Η φιλοσοφία, η κοσμοθεώρηση και τα πολιτισμικά πρότυπα των λαών τις Δύσης συγκρινόμενα με αυτά της Ανατολής – κυρίως της Κίνας – είναι εκείνα που καθορίζουν την από ηθικής άποψης προσέγγιση των ζητημάτων επίδρασης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ). Μεταξύ της οπτικής της Δύσης και της Κίνας υπάρχουν ορισμένες ομοιότητες, αλλά και σημαντικές διαφορές.
Και οι δύο, κατ’ αρχάς, αναγνωρίζουν τις ηθικές προκλήσεις που θέτει η ΤΝ, και έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα ώστε να τις αντιμετωπίσουν. Η ΕΕ έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο κατευθυντήριων γραμμών τεχνοηθικής, οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει μια Εθνική Πρωτοβουλία Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ και η Κίνα πλαισιώνει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης με ένα πλαίσιο ηθικών αρχών.
Η διαφορά μεταξύ των προσεγγίσεων αφορά στο ότι επικεντρώνονται σε διαφορετικές πτυχές των ηθικών ζητημάτων. Ο δυτικός κόσμος δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην προστασία της ατομικής ακεραιότητας, του απορρήτου και στην υπεύθυνη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έναντι του κράτους δικαίου και της τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Στην Κίνα, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης προσανατολίζεται περισσότερο στο να έχει ωφέλεια για το κράτος και τη χώρα συνολικά, ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται θυσίες από τη σκοπιά των ατόμων. Φυσικά η διαφορά αυτή έγκειται στο γεγονός ότι στη Δύση υπάρχει μια παράδοση ατομικισμού και ανθρωπισμού που δίνει μεγαλύτερη αξία στην προσωπική αυτονομία και αξιοπρέπεια, ενώ στην Κίνα προτεραιότητα έχει η κοινωνική αρμονία και η συλλογική ευθύνη. Μια επιπλέον διαφορά έγκειται στην έκταση και το βάθος του κυβερνητικού ρόλου. Στη Δύση, περιορίζεται στην εποπτεία και τον έλεγχο. Στην Κίνα, οι αρχές διαδραματίζουν πιο άμεσα και ενεργά παρεμβατικό ρόλο και σε ό,τι αφορά στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Όπως και να το δει κανείς, όμως, η ΤΝ αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που φέρει μαζί της η 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
Ο κόσμος που γνωρίζουμε αλλάζει άρδην με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) όπως το openai GPT. Το ChatGPT είναι ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε από την OpenAI και κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2022. Είναι χτισμένο πάνω από την οικογένεια μεγάλων γλωσσικών μοντέλων GPT-3 του OpenAI και έχει βελτιωθεί χρησιμοποιώντας τόσο εποπτευόμενη, όσο και τεχνικές ενισχυτικής μάθησης. Είναι ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης και μεταφοράς μάθησης.
Το ChatGPT πρωτοκυκλοφόρησε στις 30 Νοεμβρίου 2022 και γρήγορα τράβηξε την προσοχή για τις λεπτομερείς και αρθρωμένες απαντήσεις του σε πολλούς τομείς γνώσης. Ήδη σε λίγους μήνες έχει προσελκύσει πάνω από 100 εκατομμύρια χρήστες. Ωστόσο διαθέτει ένα μεγάλο μειονέκτημα: δεν είναι ικανό να απαντήσει σε θέματα και γεγονότα πραγματικού χρόνου.
Ωστόσο η τεράστια δεξαμενή πληροφοριών και γνώσης που διαθέτει το καθιστούν ικανό να δίνει ιατρικές, νομικές, μηχανολογικές συμβουλές, να λύνει αλγοριθμικά προβλήματα και να συντάσσει κώδικα σε κάθε μορφή γλώσσας προγραμματισμού, εφάμιλλα με έναν αντίστοιχο εξειδικευμένο επιστήμονα.
Μπορεί να μιλά και να γράφει σε παραπάνω από 120 γλώσσες. Και όλα αυτά στους λίγους μήνες που κυκλοφορεί. Το εκπληκτικό για τον ανθρώπινο νου είναι πως μπορεί κατά 80% να δίνει καλύτερες ιατρικές συμβουλές από έναν μέσο γιατρό. Και όλα αυτά σήμερα. Ας φανταστεί, λοιπόν, κανείς, τι θα μπορεί να κάνει στα επόμενα 5 με 6 χρόνια.
Και η σημαντικότερη πρόκληση είναι όταν αυτά τα συστήματα μηχανικής μάθησης φτάσουν στο singularity point. Στο σημείο δηλαδή που μόνα τους θα κατέχουν γνώση και πληροφορίες περισσότερες από αυτές όλης της ανθρωπότητας. Κι αυτό θα συμβεί επειδή η μέση σημερινή ταχύτητα επεξεργασίας και απόδοσης πληροφορίας (σκέψη) των συστημάτων αυτών είναι 1000 φορές ταχύτερη από αυτή του ανθρώπινου νου. Η αυτομάθηση των συστημάτων αυτών είναι απίστευτη σε σχέση με τον ανθρώπινου νου· φτάνουν σε σημείο να προσφέρουν λύσεις και απαντήσεις σε σύνθετα προβλήματα που η ανθρώπινη σκέψη δεν θα μπορούσε ή δεν είχε μέχρι στιγμής φανταστεί.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του AlphaGo της DeepMind, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή του πανάρχαιου παιχνιδιού Go (έχει ιστορία 3000 χρόνων και θεωρείται απαιτητικότερο κι από αυτό το ίδιο το σκάκι), Λι Σέντολ.
Σε ένα από τα παιχνίδια, o AlphaGo έκανε μια κίνηση που προκάλεσε επιφωνήματα σε όσους παρακολουθούσαν το παιχνίδι. Ο Λι Σεντόλ είπε: «Νόμιζα ότι το AlphaGo βασιζόταν στον υπολογισμό των πιθανοτήτων και ότι ήταν απλώς μια μηχανή. Αλλά όταν είδα αυτήν την κίνηση, άλλαξα γνώμη».
Από τεχνικής άποψης, πλέον έχουν εγκαταλειφθεί οι παραδοσιακές μέθοδοι ΤΝ, με τη δημιουργία «search tree» το οποίο περιλαμβάνει την ανάλυση όλων των πιθανών θέσεων. Το AlphaGo συνδυάζει μια εξελιγμένη εκδοχή της εν λόγω τεχνικής, με βαθιά νευρωνικά δίκτυα. Τα εν λόγω δίκτυα λαμβάνουν ως πληροφορίες μία «περιγραφή» του ταμπλό, και το επεξεργάζονται μέσα από 12 διαφορετικά στρώματα νευρικών δικτύων. Ένα «policy network» έχει να κάνει με την επιλογή της επόμενης κίνησης, και ένα «value network» είναι επιφορτισμένο με την πρόβλεψη του νικητή. Επίσης, οι ερευνητές «εκπαίδευσαν» τα δίκτυα σε 30 εκατομμύρια κινήσεις από παιχνίδια τα οποία έχουν παίξει κορυφαίοι παίκτες, μέχρι το σύστημα να είναι σε θέση να προβλέψει τις ανθρώπινες κινήσεις στο 57% των περιπτώσεων. Από κει και πέρα το ίδιο το σύστημα ήταν ικανό να αυτοδιδάσκεται με αριθμητική πρόοδο.
Η ΤΝ είναι εδώ και θα παραμείνει. Αφενός εντυπωσιάζει και αφετέρου φοβίζει και κάνει τον μέσο άνθρωπο καχύποπτο απέναντί της.
Μια πρώτη διαπίστωση αποτελεί πως τα συστήματα αυτά δεν μπορούν να διαθέτουν ανθρώπινα συναισθήματα. Τι θα γίνει όμως όταν αποκτήσουν δική τους συνείδηση; Και αυτό όσο κι αν ήταν ουτοπικό και τρελό αν λεγόταν πριν χρόνια, σήμερα αποτελεί ένα ακόμα ενδεχόμενο ανάμεσα στις προκλήσεις της ΤΝ.
Οι ανθρώπινες κοινωνίες αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους τεχνολογικές εξελίξεις που ξεπερνούν τα όρια των παραδοσιακών μηχανισμών ελέγχου και κατανόησής τους με δυο τρόπους: Είτε δαιμονοποιώντας είτε θεοποιώντας τες. Και οι δύο συμπεριφορές ωστόσο αποκλείουν τη συμμετοχή στον διάλογο που οφείλουμε να ανοίξουμε σαν κοινωνίες για τις ηθικές, κοινωνικές, πολιτικές ή άλλες προκλήσεις που «κουβαλά» μαζί της η Τεχνητή Νοημοσύνη. Μια συζήτηση χωρίς «φόβο και πάθος».
(Πηγή: Εφημερίδα “Ρήξη [1]” φ. 182)