ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ

ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

 

Το κ. Παναγιώτου Γκουρβέλου, θεολόγου

 

«ησος Χριστός χθές καί σήμερον ατός καί ες τούς αἰῶνας» (βρ. ιβ΄ 13), διακηρύσσει γιος πόστολος Παλος. πομένως και ρθόδοξη πίστη, ς «παξ παραδοθεσα τος γίοις πίστις» (ούδα 3), παραμένει σταθερή καί ναλλοίωτη μέσα στό πέρασμα το χρόνου. Βέβαια, κάθε νθρωπος εναι μια μοναδική καί νεπανάληπτη προσωπικότητα, πού προσλαμβάνει και βιώνει τήν δια πάντοτε ξ ποκαλύψεως παράδοση μέ τόν δικό του διαίτερο τρόπο. Καί τοτο εναι και φυσικό καί καλό: Χριστιανισμός δέν εναι νας σοπεδωτικός και μοιόμορφος τρόπος ζως, λλά ντίθετα σέβεται πλήρως την νθρώπινη λευθερία, ρκε βεβαίως ατή νά μή κτρέπεται πό την ρθόδοξη πίστη καί νά μή κπίπτει σέ αρεση.

τσι, καί κάποιες τάσεις, πού νέκαθεν παρουσίαζε λλά καί σήμερα παρουσιάζει Χριστιανική Θεολογία εναι καλές καί γιες, καθότι ναδεικνύουν τήν διαιτερότητα τν νθρωπίνων προσώπων. μως, ο διαίτερες ατές προτιμήσεις δέν πρέπει π οδενί νά πολυτοποιονται καί νά ναπτύσσονται ες βάρος τς ληςτς καθολικς») λήθειας τς κκλησίας, διότι τότε καταντον κακοδοξία και αρεση. Τέτοιες τάσεις, κατ ρχήν καλές, χει νά πιδείξει καί σύγχρονη ρθόδοξη Θεολογία.

 

1) Πρώτη γαπημένη προτίμηση μεγάλου μέρους τς σημερινς Θεολογικς «παραγωγς» εναι μφαση, πού δίνει στήν πολεμική ναντίον το Μανιχαϊσμο. Καθότι δέ Μανιχαϊσμός συνιστ αρεση, πού ναιρε τήν σωτηριώδη λήθεια τς κκλησίας, ρθς πράττει νεώτερη Θεολογία, πού στρέφεται ναντίον του. μως ταν πολεμική ατή δέν στοχεύει ταυτόχρονα καί κατά το Πελαγιανισμο, τς κακοδοξίας δηλαδή, πού φύεται στήν ντίπερα χθη το Μανιχαϊσμο, τότε ντιμανιχαϊστική ατή κστρατεία καταντ μονόπλευρη καί ναξιόπιστη.

Μέ τόν τρόπο ατό, ν παλαιότερη Θεολογική προτίμηση, λόγ τς ντιπελαγιανικς της διάθεσης, κλινε νεπίγνωστα πρός τήν ρνησίκοσμη καί παισιόδοξη κοσμοθεωρία το Μανιχαϊσμο, πού δογματίζει τήν νθρώπινη φύση καί μάλιστα τό νθρώπινο σμα καί λόκληρη τήν λική κτίση κακή καί βδελυρή, νεώτερη Θεολογία, λόγ το ντιμανιχαϊστικο της χαρακτήρα, ρέπει μφανς πρός τόν ρομαντικό δεαλισμό καί τήν φελ ασιοδοξία το Πελαγιανισμο, πού διακηρύσσει τι νθρώπινη φύση εναι γαθή καί μόλυντη πό την μαρτία, λές καί δέν γινε ποτέ το προπατορικό μάρτημα.

 

2) Δεύτερος κοινός «τόπος» πολλν σύγχρονων θεολόγων εναι ζλος, πού δείχνουν στήν καταπολέμηση το πόλυτου προορισμο.

Καί σφαλς καλά κάνουν πού νεργον τσι, ς ρθόδοξοι θεολόγοι. Πλήν μως, τολμία τους στό νά καταδικάσουν τήν αρεση, πού βρίσκεται στόν ντίποδα το πόλυτου προορισμο, ννο την ποκατάσταση τν πάντων, τους καθιστ ποπτους γιά προτίμηση τς ποκατάστασης τν πάντων. Σημειωτέον τι μεταξύ τς πρώτης τους γάπης, δηλαδή το Πελαγιανισμο καί τς δεύτερης, τς ποκατάστασης τν πάντων, φίσταται μεση σχέση: ν τό προπατορικό μάρτημα δέν μεταδίδεται κληρονομικά καί συνεπς ν νθρώπινη φύση εναι νέγγιχτη καί πείρακτη πό τό κακόκατά τήν κακοδοξία το Πελαγιανισμο–, τότε νθρωπότητα λη καί βέβαια καί ο δαίμονες θά ποκατασταθον, τοτέστιν θά σωθον κατά τήν Δευτέρα το Κυρίου Παρουσία.

πό τήν λλη πλευρά, νάλογος σύνδεσμος πάρχει νάμεσα στον Μανιχαϊσμό καί στόν πόλυτο προορισμό: άν τό κακό χει αθύπαρκτη ντότητα (πόσταση), ς Δεύτερη ρχή τν ντων δίπλα στον γαθό Θεόπως διαδίδει αρεση το Μανιχαϊσμο–, τότε νθρωπος εναι δύνατο νά πράξει τό γαθό, πειδή φύση μας καί μάλιστα τό νθρώπινο σμα εναι κ κατασκευς κακή ς δημιούργημα το δεύτερου, το πονηρο Θεο. πομένως ο νθρωποι ς φύσει κακοί καί νήμποροι νά τηρήσουμε τις ντολές το Θεο, εμαστε λοι, πλήν λίγων κλεκτν, προορισμένοι γιά τήν αώνια κόλαση, σύμφωνα μέ τήν δυσώπητη κρίση το Θεο.

 

3) νας τρίτος γαπημένος τόπος κανς μερίδας συγχρόνων θεολόγων εναι στράτευσή τους ναντίον το θικισμο. Καί ατή τους στάση κατά το νομικισμο καί το πουριτανισμο εναι δίκαια, ρκε μως νά μή τούς ποσπ την προσοχή πό τόν χθρό, πού πελαύνει πό τήν ντίθετη πλευρά: τόν ντινομισμό (μοραλισμό). άν ταν μονομερής πολεμική τν παλιν θεολόγων ναντίον τς νηθικότητας, ξ σου μονόπλευρο εναι καί τό νδιαφέρον πολλν νεωτέρων γιά τήν διαφύλαξη το χριστιανικο θους πό τόν θικισμό, χωρίς συγχρόνως νά τούς μέλλει γιά τήν λλοίωση το ρθόδοξου θους πό τόν ντινομισμό, την πόρριψη δηλαδή τν ντολν το Χριστο. Διότι, λοι μας κινδυνεύουμε ετε πό τούς ξ ριστερν πειρασμούς, τήν ρνηση το χριστιανικο τρόπου ζως, ετε πό τούς κ δεξιν, δηλαδή τόν νομικισμό, τό δικανικό πνεμα.

 

4) πίσης, χαρακτηριστικό τς παλαιότερης Θεολογίας ταν τεγκτη θική της αστηρότητα και περβολική φοβία ναντι το κόσμου. πεναντίας, γνώρισμα τς σύγχρονης Θεολογίας ποτελε δουλική της προσαρμογή στό πνεμα ατο το κόσμου, τοτέστιν κκοσμίκευση. Βεβαίως, αθεντική γιοπνευματική Θεολογία οτε περιφρονε, λλά οτε καί θεοποιε τά γκόσμια γαθά, κρατώντας τη χρυσή σορροπία νάμεσα στην ρνηση τν γαθν το παρόντος κόσμου (Μανιχαϊσμός) καί στην πολυτοποίησή τους (κ κοσμίκευση). Τό σκητικό θος το Χριστιανισμο τέμνει τήν μέση δό μεταξύ το Μανιχαϊσμο καί τς γκοσμιοκρατίας, μένοντας πιστό στόν λόγο το Κυρίου: «Ζητετε πρτον την Βασιλείαν το Θεο καί τήν δικαιοσύνην ατο, καί πάντα τατα (τά

λικά, τά γκόσμια γαθά) προστεθήσεται μν» (Ματθ. στ΄ 13).

 

5) Tέλος, πλειονότητα τν θεολόγων τν παλιότερων γενιν χαρακτηρίζονταν πό τήν κλειστότητα καί τήν λλειψη διαλόγου με τούς τερόδοξους καί τούς λλόθρησκους. ντίθετα, ο περισσότεροι σημερινοί θεολόγοι εναι νοικτοίοκουμενικοί») καί διαλέγονται μέ τούς λλους, τούς διαφορετικούς πό μς, λλά δέν μένουν σταθεροί στήν ν Χριστ ποκαλυμμένη λήθεια. τσι, τήν νευ γάπης σκληρή λήθεια τς παλις γενις, ντικατέστησε χωρίς την λήθεια ψεύτικη γάπη τς νέας φουρνις τν θεολόγων.

 

παράδοξη πρόταση το νεοπαγος Θεολογικο συνδέσμου «Καιρός», πού ζητε διδασκαλία το μαθήματος τν Θρησκευτικν να πευθύνεται σέ λους τούς μαθητές μις σχολικς τάξης συμπεριλαμβανομένων καί τν τεροδόξων καί τν λλοθρήσκων, εναι χαρακτηριστικό παράδειγμα μις τέτοιας ποκριτικς γάπης, πού νοθεύει τήν ρθόδοξη πίστη. Διότι εναι φανερό πώς, γιά νά κανοποιηθον καί ο μή ρθόδοξοι καί ο μη χριστιανοί μαθητές, θά πρέπει να λλοιωθε λοκληρωτικά τό μάθημα τς Θεολογίας, οτως στε να προσαρμοστε στίς δικές τους πεποιθήσεις. Δέν θά ταν, τέλος πάντων, πιό ντιμο καί πιό δημοκρατικό, ναντι ατς τς ρμαφρόδιτης και λλόκοτης λύσης, νά διδαχθε τό ν λόγ μάθημα πό καθηγητές τς διας χριστιανικς μολογίας τς διας θρησκείας μέ τούς τερόδοξους καί τούς λλόθρησκους μαθητές;

 

 

 

 

 

(Πηγή: «Ορθόδοξος Τύπος», 29/10/2010)