Η επίσκεψη στο θάλαμο (Θ. Μουντοκαλάκη, καθηγ. Παθολογίας Παν/μίου Αθηνών)

Σε μία από τις σελίδες μιας νουβέλας περιγράφεται μια ιατρική επίσκεψη στο θάλαμο:

«…Μια μεγάλη ομάδα γιατρών, νοση­λευτριών, φοιτητών της Ιατρικής (…) περνούσαν από κρεβάτι σε κρεβάτι συ­ζητώντας τη βελτίωση ή την επιδείνωση της υγείας των αρρώστων. (…) “Πώς εί­σαι σήμερα;” Ένας ψηλός, μεγαλύτερος σε ηλικία, άντρας άρχιζε πάντα με αυτό τον τρόπο, αφού ο εσωτερικός γιατρός είχε παρουσιάσει τα στοιχεία. “Νιώθω καλύτερα, γιατρέ”. “Αυτό είναι καλό”. “Μόνο ένα πράγμα, γιατρέ”. “Ναι;” Αλλά ο γιατρός είχε ήδη στραφεί προς τον εσωτερικό βοηθό. “Επ’ ευκαιρία, τί έδει­ξε το Σίλιγκ τεστ;”». Με τη λιτή -και εντούτοις δηκτική- αυ­τή περιγραφή, η συγγραφέας αναδει­κνύει το χάσμα ανάμεσα στην αντίληψη των γιατρών για το σκοπό που εξυπηρε­τεί η επίσκεψη στο θάλαμο και στις προσδοκίες των αρρώστων από την ολι­γόλεπτη επαφή τους με την ιατρική ομά­δα. Εδώ και αιώνες, η επίσκεψη στο θά­λαμο αποτελεί για τους γιατρούς την κε­ντρική δραστηριότητα στη ζωή ενός νο­σοκομείου. Είναι η ευκαιρία για την εξέ­ταση των αρρώστων, τη σύγκριση της κλινικής πορείας τους με τα αποτελέ­σματα των εργαστηριακών εξετάσεων και την ανταλλαγή απόψεων, με ενδεχόμενη κατάληξη την αναθεώρηση της θεραπευτικής αγωγής. Για τους αρρώστους, η τελετουργική παρέλαση των γιατρών εί­ναι η μεγάλη στιγμή που περιμένουν κάθε μέρα. Είναι η κατάλλη­λη περίσταση για να αναζητήσουν απάντηση στα αγωνιώδη ερω­τήματα που τους απασχολούν. Όση ώρα οι γιατροί συζητούν πά­νω από το κεφάλι τους εκείνοι καιροφυλακτούν για κάποια παύ­ση που θα τους επιτρέψει να κάνουν τις ερωτήσεις που έχουν ετοιμάσει. Στο μεταξύ, προσπαθούν να καταλάβουν τι λένε οι για­τροί μεταξύ τους χρησιμοποιώντας το δυσνόητο λεξιλόγιο τους. Από τη μεριά τους, οι φοιτητές της Ιατρικής συμφωνούν για το ότι κανένα θεωρητικό μάθημα δεν μπορεί να συγκριθεί σε εκ­παιδευτική αξία με την επίσκεψη στο θάλαμο. Στο παρελθόν, όταν οι φοιτητικές διεκδικήσεις είχαν ουσιαστικό περιεχόμενο, ένα από τα κύρια αιτήματα των φοιτητών της Ιατρικής ήταν η μεταφορά της εκπαίδευσης τους από τα αμφιθέατρα στους θαλάμους των αρ­ρώστων. Σημαντικός στόχος της ιατρικής εκπαίδευσης είναι η δια­μόρφωση κατάλληλης στάσης απέναντι στην Ιατρική και στον άρ­ρωστο. Η μίμηση προτύπων είναι το μοναδικό μέσο για την επί­τευξη αυτού του στόχου και η επίσκεψη στο θάλαμο είναι απο­καλυπτική του είδους του προτύπου που προτείνει για μίμηση κά­θε εκπαιδευτής. Ο «μεγαλύτερος σε ηλικία άντρας», που περι­γράφει η συγγραφέας να «οδηγεί» την επίσκεψη, απευθύ­νει μια ερώτηση-κλισέ στον άρρωστο και, αγνοώντας την από­πειρα του τελευταίου να αναφερθεί σε κάποιο πρόβλημα που τον απασχολεί, σπεύδει να ακούσει το αποτέλεσμα μιας εργαστη­ριακής εξέτασης που θεωρεί σημαντική. Είναι το κακό πρότυπο. Το καλό πρότυπο, όπως το περιγράφει ένας φοιτητής μιας ιατρι­κής μας σχολής, είναι ο γιατρός που «στέκεται δίπλα σε κάθε άρ­ρωστο, του κρατάει το χέρι, του μιλάει απλά και με κατανόηση και τον εμψυχώνει». Ένας τέτοιος γιατρός, μας εκμυστηρεύεται ο φοι­τητής, «είναι όχι απλώς ένα παράδειγμα προς μίμηση, αλλά το πιο σημαντικό μάθημα που έχω διδαχθεί».