Εἶναι ἀλήθεια, καλοί μου φίλοι, ὅτι σήμερα ἀπολαμβάνουμε μεγάλες ἐλευθερίες στὰ πάντα. Ἐνεργοῦμε ὅπως θέλουμε, λέμε ὅ,τι θέλουμε, γευόμαστε ὅ,τι ἐπιθυμοῦμε. Ὅλα ἀπευθύνονται σέ μᾶς, ὅλα εἶναι γιά μᾶς!
Ὅμως, μήπως μέσα σ’ αὐτὴ τὴν ἀπέραντη ἐλευθερία, ποὺ ὄντως ἔχουμε, εἴμαστε τελικὰ δοῦλοι; Μήπως αὐτὴ ἡ ἐλευθερία εἶναι καὶ ἡ σκλαβιά μας; Μήπως ἐκεῖ ποὺ νομίζουμε ὅτι πετᾶμε στοὺς αἰθέρες, τελικὰ εἴμαστε γιὰ τὰ καλὰ κλεισμένοι μέσα σ’ ἕνα (χρυσὸ κατὰ τὰ ἄλλα) κλουβί;
* * *
Τελευταῖα σ’ ἕνα δημοσίευμα τοῦ διεθνοῦς κυκλοφορίας ἀμερικανικοῦ περιοδικοῦ «The Economist», διάβασα ὅτι ἕνας πολίτης στὶς ΗΠΑ μπορεῖ νὰ παρακολουθήσει κάπου 200 τηλεοπτικὰ κανάλια!!!
Κι ἀμέσως ἀναρωτήθηκα: Τί… πλοῦτος! Τί… ἐλευθερία! Τί… πλουραλισμός! Καὶ τί δὲν μπορεῖς νὰ δεῖ κανεὶς ἐκεῖ! Ὅμως ἐδῶ ἀκριβῶς βρίσκεται καὶ τὸ πρόβλημα, ξέρετε…
Γιατί ἀκόμη καὶ νὰ τὰ τρέξει κανεὶς ὅλα μὲ τὸ τηλεκοντρόλ, πόσο χρόνο θέλει; Καὶ γιὰ νὰ δεῖ ἔστω κάτι ἀπ’ αὐτά, ἆραγε θὰ τὸν φθάσει ἡ ἡμέρα;
Ἔπειτα, τί κι ἂν εἶναι 200 τὰ κανάλια αὐτά; Τὸ ὄντως περίεργο καὶ ἄξιο προβληματισμοῦ εἶναι ὅτι, στὸ σύνολό τους, ἂς ποῦμε στὸ 80 – 90%, ἔχουν ὅλα τους τὸ ἴδιο καὶ πολὺ γνωστό μας περιεχόμενο. Βία, θρίλερ, ἐρωτισμό, ἀνούσιες συζητήσεις, πωλήσεις προϊόντων, ἀθλητισμό, διαφημίσεις κ.λπ. κ.λπ. Δηλαδὴ μὲ δυὸ λόγια τή… σαχλαμάρα! Τὰ ἄχρηστα λόγια, ὅπως λέει ὁ Μ. Βασίλειος.
Ὁπότε ἐνῷ ἔχει κανεὶς στὴ διάθεσή του 200 κανάλια, εἶναι δὲ καὶ ἐλεύθερος νὰ κάνει ὅ,τι θέλει μὲ αὐτά, ὅμως ἀπ’ τὴν ἄλλη εἶναι σαφῶς ἐγκλωβισμένος σὲ ὅλη αὐτὴ τὴν σαφῶς ὑποβαθμισμένη καὶ τελματώδη κατάσταση.
Νὰ τὸ ποῦμε κι ἀλλιῶς. Εἶναι σὰν νὰ βρίσκεται μπροστὰ σ’ ἕνα ἀπέραντο σκουπιδότοπο, ὅπου ἐλεύθερα μπορεῖ νὰ διαλέξει καὶ νὰ πάρει ὅ,τι θέλει ἀπ’ αὐτόν, ὅμως δὲν παύει αὐτὸ ποὺ θὰ πάρει νὰ εἶναι… σκουπίδι! Ἀκόμη κι ἂν βρεῖ ἕνα κομμάτι ψωμὶ πεταμένο κάπου ἐκεῖ! Νὰ γιὰ ποιὰ ἐλευθερία μιλᾶμε…
* * *
Σ’ αὐτὴ τὴν χαώδη κατάσταση ἦρθε, λέει, ὡς ἐπανάσταση τὸ λεγόμενο streaming. Δηλαδὴ ἡ μεταφορὰ βίντεο (εἰκόνας) καὶ ἤχου ἀπὸ τὸ διαδίκτυο στὴν πληθώρα τῶν συσκευῶν μας, ὅπως στὴν τηλεόραση, στὸν ὑπολογιστή, στὸ laptop, στὸ smartphone, στὸ tablet κ.λπ., οὐσιαστικὰ ὅμως στὶς φορητὲς ἀπ’ αὐτὲς τὶς συσκευές. Τί … ἐλευθερία κι αὐτή!
Μὲ τὸ streaming ἀσχολοῦνται οἱ λεγόμενες «πλατφόρμες», ὅπως τὸ Netflix, τὸ YouTube, ἡ Apple TV κ.λπ. Ἐκεῖ πλέον ἔχει κανεὶς τὴ δυνατότητα νὰ δεῖ καὶ νὰ ἀκούσει θέματα τῆς ἐπιλογῆς του καὶ νὰ ἀποφύγει καὶ τὶς διαφημίσεις. Ἄλλη… ἐλευθερία κι αὐτή!
Ὡστόσο καὶ πάλι τίποτε δὲν ἀλλάζει, ἁπλῶς αὐξάνει ἀκόμη πιὸ πολὺ αὐτὸς ὁ… ἀπέραντος σκουπιδότοπος!
Ἐπιπλέον ὅλα αὐτά, ἔχουν καὶ τὸ ἑξῆς ἀποτέλεσμα. Νὰ αὐξάνει καὶ ὁ χρόνος ποὺ διαθέτουμε στὴν παρακολούθησή τους! Μὲ ἄλλα λόγια νὰ εἴμαστε ἀκόμη πιὸ πολύ, καὶ μόνιμα «κολλημένοι» σ’ αὐτὴ τὴ φοβερὴ κατάσταση!
Μποροῦμε νὰ τὸ δοῦμε καὶ μὲ ἁπλοῦς ἀριθμούς.
Σύμφωνα μὲ ἔκθεση τοῦ ConsumerLad ποὺ δημοσιοποίησε ἡ Ericsson, ἡ συνολικὴ αὐτὴ τηλεθέαση αὐξήθηκε σὲ 30 ὧρες τὴν ἑβδομάδα, δηλαδὴ κατὰ μέσο ὅρο σὲ 4,28 ὧρες τὴν ἡμέρα, ποὺ ἀποτελεῖ καὶ ρεκὸρ ὅλων τῶν ἐποχῶν! Ναί, μιλᾶμε γιὰ τέτοιο θρίαμβο τῆς… ἐλευθερίας μας!
Καὶ εἶναι ἑπόμενο νὰ συμβεῖ αὐτό, ὅταν τὸ 50% τῆς παρακολούθησης τηλεόρασης καὶ βίντεο γίνεται πλέον ἀπὸ φορητὲς συσκευές! Ἀπ’ αὐτὲς δηλαδὴ ποὺ ἔχουμε πάνω μας, στὰ χέρια μας καὶ στὴν τσέπη μας! Ὁπότε καὶ δὲν χρειάζεται νὰ βρισκόμαστε στὸ σπίτι μας, ὅπως συμβαίνει μὲ τὴν τηλεόραση. Μποροῦμε νὰ βλέπουμε τὰ πάντα παντοῦ!
Μόνο ἡ πλατφόρμα τῆς Netflix, μὲ τὴ μετάδοση καὶ παρακολούθηση βίντεο, καταναλώνει τὸ 15% τῆς συνολικῆς διακίνησης online δεδομένων τοῦ διαδικτύου παγκοσμίως, σύμφωνα μὲ ἔκθεση τῆς ἑταιρείας Sandvine, ἡ ὁποία βασίστηκε σὲ πάνω ἀπὸ 150 παρόχους internet μὲ περίπου 2,1 δισεκατομμύρια συνδρομητὲς συνολικά. Ἀκολουθεῖ τὸ You Tube μὲ 11,4% τῆς διαδικτυακῆς κίνησης
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ἀκόμη, ὅτι ἡ διακίνηση καὶ παρακολούθηση κάθε εἴδους βίντεο ἀποτελεῖ τὸ 58% τῆς κίνησης δεδομένων τοῦ διαδικτύου καὶ ἀκολουθοῦν ἡ πλοήγηση σ’ αὐτὸ (17%), τὰ online παιχνίδια (7,8%) καὶ τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης (5,1%). Ἀπέραντος κυριολεκτικὰ εἶναι αὐτὸς ὁ σκουπιδότοπος ποὺ δυστυχῶς ὅλο καὶ μεγαλώνει!!!
Κατὰ τὸ περιοδικὸ «The Economist», οἱ «πλατφόρμες» αὐτὲς εἶναι ἤδη 16, καὶ θὰ ξοδέψουν ἄμεσα 100 δισεκατ. δολλάρια συνολικὰ στὴν παραγωγὴ τοῦ γνωστοῦ τους περιεχομένου, δηλαδὴ ὅσο ἐπενδύει σ’ ἕνα χρόνο ἡ ἀμερικανικὴ πετρελαϊκὴ βιομηχανία!
Λέγεται, ἀκόμη, ὅτι ἂν θέλει κανεὶς νὰ βλέπει ἕνα ντοκιμαντὲρ τὴν ἡμέρα (καὶ τίποτε ἄλλο), καὶ μόνο ἀπὸ τὸ Netflix, θὰ χρειαστεῖ δύο χρόνια, γιὰ νὰ τὰ δεῖ ὅλα. Τόσο ἀπέραντο εἶναι!
Τί κι ἂν ὁ καθένας μας μπορεῖ νὰ ἐπιλέγει τὴν «πλατφόρμα» ποὺ θέλει καὶ νὰ γίνεται σ’ αὐτὴν συνδρομητής της; Αὐτὴ ἡ ὑποτιθέμενη ἐλευθερία τίποτα δὲν ἀλλάζει στὴν οὐσία.
Εἶναι τόσο φοβερὴ αὐτὴ ἡ κατάσταση τῆς «ἐλευθερίας» μας, ὥστε δὲν χρειάζεται ὁ «Μεγάλος Ἀδελφός», γιὰ νὰ μᾶς παρακολουθεῖ καὶ νὰ ἐλέγχει τὴ ζωή μας, ἀλλ’ ἀρκεῖ τὸ νὰ βρισκόμαστε σ’ αὐτὴ τὴν κατάσταση, τὴν κατάσταση τοῦ ἀπέραντου σκουπιδότοπου δηλαδή!
Βέβαια, ὅλα αὐτά, δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὴν «ἐλευθερία» ποὺ ἔχουμε στὸ θέαμα σήμερα. Ποὺ βέβαια δὲν εἶναι καὶ ἡ μόνη. Εἶναι βλέπετε καὶ ἡ «ἐλευθερία» ποὺ ἔχουμε σ’ ἕνα πλῆθος ἀπὸ ἄλλους ἐθισμούς, ἐξαρτήσεις καὶ δουλωτικὲς καταστάσεις (ἀπὸ τὸ ἀλκοόλ, τὸ κάπνισμα, τὶς οὐσίες, τὸν τζόγο κλπ. μέχρι τὰ βιντεοπαιχνίδια). Εἶναι ὅλα ἐκεῖνα ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὰ πάθη μας καὶ τὶς ἀδυναμίες μας. Ὅλα αὐτὰ ποὺ νομίζουμε ὅτι μᾶς δίνουν κάτι, ὅταν στὴν οὐσία δὲν μᾶς δίνουν ἀπολύτως τίποτα. Τῆς ἁμαρτίας ὅλα τους!
* * *
Μὲ ἄλλα λόγια πρόκειται σαφῶς γιὰ τὴν ὑπόδουλη ἐλευθερία, ὅπως θὰ τὴν λέγαμε. Ποὺ μᾶς θέλει ὅλους νὰ εἴμαστε κάτω ἀπὸ τὸν ζυγὸ τοῦ κόσμου, τῆς ἁμαρτίας καὶ τῶν παθῶν.
Ὅμως, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «ὁ Θεὸς σᾶς κάλεσε, ἀδελφοί μου, γιὰ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι. Μόνο νὰ μὴ γίνει ἡ ἐλευθερία ἀφορμὴ γιὰ ἁμαρτωλὴ διαγωγὴ» (Γαλ. 5, 13). Γιατί αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἁμαρτωλὴ διαγωγή, συμπεριφορὰ καὶ ζωή εἶναι ἐκείνη ποὺ μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸν Θεό.
Ὅπως πολὺ ὡραῖα εἶπαν «ὁ Θεὸς ποὺ δὲν ἔχει ἀπολύτως καμιὰ σκιά, οὔτε δυνατότητα κακοῦ καὶ ἁμαρτίας, εἶναι ὁ ἄπειρα ἐλεύθερος. Στὴν πραγματικότητα εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἐλευθερία».
Γι’ αὐτὸ καὶ πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τονίζει: «Ἐκεῖ ποὺ εἶναι τὸ πνεῦμα τοῦ Κυρίου, ἐκεῖ εἶναι καὶ ἡ ἐλευθερία» (Β΄ Κορ. 3, 17). Ἔτσι ἐξηγεῖται αὐτὸ τὸ παράδοξο: Τὸ ὅτι ὅσο πιὸ κοντὰ βρίσκεται κανεὶς στὸν Θεό, τόσο μεγαλώνει καὶ ἡ ἐλευθερία του! Ἡ δὲ ἁμαρτία τί εἶναι τελικά; Μὰ ἡ ἀστοχία στὴ χρήση τῆς ἐλευθερίας μας.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἱ. Χρυσόστομος τονίζει: «Κανένας δὲν εἶναι ἐλεύθερος, παρὰ μόνον ἐκεῖνος ποὺ ζεῖ μὲ τὸν Χριστό. Αὐτὸς ἔχει ἀνέλθει ὑπεράνω ὅλων τῶν κακῶν».
Γράφει ὁ φιλόσοφος Νικολάι Μπερντιάεφ: «Ἡ ὑπέρτατη ἐλευθερία εἶναι ἡ ἐλευθερία τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ἡ ἐλάχιστη ἐλευθερία εἶναι ἡ ἐλευθερία τῆς ὑλιστικῆς ζωῆς».
Αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ἐλευθερία ποθεῖ καὶ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος ὅταν λέει: «Ἡ κίνηση ποὺ θέλω εἶναι ἡ ἐλευθερία μου».
Εἶναι φανερὸ πλέον ὅτι συμβαίνει αὐτό: Περνᾶμε ἀπὸ τὴν «ὑπόδουλη ἐλευθερία» ποὺ ἀναφέραμε, στὴν «ἐλεύθερη δουλεία» ποὺ εἶναι καὶ ὁ στόχος μας, ὁ πόθος μας, τὸ ὅραμά μας. Δηλαδὴ ἡ ἐλευθερία στὸν «ζυγό», ἂς τὸ ποῦμε ἔτσι, τοῦ Χριστοῦ. Ἕνα ζυγό, ὅμως, ποὺ εἶναι τόσο ἐλαφρὺς καὶ εὐλογημένος, ὅσο καὶ τὰ φτερὰ τῶν πουλιῶν. Ποὺ εἶναι μὲν ἕνα φορτίο πάνω τους, ὅμως χάρις σ’ αὐτὸ τὸ φορτίο τῶν φτερῶν τους μποροῦν καὶ φθάνουν στοὺς αἰθέρες, κατὰ τὴν ὑπέροχη παρατήρηση τοῦ Ἁγίου Αὐγουστίνου.
* * *
Λέει, παιδιά, ἕνα πολὺ ὡραῖο ποίημα: «Σκουλήκι ἤμουνα/ Κυλιόμουνα σ’ ἕνα μεγάλο τόπο ἀπὸ λάσπη./ Νόμιζα πὼς ἤμουνα ἐλεύθερος, πὼς εἶχα κάτι./ Ὅμως, πόσο πόνεσα ἕνα πρωϊ / ὅταν εἶδα τ’ ἀετόπουλα ἐκεῖ ψηλὰ στὰ σύννεφα»! Εἶναι ἑπόμενο νὰ νοιώσει ἔτσι ὁ ποιητής, ξέρετε, γιατί τὰ ἀετόπουλα δὲν βρίσκονται στὴν «ὑπόδουλη ἐλευθερία», ἀλλὰ στὴν «ἐλεύθερη δουλεία». Νὰ τὰ φθάναμε κι ἐμεῖς!
(Πηγή: “Ορθόδοξος Τύπος” 19/8/20)