμας ρωτήθηκε αν οι ανα­δρομικοί έλεγχοι θα πάνε αρκετά πίσω ώστε να συμπεριλάβουν και τα 300 απο­θηκευμένα δείγματα από τους (αμαρτωλούς) Χειμερινούς Ολυμπιακούς του 2002, απάντησε ότι υπάρχει «νομικό και επιστημονικό κενό» για αυτά τα δείγ­ματα και δήλωσε ότι την απόφαση θα λάβει προσωπικά ο (ειδικός στη φαρ­μακολογία) πρόεδρος της ΔΟΕ, ο δρ Ρογκ. Ο οποίος, στο μεταξύ, πρόλαβε να δημοσιοποιήσει την προσωπική εκτί­μησή του: «Με βάση το ένστικτό μου, θεωρώ ότι το σκάνδαλο του ΤΗG δεν είναι γενικευμένο αλλά τοπικό»! Αφέ­λεια, υπεραισιοδοξία ή εν ψυχρώ εντο­λή συγκάλυψης;

Η μαύρη αγορά των γυμναστηρίων. Το μέγα σκάνδαλο της Balco δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνούμε ότι εκτός από τα πάσης φύσεως «συμβατικά» συμπληρώ­ματα διατροφής, κυκλοφορούν νόμιμα στο εμπόριο μορφές συνθετικών στε­ροειδών, όπως η ανδροστενεδιόνη, που καταναλώνονται νόμιμα από εκατομ­μύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο. Η μαύρη αγορά των γυμναστηρίων ζει και βασιλεύει - και στην Ελλάδα! Το Ιnternet μάλιστα έχει συντελέσει ιδιαίτερα στην ευκολότερη διάδοση και διακίνηση των νέων «θαυ­ματουργών» βοηθημάτων. Έτσι, η βιο­μηχανία των αναβολικών, υπέργεια και υπόγεια, δεν έχει χιλιάδες αλλά εκα­τομμύρια πελάτες, και με τα κέρδη της είναι σε θέση όχι μόνο να εκμεταλλευ­θεί τα νομικά κενά αλλά και να τα δη­μιουργήσει, εκμεταλλευόμενη την έφε­ση των αθλητικών θεσμών στη διαπλο­κή και στη διαφθορά, και την απόλυτη εξάρτησή τους από τους σπόνσορες και τα ρεκόρ. Και ο κ. Κόντε, με ύφος χι­λίων καρδιναλίων, δηλώνει αθώος. Αν τε­λικά καταδικαστεί αυτός ο «νονός του ντόπινγκ», η περίπτωση θα θυμίσει Καπόνε: θα κατηγορηθεί για φοροδιαφυ­γή από τις αμοιβές και όχι για τα απα­γορευμένα «βοηθήματα» αυτά καθαυ­τά. Και αυτό γιατί, αν το μαχαίρι έφθα­νε πραγματικά στο κόκαλο, το πιθανό­τερο είναι ότι πίσω από την υπόθεση της ΤΗG θα ξεπρόβαλλαν πλοκάμια που κανείς δεν θέλει πραγματικά να εκθέσει -μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, «εξειδι­κευμένοι» γιατροί, «σπόνσορες» πάσης φύσεως. Τα παραπάνω δεν τα λέμε μό­νο εμείς, αλλά πλήθος ειδικοί. Ο δρ Γκρεγκ Γουάντλερ της WADA επέμεινε ότι το ΤΗG είναι μόνο η κορυφή του παγό­βουνου: «Είναι χημεία για παιδιά, μπρο­στά σε αυτά που θα δούμε στο μέλλον». Ένας άλλος ειδικός, ο καθηγητής του Penn State Τσαρλς Γεσάλις, προχωρεί ένα βήμα παραπέρα: «Οι οπαδοί δεν νοιάζονται για το ντόπινγκ» λέει. «Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να ψυ­χαγωγηθούν. Βλέπουν τους αθλητές όπως θα έβλεπαν τους Rolling Stones ή κάποιον ηθοποιό. Και οι φαν δεν θέλουν να δουν τα είδωλα τους να συλ­λαμβάνονται επ' αυτοφώρω. Πίσω από αυτούς υπάρχει ένας αριθμός ιδιωτι­κών επιχειρήσεων με τζίρο πολλών δι­σεκατομμυρίων δολαρίων, που αυτοα­ποκαλούνται "αθλητισμός", και προσέ­χουν πολύ τους πελάτες τους. Μόνο αν οι πελάτες τους αναστατωθούν πολύ με όλα αυτά που έρχονται στο φως, μπο­ρεί η κατάσταση να αλλάξει άρδην». Ο Γεσάλις, ο πρώτος που διεξήγαγε πα­ναμερικανική έρευνα για τη χρήση στε­ροειδών, μας θυμίζει ότι περίπου 600.000 αμερικανοί γυμνασιόπαιδες -τουλάχιστον το 4% του συνόλου- χρη­σιμοποίησαν στεροειδή την τελευταία χρονιά, οι περισσότεροι έτσι, «για ομορ­φιά», χωρίς καν να γυμνάζονται: το γεγονός ότι τέτοια «συμπληρώματα» δια­φημίζονται από τα μεγαλύτερα αστέρια των σπορ δεν πρέπει, βέβαια, να μας διαφεύγει. Μην πάμε όμως τόσο μακριά. Σκεφτείτε μόνο πόσα στεροειδή έχει πά­ρει στη ζωή του ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ για να γίνει σούπερσταρ και κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, και θα κα­ταλάβετε ευκολότερα την επικίνδυνη «χημεία» των ανά τον κόσμο πιτσιρι­κάδων με τα αναβολικά. Σ' έναν κόσμο γεμάτο ιδεολογικές, πολιτικές και οικονομικές «φούσκες», οι «φουσκωτοί» έχουν τον πρώτο λόγο.

 

"Κοκτέιλ" με αυξητική ορμόνη. Το 1984 στο Λος Άντζελες και το 1988 στη Σεούλ ήταν ο παράδεισος της εφεδρίνης και της πρώτης γενιάς εξελιγμένων στε­ροειδών. Στην Ατλάντα, το 1996, ήταν η σειρά της αυξητικής ορμόνης να μο­νοπωλήσει τις προτιμήσεις των πρω­ταθλητών. Και το 2000 στο Σίδνεϊ ήλ­θε η σειρά της ερυθροποιητίνης (ΕΡΟ) - μιας νέας ουσίας που αυξάνει εντυπωσιακά τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα - και της ήδη γνωστής νανδρολόνης να πάρουν τα ηνία. Κοινός παρονομαστής σε όλες τις περιπτώσεις: οι «ντόπες αιχμής» των κορυφαίων αθλητών ήταν δύο-τρία χρόνια μπρο­στά από την τεχνολογία των ντόπινγκ τεστ που επιστράτευαν οι διώκτες τους, με αποτέλεσμα ακόμη και κραυγαλέες περιπτώσεις να στέφονται ολυμπιονίκες και πρωταθλητές. Την ίδια εποχή, υπό την ηγεσία του (πρώην υπουργού του Φράνκο) Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ και του Πρίμο Νεμπιόλο, ΔΟΕ και ΙΑΑF αντίστοιχα μεταμορφώνονταν σταδιακά από ερασιτεχνικές ομοσπονδίες σε πο­λυεθνικά εμπορικά μεγαθήρια, με τε­ράστια έσοδα από τηλεοπτικά δικαιώ­ματα και χορηγίες και άκρως αδιαφα­νή δομή εξουσίας. Σε ορισμένα αθλή­ματα, όπως είναι η ποδηλασία και η (τόσο αγαπητή στην Ελλάδα) άρση βα­ρών, η κατάσταση έχει ξεφύγει από κά­θε όριο: είναι χαρακτηριστικό ότι στον τελευταίο γύρο της Γαλλίας ο μόνιμος νικητής των τελευταίων χρόνων, ο Αμερικανός Λανς Άρμστρονγκ, γιουχαΐστηκε επανειλημμένα από το πλήθος, που του φώναζε: «Ντοπέ!».

 

"Το 2004 του THG". Αν όμως η Σεούλ ήταν η «Ολυμπιάδα των Αναβολικών», η Ατ­λάντα «Ολυμπιάδα της Κρεατίνης» και το Σίδνεϊ «Ολυμπιάδα της ΕΡΟ», τι προ­σωνύμιο πρέπει να αναμένουμε για τους αγώνες της πατρίδας μας; Μια εύ­κολη απάντηση μοιάσει να είναι το ΤΗG: και το τεστ του δρος Κάτλιν, όσο και αν ακούγεται πραγματικά ερευνητικό κατόρθωμα, έχει, όπως είδαμε, αρκετούς περιορισμούς: ποιος μας λέ­ει ότι στην περίοδο των εννέα και πλέ­ον μηνών που απομένει, οι αόρατοι κατασκευαστές του αναβολικού δεν θα το «ξαναμαγειρέψουν» για άμεση χρήση στην Αθήνα; Αλλά, ακόμη και αν το πρόβλημα της ΤΗG εξαφανιζό­ταν αύριο ως δια μαγείας, δεν θα αρ­κούσε άραγε μόνο του το σκάνδαλο του «τονωτικού» Modafinil για να γε­μίσει υποψίες την κοινή γνώμη; Και μήπως η ερυθροποιητίνη, που υποτί­θεται ότι «αντιμετωπίστηκε» με τα νέα, τότε, τεστ στο Σίδνεϊ, δεν κυκλοφορεί παντού ως φάρμακο κατά της αναιμίας, με τη «βούλα» μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες των ΗΠΑ, της Amgen; Μήπως η ίδια εται­ρεία δεν προωθεί από πέρυσι το νέο φάρμακο Aranesp για την αναιμία, που όμως είναι δέκα φορές ισχυρότερο από την ΕΡΟ, και ακόμη λιγότερο ανιχνεύ­σιμο; Το Νesp, όπως είναι γνωστό στους κύκλους των αθλητών και ιδίως των συνήθων υπόπτων της ποδηλασίας, περιέχει τη δραστική ουσία Darbepoetin alfa, μπροστά στην οποία η ΕΡΟ είναι φτωχός συγγενής. Με 500 δολάρια τον μήνα, το Nesp διπλασιά­ζει σχεδόν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, και μαζί την αντοχή των χρηστών του... Και όμως: η Amgen εξακολουθεί να δηλώνει έκπληκτη για την «κατάχρη­ση» του σκευάσματός της, όπως έκα­νε και με την ΕΡΟ, και ας θησαυρίσει από τις έξτρα πωλήσεις του. Και αν πά­λι, με κάποιον μαγικό τρόπο, «κόβαμε τα κεφάλια» της ΕΡΟ, της Nesp και του Modafinil, μήπως δεν θα βρίσκαμε πά­λι μπροστά μας την ανθρώπινη αυξη­τική ορμόνη, και μάλιστα σε νέα «ανασυνδυασμένη» (recombinant) μορφή; Στα τέλη του 20ού αιώνα, πολλοί αθλητές χρησιμοποιούσαν κτηνοτροφική αυξητική ορμόνη για γελάδια: τώρα η «ανασυνδυασμένη» ορμόνη, που ως φάρμακο (με την επωνυμία Serostim) έχει λάβει έγκριση για την αντιμετώπι­ση του νανισμού στα παιδιά, χρησιμοποιείται κατά κόρον σε ενέσιμη μορ­φή από την ελίτ του αθλητισμού. Τα έχει όλα: είναι αναβολική (δηλαδή αυ­ξάνει τη μυϊκή μάζα), δεν είναι ανδρο­γόνο, όπως τα στεροειδή, και είναι απολύτως αδύνατον να ανιχνευθεί με τη σημερινή τεχνολογία. Πόσο κοστίσει η αγωγή κάθε μήνα; «Μόλις» 7.500 δο­λάρια - και ας μη συζητήσουμε καθό­λου για την τιμή του στη «μαύρη». Για να καταλάβει κανείς πόσο κλειστό εί­ναι το κύκλωμα του ντόπινγκ, στην έδρα της Balco δεν γνωρίζουμε ακόμη αν βρέθηκε ΤΗG, αλλά είναι βέβαιο ότι βρέθηκαν φιάλες με designer αυξητική ορμόνη! Γιατί; Μα, φυσικά, για κοκτέιλ: η ορμόνη μεγαλώνει ταχύτατα τους μυς αλλά χρειάζεται το «έξτρα» συστατικό ενός στεροειδούς για να τους δυνα­μώσει και να τους κάνει ανθεκτικούς στους τραυματισμούς. Συμπτώματα; Ακρομεγαλία (αφύσικα μεγάλα χέρια και πόδια), καρδιακές παθήσεις, αρ­θρίτιδα και διαβήτης. Αντιντόπινγκ κο­ντρόλ; Ξεχάστε το. Από το 1996 παλεύει η αρμόδια ιατρική επιτροπή να φτιάξει τεστ για το Σίδνεϊ, και ακόμη στα πειράματα είναι.

 

Τα ποντίκια Σβαρτσενέγκερ. Ακόμη όμως και τέτοια σούπερ εξελιγμένα μαγικά φίλ­τρα της βιοτεχνολογίας δεν μπορούν να πλησιάσουν το επερχόμενο απόγειο της αθλητικής απάτης: τη γενετική «βελτίω­ση» των ίδιων των αθλητών μέσω της εισαγωγής γονιδίων στους μυς τους - μια διαδικασία που πιθανότατα θα «ντεμπουτάρει» στην Αθήνα. Σύμφωνα με τη WADA και τον κορυφαίο βρετανό κα­θηγητή Τίεφ Γκόλντσπινκ, η τεχνολογία ήδη χρησιμοποιείται πειραματικά σε περιπτώσεις μυϊκής δυστροφίας και είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα αξιοποιηθεί για ντοπάρισμα, αν δεν έχει ήδη γίνει αυτό. Όπως είπε ο Γκόλντσπινκ σε πρό­σφατο συνέδριο στην Αθήνα - όπου, ση­μειωτέον, δεν ειπώθηκε λέξη για την ΤΗG -, η «μετεμφύτευση» γονιδίων σε ποντίκια μπορεί να αυξήσει τη μυϊκή μάζα κατά 25% μέσα σε λίγες εβδομάδες! «Μπορούμε ήδη να βάλουμε γονίδια σε ποντίκια και να δημιουργήσουμε ποντίκια-Σβαρτσενέγκερ. Αν μπορεί να γίνει σε ποντίκια, θα γίνει σίγουρα και σε ανθρώπους»... Ο Γκόλντσπικ μάλιστα αγωνίζεται να δημιουργήσει ένα πρώτο γε­νετικό τεστ πριν από την Αθήνα, και δη­λώνει πως μπορεί ήδη να ανιχνεύσει «πα­ράνομο» DΝΑ σε δείγματα αίματος.

 

Η πρόταση Σαμαρανκ. Υπάρχει λοιπόν ορι­στική λύση στο πρόβλημα; Πολλοί «διαπλεκόμενοι» με την (εξαιρετικά ανήσυχη) βιομηχανία των αθλητικών ειδών αξιω­ματούχοι των διεθνών ομοσπονδιών επανέφεραν αυτές τις ημέρες την πρόταση της πλήρους απελευθέρωσης του ντό­πινγκ - πρόταση που είχε υποστηρίξει στο παρελθόν και ο Σάμαρανκ. Ίσως τε­λικά να είναι και πιο ειλικρινής άποψη από την επανάληψη του θεάτρου του πα­ραλόγου που παρακολουθούμε εδώ και δεκαετίες. Στο μεταξύ, και δεδομένου ότι ούτε καν τα σχολικά πρωταθλήματα δεν είναι πια υπεράνω υποψίας, το μόνο που έχουμε να σας προτείνουμε για τους προσεχείς Ολυμπιακούς Αγώνες είναι να χει­ροκροτήσετε τους τελευταίους κάθε αθλήματος - όλους αυτούς τους συμπαθείς τριτοκοσμικούς που μένουν έναν γύρο πίσω στα 1.500 μέτρα ή τερματίσουν με μισό πνευμόνι στον μαραθώνιο.

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ

 

 

776 π.χ. Οι Αρχαίοι Έλληνες, πατέρες ούτως ή άλλως του αθλητισμού, ήταν οι πρώτοι διδάξαντες του ντόπινγκ. Μόνο που το δικό τους ήταν φυσικό: έτρωγαν μεγάλες ποσότητες βοδινού κρέατος και πειραματίζονταν με διάφορα βότανα και μανιτάρια για να αυξήσουν τη δύναμη και την αντοχή τους.

 

1865. Ο όρος doping (από το dope = ποτίζω με φάρμακα/υπνωτικό, ναρκωτικό) αναφέρεται, πρώτη φορά, για μια ομάδα κολυμβητών στο Άμστερνταμ που πραγ­ματοποίησε ύποπτα υψηλές επιδόσεις.

 

1904. Ο «χρυσός» μαραθωνοδρόμος Τόμας Χικς κερδίζει χάρη σε λίγη διεγερτική στρυχνίνη που είχε ρίξει στο κονιάκ του.

 

1936. Δύο επιστήμονες που πειρα­ματίζονταν σε σκύλους, διαπίστωσαν ότι η τεστοστερόνη μπορούσε να επι­φέρει σημαντική αύξηση της μυϊκής μάζας σε ζώα. Το πείραμα πέρασε αμέσως στον άνθρωπο, και δη στην ολυ­μπιακή ομάδα της ναζιστικής Γερμανίας, αλλά οι παρενέργειες αποδει­κνύονται τρομερές.

 

1956. Η σοβιετική ομάδα άρσης βα­ρών είναι η πρώτη που κάνει συστη­ματική χρήση στεροειδών αναβολικών.

 

1960. Ο δανός ποδηλάτης Κνουτ Γένσεν είναι ο πρώτος αθλητής που πε­θαίνει στη διάρκεια της κούρσας των 100 χλμ. εξαιτίας υπερβολικής δόσης αμφεταμινών.

 

1968. Η ΔΟΕ ανακοινώνει την πρώ­τη λίστα απαγορευμένων ουσιών. Σε σύνολο 11.053 τεστ που πραγματοποι­ήθηκαν ως το 2000, μόνο τα 52 έχουν βγει «θετικά» (ποσοστό 0,43%).

 

1976. Στο Μόντρεαλ, η «εκπληκτι­κή» ομάδα της Ανατολικής Γερμανίας σαρώνει παγκόσμια ρεκόρ και μετάλ­λια, με αντίτιμο όμως την καταστροφή της υγείας των περισσότερων μελών της. Αν και η ΔΟΕ συμπεριέλαβε εκεί­νη τη χρονιά στις απαγορευμένες ουσίες τα αναβολικά στεροειδή, ούτε ένας ανατολικογερμανός αθλητής δεν συ­νελήφθη «ενισχυμένος».

 

1984. Στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες και πάλι οι Αμερικανοί χρησι­μοποίησαν κατά κόρον τις μεταγγίσεις αίματος. Έναν χρόνο αργότερα η βιο­τεχνολογική φίρμα Αmgen παρασκεύ­ασε για πρώτη φορά την ΕΡΟ, ουσία η οποία έγινε αιτία να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 20 ευρωπαίοι ποδηλάτες στη δεκαετία του 1990.

 

1988. Όλοι θυμούνται την «κούρ­σα του αιώνα» του Καναδού Μπεν Τζόνσον στη Σεούλ. Σήμερα ξέρουμε ότι και οι οκτώ αθλητές που πήραν μέρος στην κούρσα βρέθηκαν «θετικοί» σε διάφορες ντόπες. Η θριαμβεύτρια των σπριντ Φλόρενς Γκρίφιθ πέθανε λίγα χρόνια αργότερα, όταν η παρα­φουσκωμένη καρδιά της έπαψε να χω­ράει στο γυναικείο στέρνο της. Το 1989 η πρώην ομοσπονδιακή προπονήτρια της ομάδας στίβου των ΗΠΑ Πατ Κόνολι είχε ομολογήσει ενώπιον της Γερουσίας: «Τουλάχιστον το 40% των αμερικανίδων αθλητριών που συμμετείχαν στη Σεούλ είχε μάλλον πάρει στεροειδή πριν από τους Αγώνες». Ουδεμία συνελήφθη «ντοπέ».

 

1996. Εκτενής είναι στην Ατλάντα η χρήση της νεοφερμένης αυξητικής ορμόνης. Οι ειδικοί μιλούν ανοιχτά για «Αγώνες της Κρεατίνης» - αν και η ποικιλία των «βοηθημάτων» είναι τεράστια χάρη και στη διασπορά της σοβιετικής τεχνογνωσίας από τους Ανατολικοευρωπαίους.

 

2000. Η Ολυμπιάδα του 2000 ανή­κε στην ΕΡΟ: δεν είναι τυχαίο ότι η Κί­να αναγκάστηκε να αφήσει πίσω 27 αθλητές της, 1 στους 9 της αποστολής του Σίδνεϊ, αμέσως μετά την παρου­σίαση του πρώτου τεστ για χρήση ερυθροποιητίνης. Μόνο στο σώμα του πρωταθλητή της δισκοβολίας Βέρνερ Ρέιτερερ «επενδύθηκαν» 50.000 δο­λάρια για στεροειδή.