Ένα νέο είδος τουρισμού ανθεί τα τελευταία χρόνια: ο τουρισμός θεραπείας με βλαστικά κύτταρα. Επικίνδυνες ελπίδες και μοιραίες παγίδες για απελπισμένους ασθενείς.
Για κάποιους ανθρώπους ο τουρισμός έχει ένα εντελώς διαφορετικό και πολύ πιο σκληρό πρόσωπο από εκείνο της αναψυχής: αφορά ελπίδες (δυστυχώς ουκ ολίγες φορές φρούδες) για επιβίωση και ποιότητα ζωής. Στον σύγχρονο κόσμο μας, χιλιάδες ασθενείς ταξιδεύουν ακόμη και ως την άλλη άκρη της Γης, ξεπουλώντας ακόμη και το βιος τους, για να λάβουν αμφιλεγόμενες και μη εγκεκριμένες θεραπείες αρχέγονων βλαστικών κυττάρων. Θεραπείες οι οποίες, σύμφωνα με εκείνους που τις εφαρμόζουν, μπορούν να προσφέρουν ίαση σε χρόνο ρεκόρ, ακόμη και για ανίατες αυτή τη στιγμή ασθένειες. Ο «τουρισμός των βλαστικών κυττάρων», όπως έχει ονομαστεί, δίνει πολλές φορές λανθασμένη εικόνα για ένα πεδίο που μπορεί κατά βάθος και με τη σωστή εφαρμογή να αποτελέσει πράγματι μελλοντικό «θησαυρό» για την ιατρική και, μαζί με αυτήν, κυρίως για την ανθρωπότητα: τα βλαστικά κύτταρα έχουν πολύ μεγάλες ερευνητικές και θεραπευτικές δυνατότητες, όπως συμφωνούν όλοι οι έγκριτοι επιστήμονες του τομέα. Ωστόσο το ζήτημα είναι ότι αυτή τη στιγμή το βάρος πρέπει να πέσει στην ορθή μελέτη τους, προκειμένου κάποια ημέρα να αποτελέσει γεγονός η ευρεία θεραπευτική εφαρμογή τους. Σήμερα τα πρώτα επίσημα επιστημονικά στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας μαρτυρούν ότι διαφορετικά είδη βλαστικών κυττάρων μπορούν να έχουν θεραπευτικό όφελος σε νόσους που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού και όχι σε 50 διαφορετικές ασθένειες, όπως ισχυρίζονται κάποιοι επιτήδειοι. Οι ειδήμονες και οι αρμόδιοι φορείς στέλνουν ηχηρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση: αφήστε τα βλαστικά κύτταρα να δείξουν μέσα από εγκεκριμένες μελέτες τις ικανότητες και τους περιορισμούς τους, διότι μόνο έτσι θα… βλαστήσει κάποια ημέρα πραγματική ελπίδα για εκατομμύρια ασθενείς.
Η μεγάλη υπόσχεση
Δεν υπάρχει ημέρα- για όσους παρακολουθούν τα επιστημονικά θέματα- που να μη δημοσιεύεται μελέτη η οποία να αφορά τα βλαστικά κύτταρα και όσα εκείνα θα μπορούσαν να προσφέρουν μελλοντικά στην ιατρική. Το «κλειδί» στη μεγάλη υπόσχεση που δίνουν αυτά τα πολυδύναμα κύτταρα είναι το «αύριο». Ωστόσο, δυστυχώς σήμερα, ενώ οι περισσότερες θεραπείες βλαστικών κυττάρων δεν έχουν περάσει καν από το στάδιο επίσημων δοκιμών, κλινικές στην Ευρώπη, στην Αμερική αλλά και στην Ασία προσφέρουν τέτοιες πανάκριβες, μη εγκεκριμένες, προσεγγίσεις όχι μόνο σε απελπισμένους ασθενείς χωρίς άλλη εναλλακτική, αλλά ακόμη και σε υγιή άτομα που θέλουν να λύσουν το θέμα των… ρυτίδων τους. Τι υπόσχονται τέτοιου είδους κλινικές; Θεραπεία με βλαστικά κύτταρα για μια πολύ μεγάλη λίστα ασθενειών και άλλων προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων της αρθρίτιδας, του ερυθηματώδους λύκου, της νόσου του Crohn, των καρδιοπαθειών, του καρκίνου, της νόσου του Αλτσχάιμερ, της νόσου του Πάρκινσον, του διαβήτη, της κήλης, της αϋπνίας, της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, της κατάθλιψης, της απώλειας μνήμης, της απώλειας μαλλιών, ακόμη και της απώλειας της όρεξης! Ορισμένες ιστοσελίδες κλινικών (το Ιnternet αποτελεί το σύνηθες μέσο προσέλκυσης πελατών) διαφημίζουν ότι με έναν «σμπάρο» – τα βλαστικά κύτταρα- μπορούν να θεραπεύσουν ως και 50 διαφορετικές ασθένειες!
Εκτιμάται ότι μόνο στις ΗΠΑ χιλιάδες ασθενείς σε απόγνωση ταξίδεψαν πέρυσι σε μακρινές χώρες και σε αμφιλεγόμενες κλινικές προκειμένου να λάβουν θεραπείες βλαστικών κυττάρων οι οποίες υπόσχονταν να σώσουν τη ζωή τους, πιθανότατα όμως την έθεταν, στην πραγματικότητα, σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. «Παράδεισοι» για τη δημιουργία τέτοιου είδους κλινικών θεωρούνται χώρες όπως η Δομινικανή Δημοκρατία και η Μαλαισία, οι οποίες δεν θέτουν τους αυστηρούς κανόνες διεξαγωγής μελετών για τα βλαστικά κύτταρα που τίθενται τουλάχιστον από μεγάλα οργανωμένα κέντρα και πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Ο κινέζος «μάγος»
Αλλά και στην Κίνα, η οποία προσπαθεί να θέσει κανόνες στις κλινικές βλαστικών κυττάρων που φυτρώνουν σαν «μανιτάρια» (μήπως πολλές φορές δηλητηριώδη;), υπάρχουν παραδείγματα που μαρτυρούν ότι το φαίνεσθαι δεν συνάδει με το είναι. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα αφορά έναν διάσημο – τουλάχιστον στο Διαδίκτυο- γιατρό στο Πεκίνο, τονΧονγκιούν Χουάνγκ, ο οποίος εγχέει ένα είδος ενήλικων βλαστικών κυττάρων της ρινικής κοιλότητας με μεγάλες ικανότητες αναγέννησης (κύτταρα ΟΕG) σε άτομα με προβλήματα του νωτιαίου μυελού υποστηρίζοντας ότι οι ασθενείς εμφανίζουν βελτίωση μέσα σε μόλις τρεις ημέρες, χωρίς μάλιστα καμία παρενέργεια. Η μέθοδος του Χουάνγκ, η οποία έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού ασθενών (ο ίδιος υποστηρίζει ότι έχει θεραπεύσει περισσότερους από 1.000), τράβηξε τα βλέμματα επιστημόνων από άλλες χώρες οι οποίοι μελέτησαν περιπτώσεις ατόμων που έλαβαν τη θεραπεία του. Η ετυμηγορία μάλλον δεν ήταν υπέρ του: εμφανίστηκαν σοβαρές παρενέργειες σε κάποιους ασθενείς, όπως μηνιγγίτιδα, ενώ βελτίωση παρουσιάστηκε σε ελάχιστους μόνο ανθρώπους, και αυτή ήταν παροδική. Τέτοιου είδους κλινικές πάντως είναι διάσπαρτες σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Ουγγαρία ως τις ΗΠΑ.
Το θαύμα που έγινε εφιάλτης
Το πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η εφαρμογή τέτοιων μη εγκεκριμένων μεθόδων αποδεικνύεται στην περίπτωση ενός μικρού αγοριού από το Ισραήλ: το παιδί, το οποίο έπασχε από μια σπάνια γενετική νόσο (ataxia telangiectasia, η οποία οδηγεί σε παράλυση και τελικώς στον θάνατο γύρω στα 20 έτη), ταξίδεψε ως τη Μόσχα για θεραπεία που αφορούσε έγχυση νευρικών κυττάρων εμβρύων στον εγκέφαλο και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Μεταξύ του 2001 και του 2003 έλαβε αρκετές εγχύσεις κυττάρων. Το 2005, όταν ήταν 13 ετών, άρχισε να παραπονείται για συνεχείς πονοκεφάλους. Μαγνητικές τομογραφίες που του έγιναν στο Ιατρικό Κέντρο Σίμπα στο Ισραήλ έδειξαν την ύπαρξη καλοήθων όγκων στα σημεία των εγχύσεων. Οι γιατροί κατάφεραν το 2006 να αφαιρέσουν τον όγκο από τον νωτιαίο μυελό, όχι όμως και από τον εγκέφαλο. Σύμφωνα με τους ειδικούς η περίπτωση αυτή, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2009 στο επιστημονικό έντυπο «ΡLoS Μedicine», είναι η πρώτη στη βιβλιογραφία που αποδεικνύει ότι είναι πιθανή η ανάπτυξη όγκων ύστερα από εφαρμογή θεραπείας βλαστικών κυττάρων.
Οι υπεύθυνοι της Επιτροπής για τις Προηγμένες Θεραπείες (Committee for Αdvanced Τherapies, CΑΤ) της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (ΕΜΕΑ), αναφέρουν ότι έχουν ήδη καταγραφεί περιπτώσεις κατά τις οποίες θεραπείες βλαστικών κυττάρων οδήγησαν σε σοβαρές παρενέργειες, όπως όγκοι στον εγκέφαλο, γαστρορραγία, πνευμονία ή εν δυνάμει θανατηφόρες για τη ζωή λοιμώξεις. Οι υπεύθυνοι της CΑΤ σημειώνουν επίσης ότι οι πανάκριβες αυτές θεραπείες οδηγούν σε οικονομική αφαίμαξη ολόκληρων οικογενειών.
Ο λόγος στη Δικαιοσύνη
Ολα αυτά έχουν ωθήσει κάποιες χώρες στο να οδηγήσουν τέτοιες υποθέσεις στη Δικαιοσύνη: σε ορισμένες κλινικές βλαστοκυττάρων στις ΗΠΑ, στην Ολλανδία και στην Ιρλανδία έχει ήδη μπει «λουκέτο». Συγχρόνως, είναι χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα στην Ουκρανία, όπου γιατροί και νοσοκόμες που εμπλέκονταν σε μη εγκεκριμένη χρήση εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων- ζητώντας 25.000 δολάρια (περίπου 18.000 ευρώ) για θεραπεία από τον κάθε ασθενή- συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε δίκη με την κατηγορία του «παράνομου εμπορίου ανθρωπίνων μελών».
Οπως σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέλος της Επιτροπής για τα Βιοτεχνολογικά Φάρμακα στην ΕΜΕΑ και εθνικός εκπρόσωπος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) στην Επιτροπή CΑΤ κ. Αστ. Τσιφτσόγλου «τα βλαστοκύτταρα, που ανακαλύφθηκαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες, είναι ενδιαφέροντα κύτταρα διότι από αυτά αναγεννιούνται οι περισσότεροι ιστοί του σώματος.Παρουσιάζουν έντονο ερευνητικό και θεραπευτικό ενδιαφέρον». Σύμφωνα όμως με τον καθηγητή, ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός: «Αν δεν γίνει ο κατάλληλος χειρισμός των βλαστικών κυττάρων,αυτά μπορούν να δημιουργήσουν πολύ σοβαρά προβλήματα,όπως ανεπιθύμητα νεοπλάσματα.Ενας λόγος παραπάνω επειδή τα βλαστοκύτταρα παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στους ιστούς, σε αντίθεση με τα συμβατικά φάρμακα που απομακρύνονται από τον οργανισμό πολύ πιο γρήγορα».Αρα«τα βλαστικά κύτταρα δεν αποτελούν θεραπεία των πάντων,όπως διαφημίζουν και διατυμπανίζουν ορισμένοι» τονίζει ο επιστήμονας, «αλλά πρέπει να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον με ιδιαίτερη προσοχή, δηλαδή να ελέγχονται εξονυχιστικά σε κάθε επίπεδο έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας με το ελάχιστο δυνατό ρίσκο».
Τον τελευταίο καιρό, η Διεθνής Εταιρεία για την Ερευνα στα Βλαστικά Κύτταρα (Ιnternational Society for Stem Cell Research, ΙSSCR) δέχεται ολοένα περισσότερα e-mail από ασθενείς που επιθυμούν διακαώς να μάθουν πού θα μπορούσαν να υποβληθούν σε μια αξιόπιστη θεραπεία βλαστικών κυττάρων. Η ΙSSCR έχει εκδώσει ένα εγχειρίδιο κανόνων σε ό,τι αφορά τη σωστή λειτουργία των κλινικών βλαστικών κυττάρων, το οποίο λύνει πολλές απορίες και απαντά στους φόβους των ασθενών.
Οι πλασιέ της ελπίδας
Τι υπόσχονται όμως τέτοιου είδους «μοδάτες» κλινικές και τι τελικώς πραγματοποιούν; Αποκαλυπτική ήταν μελέτη ειδικών από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, τη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό έντυπο «Stem Cells» τον Μάιο του 2009, η οποία έθεσε στο… μικροσκόπιο διαφορετικές κλινικές βλαστοκυττάρων: οι ερευνητές «ψαχούλεψαν» στο Ιnternet, ανακάλυψαν 23 ιστοσελίδες τέτοιων κλινικών και στη συνέχεια ήλθαν σε επαφή μαζί τους. Αυτό που προέκυψε ήταν ότι στην πλειονότητά τους παρείχαν ουσιαστικώς βλαστικά… στα τυφλά. Οι περισσότεροι υπεύθυνοι κλινικών ανέφεραν επιλεκτικά μόνο «παραφουσκωμένα» κλινικά οφέλη από τις θεραπείες τους, αφήνοντας για τα… ψιλά γράμματα το ζήτημα των πιθανών κινδύνων. Οσο για τη μακροπρόθεσμη παρακολούθηση των ασθενών μετά την εφαρμογή της θεραπείας, υπήρχε κλινική που ανέφερε ότι ο χρόνος παρακολούθησης ήταν μόνο μία ημέρα (!). Ολη δε αυτή η «ερασιτεχνική» παροχή υπηρεσιών ήταν με το αζημίωτο: το κόστος κάθε θεραπείας κυμαινόταν από 5.000 δολάρια (περίπου 3.500 ευρώ) ως 40.000 δολάρια (28.500 ευρώ).
Οι συγγραφείς της άκρως διαφωτιστικής μελέτης σημειώνουν ότι«η βιβλιογραφία και οι επίσημες επιστημονικές αναφορές μαρτυρούν ότι το πεδίο των βλαστικών κυττάρων δεν έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητα αυτού του είδους των θεραπειών για τις νόσους που αναφέρουν οι συγκεκριμένες κλινικές».
Το πλαίσιο της ΕΕ
Στο «ξέφραγο αμπέλι» που, όπως όλα δείχνουν, είναι σήμερα το πεδίο εφαρμογής βλαστικών θεραπειών προσπαθεί να βάλει όρια η Ευρωπαϊκή Ενωση. Εχει ήδη υιοθετήσει από το 2007 ένα ρυθμιστικό πλαίσιο (Regulation 1394/2007/ΕC) το οποίο θέτει τις αρχές που πρέπει να πληρούν οι κλινικές καθώς και εταιρείες βιοτεχνολογίας που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο πεδίο σχετικά με την απομόνωση, τον καθαρισμό, την καλλιέργεια και τη φύλαξη των βλαστικών κυττάρων. Το πλαίσιο ορίζει επίσης τις αρχές που διέπουν τις εφαρμογές θεραπείας με τέτοιου είδους κύτταρα. Σύμφωνα με τον κανονισμό, όλα τα κυτταρικά προϊόντα πρέπει να λαμβάνουν έγκριση κυκλοφορίας, όπως και τα φάρμακα, από κεντρική αρχή, που για την Ευρώπη δεν είναι άλλη από την ΕΜΕΑ. Επίσης όλες οι κλινικές μελέτες που αφορούν βλαστικά κύτταρα θα πρέπει να εγκρίνονται από τους αρμόδιους εθνικούς οργανισμούς φαρμάκων. Ο κανονισμός αυτός έχει ήδη τεθεί σε ισχύ, ωστόσο υπάρχει προς το παρόν περίοδος χάριτος και θα πρέπει να εναρμονιστούν με αυτόν οι αντίστοιχες υπηρεσίες όλων των κρατών-μελών της ΕΕ ως το 2012. Στο ρυθμιστικό πλαίσιο έχουν προβλεφθεί και ελεγκτικοί μηχανισμοί της ΕΕ προκειμένου να διαπιστώνεται αν τα κράτη-μέλη πληρούν τις προϋποθέσεις του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου.
Ως την πλήρη ισχύ του κανονισμού, ουδείς γνωρίζει με βεβαιότητα τι συμβαίνει στα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι στιγμής υπάρχουν μόνο ορισμένοι ενδιαφερόμενοι που έχουν έλθει σε μια πρώτη επαφή με τον ελληνικό Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) προκειμένου να πληροφορηθούν για τυχόν έγκριση διεξαγωγής κλινικών δοκιμών θεραπείας με βλαστικά κύτταρα. Το γεγονός αυτό προκαλεί απορία για τον αναλογικά μεγάλο αριθμό αναφορών από κλινικές σχετικά με εφαρμογές θεραπειών βλαστικών κυττάρων σε ασθενείς στη χώρα μας. Ο εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρώπη για τις προηγμένες θεραπείες τονίζει ότι«επειδή παρατηρείται άμεσο ενδιαφέρον από διάφορες κλινικές,καθώς και από τράπεζες συλλογής και φύλαξης βλαστοκυττάρων- οι οποίες μάλιστα παρουσιάζουν σοβαρή ετερογένεια ως προς τις συνθήκες φύλαξης-,για τέτοιες θεραπευτικές μεθόδους,προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα θα πρέπει οι οποιεσδήποτε μελέτες να εντάσσονται στους κανόνες και στις προδιαγραφές του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ».
Βέβαια το ζήτημα της εφαρμογής θεραπειών βλαστικών κυττάρων είναι, και αυτό «θύμα» της παγκοσμιοποίησης. Ακόμη και αν κάποια ημέρα όλα τηρούνται κατά γράμμα εντός της Ευρώπης αλλά και στις ΗΠΑ, οι οποίες βρίσκονται σε διαδικασία δημιουργίας αντίστοιχου πλαισίου με το ευρωπαϊκό, ποιος θα μπορεί να ελέγξει το τι συμβαίνει, αλλά και θα συνεχίσει να συμβαίνει, σε τρίτες χώρες, όπως κάποιες ασιατικές, όπου στήνονται κρυφά εργαστήρια και κλινικές σε χρόνο ρεκόρ, σε συνθήκες το λιγότερο αμφίβολες; Μάλλον κανένας…
ΝΟΜΙΜΕΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Ως σήμερα θεραπείες με βάση βλαστικά κύτταρα εφαρμόζονται ή αναμένεται να εφαρμοστούν άμεσα στο πλαίσιο οργανωμένων και εγκεκριμένων κλινικών δοκιμών σε:
* Νόσους του αιμοποιητικού συστήματος, όπως οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα. Τέτοιου είδους θεραπείες, που βασίζονται σε ενήλικα βλαστικά κύτταρα του αιμοποιητικού συστήματος, έχουν δοκιμαστεί επαρκώς και έχουν περάσει στην κλινική πράξη σε ολόκληρο τον κόσμο με πολύ καλά αποτελέσματα σε ορισμένες περιπτώσεις.
* Καρδιαγγειακά νοσήματα. Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση βλαβών που προκαλούνται ύστερα από καρδιακό επεισόδιο, βρίσκονται σε εξέλιξη πρώιμες κλινικές δοκιμές από διαφορετικά κέντρα.
* Στη νόσο Βatten, μια κληρονομική διαταραχή του νευρικού συστήματος που εμφανίζεται από την παιδική ηλικία και οδηγεί σε θάνατο γύρω στα 12 έτη.
* Σε τραυματισμούς του νωτιαίου μυελού. Στις ΗΠΑ η εταιρεία Geron Corporation έλαβε έγκριση διεξαγωγής κλινικών δοκιμών με χρήση πρόδρομων ολιγοδενδροκυττάρων, τα οποία θα προέρχονται από βλαστικά κύτταρα.
* Σε παθήσεις των οφθαλμών. Στο τέλος του 2009 η εταιρεία Αdvanced Cell Τechnology (ΑCΤ) υπέβαλε αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDΑ) για διεξαγωγή κλινικών δοκιμών με χρήση κυττάρων που ανήκουν στο μελάγχρουν επιθήλιο και θα προέρχονται από ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα για αντιμετώπιση μιας συγγενούς οφθαλμοπάθειας, της νεανικής δυστροφίας της ωχράς κηλίδος (γνωστή και ως νόσος Stargardt). Μέσα στους επόμενους μήνες η ίδια εταιρεία σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση έγκρισης παρόμοιων κλινικών δοκιμών και για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος.
Η ΕΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ Στο θέμα της λειτουργίας των ιδιωτικών τραπεζών βλαστικών κυττάρων αναφέρθηκε προσφάτως και η αρμόδια επίτροπος Υγείας στην ΕΕ κυρίαΑνδρούλα Βασιλείου. Συγκεκριμένα, η κυρία Βασιλείου τόνισε ότι οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων «πωλούν μια υπηρεσίατης οποίας η δυνητική θεραπευτική χρήση είναι μερικές φορές ασαφής» και συνέστησε «να παρέχονται στους γονείς σαφείς και ρητές πληροφορίες σχετικά με τα δυνητικά οφέλη και τους περιορισμούς των τραπεζών κυττάρων αίματος ομφάλιου λώρου και της μεταμόσχευσης».
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Ομάδας Δεοντολογίας Επιστημών και Τεχνολογιών (ΕGΕ), δεν υπάρχει επί του παρόντος κανένας πρακτικός λόγος για την αποθήκευση κυττάρων από τον ομφάλιο λώρο για μια ενδεχόμενη μελλοντική μεταμόσχευση στο ίδιο άτομο. Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι ελάχιστες τέτοιες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί διεθνώς. Η κυρία Βασιλείου αναφέρει ότι οι αρμοδιότητες της ΕΕ στο συγκεκριμένο θέμα περιορίζονται στη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των ιδιωτικών τραπεζών. Η Ελλάδα, αν και έχει μεταφέρει τις σχετικές Οδηγίες στο εθνικό της δίκαιο από το 2008, δεν έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία διαπίστευσης και αδειοδότησης υφιστάμενων ιδρυμάτων ιστών και δεν διαθέτει δημόσια προσβάσιμο μητρώο τους. Σύμφωνα με την επίτροπο, ιδιαίτερη βάση πρέπει να δοθεί απ΄ όλα τα κράτη-μέλη στην ενίσχυση των δημοσίων τραπεζών κυττάρων αίματος ομφάλιου λώρου που βασίζονται στην αλληλεγγύη και λειτουργούν με γνώμονα τη δημόσια υγεία.
(Πηγή: “ΤΟ ΒΗΜΑ”, 7/2/2010)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ:
Ομφαλοπλακουντιακά Βλαστικά Κύτταρα: Η βιομηχανία της ΕΛΠΙΔΑΣ (Ιωάννα Σουφλέρη)
Εμπόριο ελπίδας με τα βλαστοκύτταρα (Γιώτα Μυρτσιώτη)
Ομφαλικά κύτταρα κάποιος να τα φυλάει… (Ιωάννα Σουφλέρη)
Πόλεμος για τα βλαστοκύτταρα (Μάρθα Καϊτανίδη)
Βλαστοκύτταρα, μύθοι και πραγματικότητα (Andrew Pollack, The New York Times)
Δημοσιεύτηκε στην κατηγορία 
Tags: 
