Ανήκω σε μία γενιά, που ίσως είναι η τελευταία που πρόλαβε να γευτεί, να νιώσει, να βιώσει την βαριά σκιά του πατέρα στο σπίτι. Μεγάλωσα σε μία εποχή που την χαρακτήριζε η –ας μου επιτραπεί το αδόκιμο της φράσης- η ευλογημένη έλλειψη κάποιων αγαθών, που σήμερα υπερεκχειλίζουν στα σπίτια μας. Μίλησα για έλλειψη αγαθών, για την «έντιμον πτωχείαν» του καθ’ ημάς Παπαδιαμάντη. Δεν έλειπε όμως το όντως αγαθόν, και χρησιμοποιώ τον όρο με την αρχαιοελληνική του σημασία, που σημαίνει το καλό, το χρηστό, το ενάρετο. Το καλό αυτό, το εξεικόνιζε ο πατρικός λόγος, προσταγή και ευχή συνάμα, «πρόσεξε όταν μεγαλώσεις να γίνεις χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία». Πόσο βαθιά σοφία ανέδιδε η φαινομενικώς απλοϊκή αυτή φράση, σοφία που πήγαζε και από βίον ενάρετο, διότι όπως μας κανοναρχεί ο παλαιός εκείνος δάσκαλος του πατέρα, ο Πλούταρχος: «ου γαρ ο λόγος τοσούτον, όσον ο βίος εις την αρετήν άγει». Βαριά, καταλυτική η παρουσία του πατέρα στο σπίτι, ανακούφιζε την δύσμοιρη μάνα, που ανεχόταν, βάσταζε τα βάρη, την βάσανο και την τυραννία της τροφής και ανατροφής μας. Διαβάστε περισσότερα »

Είχα διαβάσει σε μικρότερη ηλικία, όταν πολλές φορές διαβάζουμε ανώριμα, περίπου βουλιμικά κάποια βιβλία, την εξαίσια πραγματεία του Ξενοφώντος με τίτλο «Οικονομικός». Ανήκει στην τετραλογία των φιλοσοφικών του έργων, που στρέφονται γύρω από την μορφή του μεγάλου δασκάλου του, του Σωκράτη. Τα άλλα τρία τιτλοφορούνται «Απομνημονεύματα», «Συμπόσιον» και «Απολογία». Στο έργο αυτό ο μέγας φιλόσοφος αναφέρεται κυρίως στην γεωργία, σημειώνοντας στην εισαγωγή του πέμπτου κεφαλαίου ότι «έοικε γαρ η επιμέλεια αυτής είναι άμα τε ηδυπάθεια τις και οίκου αύξησις και σωμάτων άσκησις εις το δύνασθαι όσα ανδρί ελευθέρω προσήκει», δηλαδή, η γεωργία είναι πηγή τέρψεως και της περιουσίας αύξηση και του σώματος άσκηση, ώστε να μπορεί το σώμα να κάνει όσα αρμόζουν σ’ έναν άνθρωπο ελεύθερο, διότι «των σωμάτων θηλυνομένων και αι ψυχαί πολύ αρρωστότεραι γίγνονται». Διαβάστε περισσότερα »

Εν πρώτοις μία φράση που ειπώθηκε από τον ιστορικό και λογοτέχνη των Αθηνών, τον σπουδαίο Δημ. Καμπούρογλου: «Όλα τα έθνη για να προοδεύσουν πρέπει να βαδίσουν εμπρός, πλην του ελληνικού που πρέπει να στραφεί πίσω». Είναι βέβαιο ότι ο σοφός αθηναιογράφος, όπως ονομάστηκε, εννοούσε την παράδοσή μας, που δεν είναι κάτι το νεκρό, αλλά η ζωντανή φωνή των κεκοιμημένων. Μόνο οι νεκροί λαοί έχουν παράδοση νεκρή. «Εμείς θα γινόταν να ζήσουμε χωρίς τους νεκρούς;» αναρωτιέται ο ποιητής. Υπακούοντας, λοιπόν, στην προτροπή του συγγραφέα, θα στρέψουμε το βλέμμα μας πίσω, για να δούμε, εν συντομία, και να καμαρώσουμε τον δάσκαλό, όπως μας τον προβάλλει η έξοχη παράδοσή μας. Και θα κλείσουμε με τα λόγια, του αγίου Γέροντα Παϊσίου. Κατ’ αρχάς, τι σημαίνει η λέξη δάσκαλος; «αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις». Διαβάστε περισσότερα »

Ξενισμός είναι η γλωσσική ξενομανία, η γλωσσική μας εξάρτηση από τις ξένες γλώσσες –μακροπρόθεσμα η πιο επικίνδυνη- κυρίως από την Αγγλική. Ο μεγάλος μας ποιητής Γ. Σεφέρης είχε επισημάνει το πρόβλημα από πολύ παλιά, όταν έλεγε πως «….στα χρόνια μας, πρέπει να μην το ξεχνάμε, το ζήτημα δεν είναι πια αν θα γράφουμε καθαρεύουσα ή δημοτική. Το τραγικό ζήτημα είναι αν θα γράφουμε, ή όχι, ελληνικά». Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδηγούν στην άλωση της γλώσσας μας από τους ξενισμούς; Πού οφείλεται αυτή η αδικαιολόγητη χρήση ξένων λέξεων και φράσεων; Εν τάχει απαριθμούμε κάποιους απ’ αυτούς.

Διαβάστε περισσότερα »