γάπη πρώτη ες τήν γιοπνευματικήν ξιολόγησιν

Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός

 

 

Χριστιανισμς ς ρθοδοξία δν ναφέρεται σ «ξίες» -καρπ νθρώπινης ξιολόγησης-, λλ σ «γιοπνευματικς ρετές», καρπ το γίου Πνεύματος μέσα στν «καθαρν καρδίαν» (Ψαλμ. 50,12) το νθρώπου. Ατ λέγει π. Παλος. « δ καρπς το Πνεύματος στν γάπη, χαρά, ερήνη, μακροθυμία, χρηστότης, γαθωσύνη, πίστις, πραότης, γκράτεια» (Γαλ. 5, 22). Μ ατ τν ννοια πρώτη χριστιανικ «ξία» εναι γάπη, πο πραγματώνεται ς νθρωπι, φιλανθρωπία.

 

μόνος κατ οσίαν φιλάνθρωπος εναι, βέβαια, Τριαδικς Θεός μας. νθρωπος, ντασσόμενος στ Σμα το Χριστο (ατ εναι κκλησία) γίνεται φιλάνθρωπος «κατ χάριν», μ τ χάρη το Θεο. Ατ πονοε λόγος το Χριστο μας: «Γίνεσθε ον ο κτίρμονες, καθς κα πατρ μν οκτίρμων στίν», γεμάτος δηλαδ γάπη κα φιλανθρωπία (Λουκ. 6, 36).

 

Γι ατό στ κκλησιαστικ Σμα, ταν φυσικ λειτουργε ποστολικ κα γιοπατερικά, ναπτύσσεται κα πραγματώνεται - πως συμβαίνει στος γίους- να φρόνημα-συνείδηση, πο δηγε στς κόλουθες γαπητικς σχέσεις: α) Το δελφο: Τ βάπτισμά μας μς ναγενν μέσα στν πνευματικ «κοιλία» («μήτρα» λέγει ερς Χρυσόστομος) τς κκλησίας, δηλαδ στν κολυμβήθρα βαπτιστήριο, κα μς καταξιώνει σ δελφούς, σ μι νέα δελφοσύνη μ τν ν Χριστ υοθεσία μας. β) Το συνδούλου (πρβλ. Ματθ. 18, 23-35).  ς μαρτωλοί, εμαστε λοι χρεστες στν Θεό, τν Κύριό μας, κα συνεπς συνδολοι μεταξύ μας. Γι ατ δν πάρχει ριο συγχωρητικότητας μεταξύ μας, φο λοι χουμε νάγκη τ λεος κα τν συγχώρηση το Θεο. σημαντικότερη μως σχέση μεταξύ τν ληθινν χριστιανν εναι ατ το «πλησίον», στν ποία κορυφώνεται δελφοσύνη μας, ς κφραση κα βίωση τς τέλειας κα λόκληρης γάπης. Ατ μς διδάσκει Χριστός μας, πιλέγοντας τ παράδειγμα το «καλο Σαμαρείτη» (Λουκ. 10, 25-37).

 

1) πειρακτικ διάθεση νς νομομαθος βραίου δίνει τν εκαιρία στν Χριστ ν διηγηθε μι π τς σημαντικότερες παραβολές Του. Τν παραβολ το «καλο Σαμαρείτου» «το μπεσόντος ες τος ληστάς», πως λλοι τν νομάζουν. Τν διήγηση ατ τν χουμε κούσει πολλς φορς στ θ. Λειτουργία κα φανερώνει τν γάπη, πως Χριστς τν δίδαξε μ τ παράδειγμα τς θυσίας Του. γάπη το Χριστο εναι γάπη χωρς ρια κα προϋποθέσεις, τέλεια γάπη.

 

Τ ρώτημα το βραίου Νομικο δν χει σχέση κν μ τν γάπη. ς Φαρισαος νδιαφέρεται γι τ πς θ κληρονομήσει τν αώνια ζωή. Θ ασθάνθηκε, φυσικά, μεγάλη κπληξη Νέος, διότι ναζητοσε δεατ τν αωνιότητα, ν λλο τν παραπέμπει Χριστός, στ χρο τς πράξης. Θ το ποδηλώσει πς εναι δυνατν ν συζευχθον ρμονικ εσεβς στοχασμς μ τν κοινωνικ πράξη, τν διακονία. Κα ατ σ λη τν κταση το καθημερινο μας βίου, γι λα τά προβλήματά μας, π τ πνευματικότερα μέχρι τ πρακτικότερα, πως εναι ν σώσεις ναν νθρωπο, πο πεσε θύμα ληστν. ποιωνδήποτε ληστν.
Χριστς λοιπόν, τν ποσπ π τς αθέριες πτήσεις του κα τν προσγειώνει στ θέμα το «πλησίον».

 

2) παραβολή, πο διηγήθηκε Χριστς, παντ στ ρώτημα το Νομικο, πο θελε ν δικαιώσει τν αυτό του: «Κα τς στί μου πλησίον;» -ρώτησε. λλ Χριστός, ντ ν δηλώσει μ μι λέξη ποις εναι πλησίον, δηγε στ ννοια το πλησίον μέσα π τ μονοπάτι τς μπρακτης γάπης. Πλησίον, πρωταρχικά, δν εναι ατς πο δέχεται παθητικ τν κφραση τς γάπης, λλ κενος πο προσφέρει τν γάπη. « ποιήσας τ λεος μετ ατο» εναι πλησίον γι τν λλο. νθρωπος γίνεται πλησίον το λλου, ταν τν περιβάλλει μ τν μπρακτη γάπη του. Κα στ συνέχεια δείχνει νάγλυφα Χριστς μας τί σημαίνει γάπη πρς τν συνάνθρωπο, τν πλησίον μας. γάπη πρς τν πλησίον εναι θεία ντολή, πο ναδύεται συχν στν γία Γραφ ς βασικ ντολ (Α Κορ. 13, 1-8), παράλληλα μ τν θεϊκ γάπη (Ρωμ. 8, 35-39). Στν λόγο μως το Χριστο πρς τν πλησίον γάπη παρουσιάζει μι κλιμάκωση: πρώτη βαθμίδα εναι γνωστς «χρυσος κανόνας»: «Πάν τα ον σα ν θέλητε, να ποισιν μν ο νθρωποι, οτω κα μες ποιετε ατος» (Ματθ. 7,12). Μία νώτερη βαθμίδα εναι: «γαπήσεις τν πλησίον σου ς αυτόν», διότι δν πάρχει γάπη μεγαλύτερη π κείνη πρς τν αυτό μας. Τρίτη -κα νώτερη- βαθμίδα γάπης εναι ντολ το Χριστο κατ τν Μυστικ Δεπνο: «γαπτε λλήλους, καθς γ γάπησα μς» (ωάν. 15, 12). Ατ εναι τέλεια γάπη. γάπη το Χριστο γι τν νθρωπο. νιδιοτελς γάπη το Τριαδικο Θεο μας. (ωάν. 15, 8). Χριστς νσαρκώνει τν δική Του γάπη στ πρόσωπο κα τ παράδειγμα το Σαμαρείτη.

 

3) Στν παραβολ το Χριστο θ πιχειρήσουμε κάποιες βασικς πισημάνσεις: γάπη πο δείχνει Σαμαρείτης στν πληγωμένο γνωστο συνάνθρωπό του, κα μάλιστα ουδαο, δηλαδ κατ παράδοση χθρό του, ποδεικνύεται γάπη χωρς ρια. Πρτα γιατί πευθύνεται πρς να χθρό, ταν μάλιστα διος βραϊκς νόμος δίδασκε: «γαπήσεις τν πλησίον σου κα μισήσεις τν χθρόν σου» (Ματθ. 5, 43-Λευιτ. 19,18). Σαμαρείτης δηλαδ σπάζει τ φράγμα το Νόμου κα κινεται στν περιοχ τς Χάρης. Εναι, πειτα, γάπη, πο συνοδεύεται π τέλεια αταπάρνηση. Ατ σημαίνει πέρβαση το ΕΓΩ. Κα εναι πολ δύσκολο ν κατανοηθε πόσα μπόδια συναντ να τέτοιο γχείρημα. πτώση το νθρώπου βιώνεται ς περτροφία το ΕΓΩ μας ς τομισμός. Τώρα ρχεται Χριστς μέ τό παράδειγμά Του ν μς διδάξει τν νάγκη ν συντριβε ατία τς δρανοποίησης τς κτιστης Χάρης το Θεο μέσα μας. Ν νικηθε τυραννία το ΕΓΩ στν παρξή μας. Τ ΕΓΩ μως τότε μόνο νικιέται, ταν θυσιάζεται μ ποιονδήποτε τρόπο γι τος λλους. Σ ατ τν πρόσμενη κίνηση μπόρεσε ν προχωρήσει Σαμαρείτης. Δίνει στν λλο ,τι κανες κρατ μόνο γι τν αυτό του. Τν δια τν παρξή του. διαφορε γι τν ρημιά, γι τος κινδύνους. Κάνει τ πν, γι ν σώσει τν πληγωμένο.

 

4) Εναι, τέλος, τέλεια γάπη, διότι εναι λόκληρη. Δν περιορίζεται δηλαδ σ μι «φιλανθρωπία» τς στιγμς. Πόσες φορς δν γίνονται φευγαλέες κδηλώσεις «γάπης», πο χουν μως σκοπ χι τόσο τν βοήθεια το λλου, λλ τν δική μας προβολ κα πόλαυση. Τν διαφήμιση τν φιλάνθρωπων ασθημάτων μας. Τέτοιες κδηλώσεις συνήθως τς χαρακτηρίζουμε «φιλανθρωπικές»... Φιλανθρωπία μως κα προσωπικ κέρδος δν μπορον ν συνυπάρξουν. Διότι τότε παίρνουμε, δν δίνουμε... Σαμαρείτης δν πολαμβάνει τίποτε λικ π τν κφραση τς γάπης του. Παραδίνοντας, μάλιστα, τν πληγωμένο στ Πανδοχέα, θ μποροσε ν ποχωρήσει, μ συχη τν συνείδησή του, τι καμε τό καθκον του κα τι εχε λοκληρωθε ποστολή του, πως θ κάναμε μες μ τν κοσμικ νοοτροπία μας. Κα μως! κολουθε λλο δρόμο. Δν πληρώνει μόνο γι τ συνέχεια τς περίθαλψής του, λλ κα θ πιστρέψει, γι ν βεβαιωθε γι τν λοκλήρωσή της.

 

5) Γιατί μως λα ατά; Διότι δν βλέπει τν λλο ς ξένο, λλ ς δελφό του. Κα κάτι περισσότερο, τν βλέπει ς τν διο τν αυτό του. Ποις γκαταλείπει ποτ βοήθητο τν αυτό του; Ποις διαφορε γι τν αυτό του; Ατ εναι λοιπόν, γάπη πρς τν πλησίον, πο διδάσκει Χριστός μας. Τν γάπη τ δική Του γι τ πλάσμα Του. Δν ναλήφθηκε στος ορανούς, πρν λοκληρώσει τ σωτήριο ργο Του. Πρν κάμει λα σα εναι ναγκαα γι τ σωτηρία μας. Ατ λέγει πρς τν Χριστ ερς Χρυσόστομος στν Θεία Λειτουργία: «Κα οκ πέστης πάντα ποιν, ως μς ες τν ορανν νήγαγες κα τν βασιλείαν σου χαρίσω τν μέλλουσαν». Παρόλη τν χριστιανική μας «κουλτούρα», γι τν ποία μάλιστα καυχόμαστε, εναι γνωστ λλειμματικ χριστιανικότητα τς κοινωνίας μας. Μόνο ο γιοι φθάνουν στ ψος κα τν γνησιότητα τς γάπης το Χριστο. Ατ πο μένει σ μς εναι ν συνειδητοποιήσουμε τν τέλεια τς δικς μας γάπης κα τν πνευματικ γώνα πο κόμη χρειαζόμαστε, γι ν γίνουμε «ξιοί Του» (Ματθ. 10,37).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Πηγή: «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ» 4/2/2011)